Moritanya’da olası darbeye karşı orduda büyük değişim

Moritanya Devlet Başkanı Gazvani askeri bürokraside büyük değişiklikler yaptı

Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Veled Gazvani (AFP)
Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Veled Gazvani (AFP)
TT

Moritanya’da olası darbeye karşı orduda büyük değişim

Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Veled Gazvani (AFP)
Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Veled Gazvani (AFP)

Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Veled Gazvani, üst düzey subayların emekliliğe sevk edilmesinden 48 saat sonra ordu ve güvenlik kurumlarındaki yönetici pozisyonlarında büyük değişiklikler yaptı.

Moritanya Devlet Başkanlığı, Muhammed Fal el-Rayis'i Genelkurmay Başkan Yardımcısı olarak atayan bir kararname yayınladı ve aynı zamanda bu kararnameyle Muhammed Veled eş-Şeyh Beyda'yı Hava Kuvvetleri Komutanı olarak atadı.

Ayrıca, Başbakanlık Güvenlik İşlerinden Sorumlu Danışman olarak Ebu Bekir Veled Ahmedo atandı ve Eal Zayed Veled Emübarek Silahlı Kuvvetler ve Güvenlik Kuvvetleri Genel Müfettişi olarak atandı.

Değişiklikler içinde Muhammed eş-Şeyh Veled Muhammed el-Emin’in, Ulusal Güvenlik Genel Müdürü, Ahmed Said Bennauf'un ise Deniz Kuvvetleri Komutanı olarak atanması da yer aldı.

Ayrıca Muhammed Veled Lehırtanı’i Ulusal Muhafızlar Genelkurmay Başkanı ve Ahmed Veled Taşfin'i ise Ulusal Muhafızlar Genelkurmay Başkanı Yardımcısı olarak atandı.

Atamalar, 40 yıldan fazla süredir hizmet veren üst düzey subayların emekliye ayrılmasından iki gün sonra gerçekleştirildi.

Moritanya’yı yöneten kimseden bahsederken sivil cumhurbaşkanı nitelemesi, Temmuz 1978 darbesinden bu yana kullanılmıyor. Bu onuncu darbe, Moritanya ordusu subayları tarafından ülkenin ilk seçilmiş Cumhurbaşkanı Veled Dade’ye karşı yapılmıştı.

Seçim sandığı, Nisan 2007’de Cumhurbaşkanı Seyyid Muhammed Şeyh Abdullah’ı iktidara taşıdı ancak başka subaylar, beyaz bir darbe yoluyla 6 Ağustos 2008’de iktidarı elinden aldı. Bundan üç sene önce, tam olarak 3 Ağustos 2005’te, hemen hemen aynı subaylar Muaviye Veled et-Tai hükümetini bitirdi.

Moritanya’ya 21 sene liderlik eden et-Tai, bunun sekiz senesini albay olarak geçirdi. Daha sonra askeri üniformasını çıkararak seçim düzenledi ve bir 13 sene daha iktidar koltuğunda oturdu.

Veled et-Tai, iktidara 1984 yılında Binbaşı Muhammed Hune Veled Heydala’ya karşı gerçekleştirdiği darbe ile geldi. Bununla birlikte bu darbe, darbeler ülkesindeki siyasi temelleri sağlamlaştıran bir istisnaydı.

2009 yılında seçimler temmuz ayında düzenlendi. 2014 yılında da haziran ayında yapıldı ve bu seçimlerde görev süresi sona eren Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz ikinci kez seçimleri kazandı.

Ağustos 2017’de anayasa değişikliği için bir referandum düzenlendi ve Moritanyalılar, eylül ayında gerçekleştirilen meclis ve belediye seçimlerine katılmaya davet edildi.

Demokratik yolculuğuna başladığından beri Moritanya’da gerçekleşen ilk cumhurbaşkanlığı seçimlerinde eski Albay Veled et-Tai, siyasi lider Ahmed Veled Dade ile yarıştı.

2009 yılında sivil-asker ikiliği bu sefer de Cumhurbaşkanı Muhammed Veled el-Aziz ile Ahmed Veled Dade arasında kendini gösterdi.

Aynı sahne Veled Abdulaziz’in Uyum Partisi Lideri Bejel Veled Hemid ile rekabet ettiği 2014 cumhurbaşkanlık seçimlerinde de tekrarlandı.

Muhammed Veled Şeyh Muhammed Ahmed Veled Gazvani, Afrika ülkesi Moritanya'da 1 Ağustos 2019 tarihinden bu yana devlet başkanlığı makamında bulunmakta. 2008 ile 2018 yılları arasında Genelkurmay Başkanı olarak ordunun başında bulunan Gazvani, Ekim 2018 ile 15 Mart 2019 tarihleri arasında da Muhammed Veled Abdül Aziz iktidarında Savunma Bakanlığı görevinde bulunmuştu.

2019 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerinden başarılı bir şekilde ayrılan Gazvani, oyların yüzde 52,01'ini alarak ülkesinin yeni devlet başkanı olarak seçildi.

Veled Şeyh Gazvani Sahel'deki durumu sadece bölgedeki son sükunet ve istikrar adası olan Moritanya'nın Cumhurbaşkanı olduğu için değil, aynı zamanda Sahel ülkelerinden oluşan G5’in dönem başkanı olduğu için de takip ediyor. Gazvani ayrıca Mali, Burkina Faso, Çad ve ardından Nijer'in yaşadığı darbeden sonra üye ülkelerin tüm başkanları arasında seçilmiş tek cumhurbaşkanı.



Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
TT

Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)

Hamas Hareketi, Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana aralıksız devam eden savaşın uzamasıyla birlikte İsrail'e karşı savaşı finanse etmek için kaynaklarının tükenmesi sorunuyla karşı karşıya kaldı. Bu durum, Hamas’ın 40 yıllık tarihinde en büyük zorlukları yaşayarak savaşmaya devam etmek ve Gazze'nin işlerini yönetmek zorunda kalmasına neden oluyor.

İsrailli eski ve mevcut yetkililer, Hamas'ın askeri kanadının zayıflaması ve mali kaynaklarının tükenmesi nedeniyle savaşçılarına yeterli maaş ödeyemez hale gelmesi üzerine gözetleme ve İsrail askerlerinin kullandığı yollara patlayıcı yerleştirme gibi görevler için gençleri silah altına almaya çalıştığını öne sürdüler.

Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli Washington Post gazetesinden aktardığı ha bere göre, Hamas'ın tarihindeki en kötü mali ve idari krizi yaşadığını ve İsrail'e karşı savaşmaya devam etmek ve Gazze Şeridi'ni yönetmek için gerekli kaynakları sağlamakta büyük zorluk çekiyor. Gazeteye göre Hamas, İsrail güçleri tarafından tahrip edilen tünelleri ve yeraltı komuta merkezlerini de telafi edemedi. İsrailli eski bir üst düzey istihbarat subayı olan Oded Ailam gazeteye verdiği demeçte, Hamas'ın tünellerini yeniden inşa edemediğini ve yüksek eğitimli savaşçılarına maaş ödemediğini, sadece hayatta kalmaya çalıştıklarını söyledi.

Ailam, Filistin polisi ve Gazze'den iki kaynak, Hamas yönetiminin 2007 yılından beri iktidarda olduğu Gazze'de polis ve bakanlık çalışanlarının maaşlarını ve öldürülen üyelerinin ailelerine ölüm tazminatı ödemelerini sürdüremez hale geldiğini vurguladı.

Filistinli yazar İbrahim el-Medhun, Washington Post’a yaptığı açıklamada, Hamas’ın bir yıldan fazla sürecek bir savaşa hazırlıklı olmadığını belirterek bazı temel hizmetleri sürdürmeye çalışırken ve iktidarının imajını korumak amacıyla, çöp toplama ve jeneratör yakıt yönetimi gibi temel yerel hizmetleri sunan acil durum komiteleri kurarken, idari harcamaları ve maaşları düşürmek gibi kemer sıkma önlemleri almak zorunda kaldığını belirtti.

Hamas, 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak Gazze'de yıkıcı bir savaş başlattı. Bu saldırı sonucunda yaklaşık bin 200 kişi öldü ve 250 kişi esir alınarak Gazze'ye rehin olarak götürüldü. O tarihten beri İsrail'in Gazze Şeridi'nde yürüttüğü savaş çoğu kadın ve çocuk olmak üzere58 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açtı.

İsrailli askeri yetkililer, Hamas'ın çatışmalar sırasında liderlerinin ve silah stoklarının yüzde 90'ını kaybettiğini söylüyor. Savaşın ilk aşamasında Hamas, para ve malzemeleri yeraltında depolamak gibi bir önlem alsa da bu kaynaklar tükenmeye başladı. İsrail ordusunun WhatsApp grubunda geçtiğimiz yılın mart ayında yayınlanan bir açıklamaya göre İsrail askerleri Gazze'nin kuzeyindeki Şifa Hastanesi'nin altındaki tünellerden 3 milyon dolardan fazla para ele geçirdi.

Arabulucular, Hamas Hareketi ve İsrail arasında 60 günlük ateşkesin sağlanması için müzakereleri sürdürürken bir yandan İsrail, Hamas üzerindeki baskısını korumak garantilemek istiyor, diğer yandan Hamas bir çıkış yolu arıyor. Tüm taraflar müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini vurgulasa da anlaşmaya varılması halen uzak bir ihtimal olarak görünüyor.