Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, ABD heyetiyle görüşme gerçekleştirdi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, ‘Filistin meselesinin tasfiye edilmesi ve onların topraklarından zorla göç ettirilmesi girişimlerine’ ülkesinin itirazını yineledi. Sisi, mevcut önceliğin ilgili Birleşmiş Milletler kararlarına uygun olarak ‘ateşkes sağlanması, sivillerin korunması ve Gazze halkının karşı karşıya olduğu insani felaketle başa çıkmak için yeterli miktarda yardım malzemesinin ulaştırılması’ olduğunu vurguladı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Sisi, dün Kahire'de gerçekleşen, Demokrat ve Cumhuriyetçi Parti temsilcilerinden oluşan ve Joni Ernst'in başkanlık ettiği ABD Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleriyle yapılan görüşmelerde, ‘Filistin meselesinin adil ve kapsamlı bir şekilde çözülmesi için ciddi çaba harcanması ve kabul edilen referanslara göre bağımsız bir Filistin devletinin kurulması gerektiğini bildirdi.
ABD heyeti, Mısırlı yetkililerle görüşmesinde Filistin meselesinin geleceğine yönelik yaklaşımlarına ilişkin bilgi verdi. Mısır Cumhurbaşkanlığı’na göre bu yaklaşımda ‘bölgedeki tüm halklar için gerçek güvenliği sağlayacak adalete dayalı bir çözüm’ vurgulandı.
Sisi, Kahire'de ABD heyetiyle bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
ABD heyeti, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile de görüşme gerçekleştirdi. Şukri, ‘etkili uluslararası tarafların, başta ABD olmak üzere Gazze'deki İsrail ihlallerini durdurma ve bunları doğru şekilde adlandırma, faillerini hesaba katma sorumluluğunu üstlenmelerinin gerekliliğine dikkat çekti. Gazze'deki savaşın şiddetlenmesi halinde bölgede çatışmanın yayılma riskleri olduğu konusunda uyarıda bulundu.
ABD heyetinin ziyareti, Şukri'nin yaklaşık bir ay önce Washington'a yaptığı ziyarette Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleriyle, ayrıca ülkedeki siyasi düşünce kuruluşlarıyla görüşmelerinin ardından geldi. Söz konusu görüşmelerin merkezinde ‘Gazze'deki savaşı hızla sona erdirmenin gerekliliği’ yer almıştı.
Mısır'daki Arap Stratejik Araştırmalar Kurumu Başkanı ve Mısırlı askeri uzman Samir Ragıb, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
Kahire ve Washington arasında Gazze savaşı konusunda bazı ortak noktalar var. Şu an her iki ülke de savaşı durdurma, savaştan sonrası için Gazze'nin yönetimiyle ilgili düzenlemelere başlama ve Filistinlilere yardımların ulaştırılmasının gerekliliği üzerinde mutabık.
Gazze Şeridi sınırındaki İsrail tankları. (Reuters)
Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan’dan edinilen bilgilere göre, 'Mısır, Gazze'deki savaşı sonlandırmak için daha önce bir teklif sunmuştu. Bu teklif üç aşamadan oluşuyor. Teklif, ‘genişletilebilir ateşkes, İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumların serbest bırakılması karşılığında Hamas'ın elindeki onlarca esirin kademeli olarak bırakması ve bu iki maddenin gerçekleşmesi sonucunda savaşın durdurulması’ maddelerini içeriyor.
Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi Hüseyin Haridi, ‘ABD’li siyasetçilerin Mısır'ın Filistin meselesi hakkındaki görüşlerine gösterdikleri ilgiye’ işaret etti. Bunun ‘bölgede çatışmanın yayılmasını önlemek ve Gazze savaşını sonlandırmak için Mısır'ın çabalarını desteklediğini’ belirtti.
Haridi, Şarku'l Avsat'a şu açıklamada bulundu:
Kahire, Gazze’ye her gün yardım götürme konusunda istekli. Bu da Mısır ve ABD için ortak bir öncelik.
Diğer yandan, Samir Ragheb de ‘Washington'un önümüzdeki haftalarda Gazze'ye daha fazla yardım akışını kolaylaştırmak için daha etkin bir rol üstlenmesini beklediğini’ ifade etti.
Han Yunus, İsrail bombardımanlarına maruz kaldı. (AFP)
Kahire, Gazze Şeridi'ne daha fazla yardım ulaştırma çabalarını sürdürüyor. Kahire Haber televizyon kanalı, çarşamba günü Refah ve Kerem Ebu Salim sınır kapıları üzerinden Gazze Şeridi'ne 90 insani yardım kamyonu ve dört yakıt kamyonunun geçtiğini bildirdi.
AFRICOM ABD’nin Afrika'daki askeri varlığını güvence altına alabildi mi?https://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5067866-africom-abd%E2%80%99nin-afrikadaki-askeri-varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1-g%C3%BCvence-alt%C4%B1na-alabildi-mi
AFRICOM ABD’nin Afrika'daki askeri varlığını güvence altına alabildi mi?
AFRICOM, Afrika ülkelerinin düzenli ordularına terörizmle mücadele çabalarında yardımcı olmaya çalıştı (Reuters)
Sagir el-Hidri
ABD, Afrika’da başta Rusya ve Çin olmak üzere uluslararası güçler arasındaki mücadelenin kızıştığı bir dönemde, bu güçlerin önünü kesmek için Afrika Komutanlığı’na (AFRICOM) güveniyor.
AFRICOM, ABD'nin Afrika ülkelerindeki çıkarlarının terör örgütü El Kaide tarafından ölümcül saldırılara maruz kalmasının ardından 2008 yılında kuruldu. Bu saldırıların başında ABD’nin Kenya'nın başkenti Nairobi ve Tanzanya'nın eski başkenti Darusselam’daki büyükelçiliklerini hedef alan ve 224 kişinin ölümüne, yaklaşık 5 bin kişinin yaralanmasına yol açan saldırılar geliyor.
AFRICOM'uun kurulması kararı, dönemin askeri yetkilisi Richard J. Catoire tarafından kaleme alınan 'Sahra Altı Afrika için Birleşik Komuta Planını Yeniden Değerlendirilmesi' başlıklı bir raporda Avrupa Merkez Komutanlığı'ndan bağımsız bir Afrika komutanlığı kurulması önerisinin yapılmasının ardından alındı.
Gerçekleşmeyen hedefler
AFRICOM'un sık sık ‘terörist’ unsurları ortadan kaldırmaya yönelik operasyonlarını duyurmasına rağmen, birçok kişi AFRICOM'un ve sahadaki güçlerinin varlığına kayıtsız kalırken, ABD’nin bölgedeki nüfuzunun azalması AFRICOM'un kurulmasının getirileri konusunda soru işaretlerine yol açtı. Son olarak Nijer, ABD askerlerini topraklarından çıkardı ve Amerikan askerleri tarafından kullanılan bir askeri üssü kapattı. Bu üs daha çok silahlı grupların faaliyetleri hakkında gizli dinleme ve bilgi toplama için kullanılıyordu. Eski ABD Başkanı George W. Bush, AFRICOM'un kurulduğunu duyururken “AFRICOM Afrika ile güvenlik alanındaki iş birliğimizi güçlendirecek ve kıtadaki ortaklarımızın güvenlik yeteneklerini arttırmak için yeni fırsatlar oluşturacak” ifadelerini kullanmıştı.
Kurulmasının üzerinden yaklaşık 16 yıl geçen AFRICOM, Afrika'da değil Almanya'nın Stuttgart kentinde konuşlandığı için ABD’de halen etkinliği ve bu kadar çok para harcamanın gerekçesi konusunda soruların sorulmasına neden oluyor.
Afrika uzmanı Sadık er-Ruziki, yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
“AFRICOM’un ABD'nin Afrika'daki hedeflerine ulaştığını söyleyemeyiz. Washington'ın kıtadaki askeri varlığı için belirli hedefleri vardı. AFRICOM terörle mücadele etmek, ABD’nin kıtadaki çıkarlarını korumak, çatışmaların çözümüne katılmak, istikrar, güvenlik ve barışa yönelik tehditleri ortadan kaldırmak ve Afrika ülkelerinin düzenli ordularıyla iş birliği yapmak amacıyla kuruldu. Fakat Afrika'daki neredeyse tüm ülkelerde iç karışıklıklar yaşandığından ve özellikle de birçok Afrika ordusu gerekli anlamda organize profesyonel ordular olmadığından bu faktörler istenen sonuçları vermedi.”
Birçok Afrika ülkesinde orduların ya eski silahlı hareketlerden ya kabile veya aşiret gruplarından ya da diğerlerinden oluştuğunu vurgulayan Ruziki, “Dolayısıyla ABD, Afrika kıtasındaki hedeflerinin gerçekleştirilebileceği konusunda kimseyi ikna edemedi” diye konuştu.
Afrika'nın bazı bölgelerinde yaşanan çatışmaların başarısızlığın nedenlerinden biri olduğunu söyleyen Ruziki, “Afrika Boynuzu ülkeleri Etiyopya, Sudan, Güney Sudan ve Orta Afrika’da çatışmalar yaşanıyor. Bu yüzden ABD-Afrika askeri ilişkilerinin seyrinde herhangi bir ilerleme kaydedilemedi” ifadelerini kullandı.
Rusya ve Çin ile rekabet
Eski adı Afrika Kriz Müdahale Girişimi (ACRI) olan Afrika Acil Durum Harekatı Eğitim ve Yardım Programı’nın (ACOTA) bir sonucu olarak kurulan AFRICOM’un operasyonları çerçevesinde ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarının yanı sıra 1998 yılında Tanzanya ve Kenya'da Amerikalıları hedef alan saldırılardan sonra giderek artan bir endişe kaynağı haline gelen terörle mücadele çerçevesinde yıllarca Somali, Cibuti ve Sudan'a asker konuşlandırdı.
ABD vatandaşlarının 2007 yılında Nijer deltasında kaçırıldığı saldırı da dahil olmak üzere çeşitli olaylar ABD'nin AFRICOM aracılığıyla daha geniş çaplı olarak Afrika’da askeri bir varlık edinmesinin önünü açtı. Bu olay ABD'nin Afrika’daki bir ülkede askeri üs kurma çabalarını hızlandırdı ve sonunda Batı Afrika'nın büyük bir kısmını birbirine bağlayan Nijer'de üs kurulması kararı alındı.
AFRICOM'un merkezi Almanya'nın Stuttgart kentindedir (AFP)
AFRICOM’un örneğin Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusundaki durumu çözmek için Doğu Afrika bölgesinde Hızlı Müdahale Kuvvetleri’nin kurulmasında ve diğer bazı girişimlerde Afrika ülkeleriyle koordinasyon kurmakta başarısız olduğunu söyleyen Ruziki, “ABD, müdahalede bulunurken Afrika ülkelerinin çıkarlarını göz önünde bulundurduğuna dair henüz somut bir kanıt sunabilmiş değil” yorumunda bulundu.
AFRICOM'un kıtada bugünü ve geleceği şekillendirdiğini düşünenlerin birçok noktada fikir birliğine sahip olduklarını söyleyen Ruziki, bu noktaların Fransa’nın Afrika'da azalan nüfuzu ve Rusya'nın yeni müdahaleleriyle bağlantılı olduğunu vurguladı. Rusya'nın Wagner'i gayri resmi olarak müdahale etmek için bir araç olarak kullandığını belirten Ruziki’ye göre Çin, Afrika'daki askeri konuları gündeme getirmese de son dönemde gerçekleşen bir ekonomi forumunda Afrika ile Çin arasındaki ekonomik iş birliğine değindi ve bu ülkeleri Çin politikasıyla ilişkilendirmeye çalıştı. ABD'nin çeşitli zorluklarla karşı karşıya olduğunun altını çizen Ruziki, bunların başında çatışmaları nasıl çözeceği, Afrika ülkeleriyle ilişkilerinden nasıl faydalanacağı ve kıtada istikrarın sağlanmasına nasıl etkili bir şekilde katkıda bulunacağı konusunda net bir vizyona sahip olmamasının geldiğini söyledi.
Terörle mücadele
ABD, Somali'de Boko Haram, Sahel bölgesinde El Kaide ve DEAŞ gibi çeşitli terör örgütlerinin çoğalması nedeniyle terörle mücadeleyi AFRICOM'un Afrika'ya müdahalesi sırasında en önemli nokta haline getirdi. ABD'nin terörle mücadele konusunda Somali gibi ülkelerde dahil olduğu operasyonlarda olduğu gibi, bu ülkeler için herhangi bir özel hedefe ulaşmadığını ifade eden Ruziki, “Bu deneyimden, ABD’nin Afrika'da hiç de başarılı sayılamayacağı sonucu çıkıyor. ABD politikası ve AFRICOM düzeyinde açık bir kafa karışıklığı var” şeklinde konuştu.
ABD'nin başta Batı Afrika olmak üzere müttefik ülkelerde de gizli dinleme ve casusluk için kullanılan büyük bir askeri üssün kapatıldığı Nijer'de olduğu gibi, düşüşte olduğu söyleyen Ruziki, söz konusu üssün Mali, Burkina Faso ve Nijer gibi çatışmaların yaşandığı Afrika ülkelerine fayda sağlamadığını belirtti.
Sonuçları ortaya sermek için doğru zaman zamanı değil
Son zamanlarda ABD siyasi çevrelerinde AFRICOM'un merkezinin Stuttgart'tan bir Afrika ülkesine taşınması yönünde sesler yükselmiş, bazı siyasetçiler Washington'ın Afrika kıtasındaki önemli bir müttefiki olan Fas'ı önermişti. Ancak bu durum AFRICOM'un yararlılığı ve bunca yılın ardından elde ettiği sonuçlarla ilgili tartışmalara son veremedi.
Siyasi analist Evariste Ngarlam Tolda, ABD’nin 2012 yılında Libya'nın Bingazi kentindeki konsolosluğunun saldırıya uğramasından bu yana insansız hava araçlarının (İHA) kullanımını yoğunlaştırdığı görülen AFRICOM'un operasyonlarının sonuçlarını ortaya sermek için doğru zaman olmadığını söyledi.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı habere göre Tolda, AFRICOM'un Afrika'daki geleceğinin belirlenmesinin, askerlerden ve sivillerden oluşan karma bir komutanlık olması ve başta Savunma Bakanlığı (Pentagon) olmak üzere çeşitli bakanlıkların denetimi altında bulunması nedeniyle zor olduğunu söyledi.
Tolda, AFRICOM’un belirli bir program kapsamında askerlerin eğitilmesi ve savunma ve dışişleri bakanlıkları gibi çeşitli bakanlıklar tarafından hazırlanan bu program aracılığıyla askeri ve tıbbi yardım sağlanması gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösterdiğini de sözlerine ekledi.
AFRICOM'un Afrika'da güvenlik ve istikrar konularında askeri faaliyetlere odaklanmaya devam edeceğini belirten Tolda, “Bu faaliyetler savunma ve dışişleri bakanlıkları tarafından denetlenecek ve Çad gibi ülkelerde ABD askerleri geri dönecek” yorumunda bulundu.
AFRICOM, ABD'nin yıllarca Sahel bölgesini bir bütün olarak izlemesini sağlayan İHA’ların bulunduğu 101. Hava Üssü’nün kapatılmasıyla sarsıldı. Batılı güçler bölgeyi terk ederken üssün geleceği de belirsizliğini koruyor.
