Sudan iç savaşı: Çatışmalar geçici de olsa durdu

Sudan'ın Hartum, Sennar ve Vad Medeni'deki savaş cephelerinde temkinli bir sükunet hakim

Vad Medeni şehrindeki sokaklardan biri (AFP)
Vad Medeni şehrindeki sokaklardan biri (AFP)
TT

Sudan iç savaşı: Çatışmalar geçici de olsa durdu

Vad Medeni şehrindeki sokaklardan biri (AFP)
Vad Medeni şehrindeki sokaklardan biri (AFP)

Sudan'ın başkenti Hartum ile ülkenin merkezindeki El Cezire ve güneydoğudaki Sennar eyaletlerinde, perşembe günü çatışma cephelerinde sakin bir atmosfer hakimdi. Bu durumun oluşmasında, Sudan’ın eski başbakanı Abdullah Hamduk başkanlığındaki Sivil Demokratik Güçler Koordinasyonu (SDGK) ve Hızlı Destek Güçleri (HDK) komutanı Muhamed Hamdan Dagalu tarafından çatışmayı durdurmak için dışarıda yapılan toplantılar etkili oldu.

Şarku’l Avsat’ın Arap Dünyası Haberr Ajansı’ndan (AWP) aktardığı habere göre Bölge sakinleri ajansa, Omdurman şehrinin kuzeyindeki Karari askeri bölgesinden her gün topçu seslerinin yankılandığını bildirdi. Ses, şehrin merkezi ve batısında, Hartum'un doğusunda ve güneyinde duyulabiliyor.

Mahalle sakinleri, sabahın erken saatlerinden bu yana her gün şehrin semalarında uçuş yapan savaş uçakları ve insansız hava araçlarının ortadan kaybolduğuna dikkat çekti. 

Omdurman şehrinin güneyindeki Mühendisler Birliği bölgeleri, Zırhlı Birlikler, kamp alanları, Hartum'un güneyindeki Spor Şehri, başkentin doğusundaki mahalleler ve ordu karargahı, ağır toplarla, savaş uçakları ve insansız hava araçlarıyla her gün çatışmalara sahne oluyor.

El Cezire eyaletinin yönetim merkezi olan Vad Medeni şehrindeki ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) nin Vad Medeni'yi kontrol altına aldıktan sonra ilerlediği Sennar şehrinin dış mahallelerindeki bölge sakinleri, karşılıklı topçu atışlarının ve ordu uçaklarının gerçekleştirdiği hava saldırılarının durmasıyla iki bölgede sükunetin hakim olduğunu söyledi.

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), birkaç gün önce Cezire eyaletini ele geçirdi ve Batı Sudan’daki Darfur bölgesindeki beş eyaletten dördünü, ordunun birimlerini ve karargahları da dahil olmak üzere sıkı bir şekilde kontrol altına aldı. Ayrıca Hartum’un geniş bölgeleri ve Kurdufan bölgesinin birçok kısmını da kontrol etmeyi başardı.

Demokratik Sivil Güçler Koordinasyonu (DSGK) sözcüleri, koordinasyonun liderlik kurulunun başkanı ve eski Başbakan Abdullah Hamduk başkanlığındaki bir heyetin, Cibuti’nin başkentinde, başkanlık karargahında Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Gulle ile bir araya geldiğini söyledi.

DSGK, perşembe günü, heyetin DSGK’nin sunduğu yol haritasına uygun olarak savaşı durdurma ve sürdürülebilir barışı tesis etme vizyonuna ilişkin kapsamlı bir açıklama yaptığını belirtti.

Heyet ayrıca Cibuti Cumhurbaşkanı'na, DSGK’nin, Silahlı kuvvetler ve Hızlı Destek Kuvvetleri’yle iletişim kurma konusunda son dönemde gösterdiği çabalar hakkında bilgi verdi ve bunun sonucunda, Demokratik Sivil Güçler Koordinasyonu (DSGK) liderliği ile Hızlı Destek Kuvvetlerini (HDK) bir araya getiren toplantı gerçekleşti. Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'daki toplantı, sivillerin korunması, insani yardım sağlanması ve savaşın durdurulması konularına ilişkin bir deklarasyonla sonuçlandı.

Açıklamada, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin, silahlı kuvvetlerle doğrudan müzakereler uyarınca, çatışmaların koşulsuz olarak durdurulmasına tam hazır olduğu, belirtildi.

DSGK heyeti, Cibuti Devlet Başkanı başkanlığındaki Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi'nin (IGAD), çabalarını ve Sudan'da barışı kolaylaştırma konusundaki istekliliğini takdir ettiğini doğruladı. Açıklamada, IGAD'ın "müzakere platformunu birleştirmek, savaşı sona erdirmek ve sürdürülebilir barışı tesis etmek için sivillerin önderliğinde bir siyasi sürece dahil olma" çabalarına tam destek vurgulandı.

Cibuti Cumhurbaşkanı ise Sudan'da barışın sağlanmasına yönelik çabaların devam ettiğini ve yakın zamanda ülkesinde gerçekleştirilen IGAD zirvesi kararlarının hayata geçirilmesi için çaba gösterileceğini doğruladı ve sivil kalkınmanın önemini ve merkeziyetini  vurguladı.

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu, Uganda, Etiyopya ve Cibuti'yi kapsayan tur kapsamında, Sudan krizini çözme çabalarını görüşmek için Çarşamba günü, Kenya Cumhuriyeti'ni ziyaret ederek yurt dışı gezilerine devam etti.

Hızlı Destek Kuvvetleri’nden yapılan açıklamada, Kenya Devlet Başkanı William Ruto'nun, Nairobi'deki başkanlık karargahında Dagalu ile Sudan'daki güncel gelişmeleri, savaşın çıkış nedenlerini ve krize çözüm bulmanın yollarını görüştüğü belirtildi.

Açıklamada, Daglu'nun Kenya Cumhurbaşkanı’na "Hızlı Destek Kuvvetleri’nin ateşkes vizyonu, Sudan'da kapsamlı bir çözüme, adil ve kalıcı barışa ulaşmak için müzakerelerin başlatılması" konusunda bilgi verdiği belirtildi.

Buna karşılık Kenya Cumhurbaşkanı, ülkesinin Sudan krizine ülkede güvenlik ve istikrarı yeniden tesis edecek bir çözüm bulma çabalarına verdiği desteği teyit ederek, IGAD aracılığıyla devam eden görüşmelerin Sudan’da kalıcı bir siyasi çözüme yol açacağına işaret etti.

Sudan ordusu ile Hızlı Destek Güçleri arasında, askeri ve sivil tarafların, uluslararası düzeyde desteklenen bir sürece son rötuşları yaptıkları bir dönemde, Hızlı Destek Kuvvetlerini orduya entegre etme planları konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle, iki taraf arasında haftalarca süren gerginlikler sonrasında geçtiğimiz Nisan ayında çatışma çıkmıştı.

 



Gazze'de İç Güvenlik yetkilisi Zemzem’e suikast: İçişleri Bakanlığı soruşturma başlattı

Yarbay Ahmed Zemzem, silahlı kişilerin arabasına açtığı ateş sonucu öldürüldü (Filistin Enformasyon Merkezi)
Yarbay Ahmed Zemzem, silahlı kişilerin arabasına açtığı ateş sonucu öldürüldü (Filistin Enformasyon Merkezi)
TT

Gazze'de İç Güvenlik yetkilisi Zemzem’e suikast: İçişleri Bakanlığı soruşturma başlattı

Yarbay Ahmed Zemzem, silahlı kişilerin arabasına açtığı ateş sonucu öldürüldü (Filistin Enformasyon Merkezi)
Yarbay Ahmed Zemzem, silahlı kişilerin arabasına açtığı ateş sonucu öldürüldü (Filistin Enformasyon Merkezi)

Filistin Enformasyon Merkezi, Gazze Şeridi'ndeki İç Güvenlik Teşkilatı yetkililerinden Yarbay Ahmed Zemzem’in bu sabah Gazze Şeridi'nin orta kesiminde yer alan Megazi Mülteci Kampı’nda silahlı kişiler tarafından düzenlenen silahlı saldırıda öldürüldüğünü bildirdi.

Gazze İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan kısa basın açıklamasında, ilgili makamların Yarbay Ahmed Zemzem suikastıyla ilgili ‘derhal soruşturma başlattığı’ ve suikasta karışan şüphelilerden birini tutukladığı, diğer şüphelilerin izini sürme çabalarının ise devam ettiği belirtildi. Açıklamada olayın arkasındaki koşulları ve nedenleri ortaya çıkarmak için çalışmaların sürdürüldüğü ifade edildi.

Olay, İsrail ordusunun dün akşam Gazze şehrinin batısındaki er-Raşid Caddesi’nde bir araca düzenlenen baskında Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları liderlerinden Raid Saad'ı öldürdüğünü açıklamasının üzerinden 24 saat geçmeden meydana geldi. İsrail, Saad'ın öldürüldüğü saldırıyla, Gazze'deki ateşkes anlaşmasını bir kez daha ihlal etti.


Cezayir’de Kabiliyeliler ‘MAK’ ayrılıkçı projesine karşı birleşti

Bejaia'da ayrılıkçı projeye karşı düzenlenen miting sırasında aktivistler (Özel hesaplar)
Bejaia'da ayrılıkçı projeye karşı düzenlenen miting sırasında aktivistler (Özel hesaplar)
TT

Cezayir’de Kabiliyeliler ‘MAK’ ayrılıkçı projesine karşı birleşti

Bejaia'da ayrılıkçı projeye karşı düzenlenen miting sırasında aktivistler (Özel hesaplar)
Bejaia'da ayrılıkçı projeye karşı düzenlenen miting sırasında aktivistler (Özel hesaplar)

Cezayir’de Kabiliye bölgesi, ayrılıkçı “MAK” hareketinin Fransa’da ilan etmeyi planladığı “bağımsız Kabiliye devleti” girişimine karşı dikkat çekici bir toplumsal mobilizasyona sahne oldu. Cezayir yönetiminin, ülkenin toprak bütünlüğünü hedef almakla suçladığı bu girişime karşı bölgede çeşitli protesto ve farkındalık faaliyetleri gerçekleştirildi.

Başkent Cezayir’in yaklaşık 250 kilometre doğusunda bulunan ve Kabiliye’nin en büyük kentlerinden biri olan Becaia (Bejaia) vilayetinde, vatandaşlar ve yerel aktörler ulusal birliğe zarar verecek her türlü projeye karşı olduklarını ortaya koyan çok sayıda inisiyatif gerçekleştirdi. Kent genelinde çok sayıda ev ve iş yerinin cephelerine Cezayir bayraklarının asıldığı gözlemlendi.

Becaia Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından “Cezayir tek ve bölünmezdir” sloganıyla düzenlenen, ulusal bayraklarla süslenmiş araçlardan oluşan bir konvoy, kent merkezinden hareket ederek çeşitli cadde ve köyleri dolaştı. Öte yandan Becaia Üniversitesi öğrencileri yayımladıkları bildiride, ayrılıkçı MAK hareketinin projesini reddettiklerini belirterek, “Cezayir’in birliği ve egemenliğine” olan bağlılıklarını vurguladı.


HDK, Güney Kordofan'daki BM karargahına saldırdı: Altı Bangladeşli asker öldürüldü

Sudan'ın kuzeyindeki bir beldede devriye gezen HDK üyeleri (Arşiv - AP)
Sudan'ın kuzeyindeki bir beldede devriye gezen HDK üyeleri (Arşiv - AP)
TT

HDK, Güney Kordofan'daki BM karargahına saldırdı: Altı Bangladeşli asker öldürüldü

Sudan'ın kuzeyindeki bir beldede devriye gezen HDK üyeleri (Arşiv - AP)
Sudan'ın kuzeyindeki bir beldede devriye gezen HDK üyeleri (Arşiv - AP)

Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) dün, kuşatma altındaki Güney Kordofan eyaletinin yönetim şehri Kadugli şehrine insansız hava aracı (İHA) ile düzenlediği bir saldırıyla şehirdeki Birleşmiş Milletler (BM) karargahını hedef aldı. Saldırıda en az altı Bangladeşli asker öldürüldü. Öte yandan şehirdeki bazı insani yardım kuruluşları ve BM ajansları, kötüleşen güvenlik durumu nedeniyle personelini tahliye etmeye başladı.

BM Abyei Geçici Güvenlik Misyonu (UNISFA) tarafından yapılan açıklamada, Kadugli'deki BM merkezine düzenlenen İHA’lı saldırıda ‘altı askerin öldürüldüğü ve altı askerin yaralandığı’ duyuruldu. UNISFA tüm kurbanların Bangladeşli olduğunu ekledi.

Öte yandan Bangladeş Başbakanı Muhammed Yunus, yaptığı açıklamada olaydan dolayı ‘derin üzüntüsünü’ dile getirdi.

BM Genel Sekreteri António Guterres ise Sudan'daki UNISFA askerlerine yönelik saldırıların ‘haksız ve savaş suçu niteliğinde’ olduğunu vurguladı.

Guterres, sosyal medya platformu X hesabından yaptığı paylaşımda, UNISFA askerlerini hedef alanlardan hesap sorulması çağrısında bulundu.

Sudan Egemenlik Konseyi saldırıyı kınadı

Öte yandan Sudan Geçiş Dönemi Egemenlik Konseyi, saldırıyı ‘uluslararası insani hukukun ciddi bir ihlali ve açık bir ihlali’ olarak nitelendirdi.

Konsey tarafından yapılan açıklamada, ‘korunan bir BM tesisini hedef almanın, organize terörizme eşdeğer tehlikeli bir tırmanış ve suç teşkil eden bir davranış olduğu, uluslararası hukuku kasıtlı olarak hiçe saydığı’ vurgulandı.

sd
Sudan ordusu komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Saldırıdan HDK’yı sorumlu tutan konsey, BM ile uluslararası topluma BM tesislerinin korunması için ‘kararlı tutumlar ve caydırıcı önlemler almaları’ çağrısında bulundu.

HDK dün, kuşatma altındaki Güney Kordofan eyaletinin yönetim şehri Kadugli şehrine İHA’lı saldırı düzenleyerek BM karargahını hedef aldı ve en az altı sivili öldürdü. Bunun üzerine şehirdeki bazı insani yardım kuruluşları ve BM ajansları, kötüleşen güvenlik durumu nedeniyle personelini tahliye etmeye başladı.

Sudan Geçiş Dönemi Egemenlik Konseyi, saldırıyı ‘uluslararası insani hukukun ciddi bir ihlali ve açık bir ihlali’ olarak nitelendirdi. Konsey tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

“Korunan bir BM tesisini hedef almak, organize terörizme eşdeğer tehlikeli bir tırmanma ve suç teşkil eden bir davranış olup, uluslararası hukuku kasıtlı olarak hiçe sayma ve insani yardım ve uluslararası misyonların çalışmalarını doğrudan tehdit etme anlamına gelir.”

dfrgt
BM Genel Sekreteri António Guterres (Reuters)

HDK, bu saldırıyı, BM Genel Sekreteri António Guterres’in HDK’yı ‘kötü güçler’ olarak nitelendirdiği, HDK’nın ise BM'yi ‘çifte standart’ uygulamakla suçladığı açıklamasından iki sonra gerçekleşti.

Birçok kaynak, HDK'nın Kadugli şehrine İHA’lı saldırı düzenlediğini bildirdi. Şehirde dumanlar yükseldiği görüldü. Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan bir sağlık kaynağı, BM karargahına düzenlenen İHA’lı saldırıda en az altı sivilin öldüğünü söyledi.

Bölge sakinleri kaçıyor

Sudan merkezli bir haber sitesi, HDK'ya bağlı Sudan Kurucu İttifakı’nın (Te’sis) perşembe günü Kadugli sakinlerine askeri çatışma ve operasyon bölgelerini terk etmeleri çağrısında bulunduğunu aktardı. Haberde, bu çağrının bölge sakinleri tarafından geniş çapta dikkate alındığı, bu göç dalgasının savaşın patlak vermesinden bu yana en büyük dalga olduğu ve bölgeden kaçanların çoğunluğunun kadınlar, çocuklar ve yaşlılar olduğu belirtildi.

Al Sudania News sitesi, Sudan Kurucu İttifakı liderinin yaptığı açıklamada, ittifakın ‘sivilleri korumaya ve Kadugli'den gönüllü tahliyeleri kolaylaştırmaya tam olarak kararlı olduğunu’ söylediğini aktardı.

İttifak lideri, ‘tüm vatandaşlara hayatlarını korumak için çatışmalardan uzak durmaları çağrısını’ yineledi.

Bu gelişmeler yaşanırken Güney Kordofan eyaletinde askeri çatışmalar daha fazla bölgeye yayılıyor ve bunların sivillerin insani durumuna etkisi konusunda endişeler artıyor.

Sudan Ordusu, Güney Kordofan eyaletindeki Kadugli, Dilling ve Abu Jubayhah olmak üzere son üç şehri kontrol ediyor.

Sudan Kurucu İttifakı, geçtiğimiz temmuz ayında, Muhammed Hasan et-Taişi liderliğinde paralel bir hükümetin kurulduğunu açıklayan HDK'nın da dahil olduğu bir siyasi ittifak.

Hartum'da kitlesel gösteriler düzenlendi

Öte yandan dün binlerce Sudanlı, başkent Hartum ve ülkenin diğer şehirlerinde kitlesel gösteriler düzenleyerek, HDK'ya karşı savaşan orduyu destekledi. HDK ise, ülkedeki savaşı sona erdirmek için gösterdiği çabaları boşa çıkarmak amacıyla uluslararası toplumun önünde vatandaşları istismar etmemesi konusunda uyarıda bulundu.

Yürüyüşler, Sudan ordusu ile birlikte savaşan silahlı gruplar ve İslamcı hareketlerle koordineli olarak Seferberlik ve Halk Direnişi Yüksek Komitesi’nin çağrısı üzerine düzenlendi.

efrgt
Cumartesi günü Port Sudan'da ordu yanlısı yürüyüş (AFP)

Seferberlik ve Halk Direnişi Yüksek Komitesi lideri Korgenereal Beşir Mekki el-Bahi, geçtğimiz ay, Kordofan’ın tüm cephelerinde orduyu desteklemek için genel seferberlik ilan edildiğini ve bazı eyaletlerde eğitim kamplarının açıldığını duyurdu.

Bahi, komite tarafından yayınlanan açıklamasında şunları söyledi:

“Bu yaygın halk ayaklanması, Sudan halkının gerçek iradesini yansıtıyor ve ulusal devlet kurumlarının üzerinde hiçbir meşruiyet olmadığını teyit ediyor.”

Şarku’l Avsat, aralarında Hartum, Port Sudan, Medeni, Dongola, Sennar ve Halfa’nın bulunduğu, Sudan ordusunun kontrolündeki eyaletlerin başkentlerinde düzenlenen yürüyüşleri yerinde takip etti.

HDK'nın yaygın ihlallerine tanık olan El Cezire eyaletinin merkezindeki onlarca belde ve küçük köyde de dayanışma gösterileri düzenlendi.

Protestocular, Sudan ordusuna destek çağrısı yapan pankartlar açarken ‘Tek ordu, tek halk’ sloganları attı. Bazı protestocular ise HDK'nın terör örgütü olarak sınıflandırılması çağrısında bulunan sloganlar attı.

Öte yandan başta Sivil Demokratik Devrimci Güçler İttifakı (Sumud) olmak üzere savaş karşıtı güçler, ‘Barışa ve demokrasiye evet. Savaşa, askeri yönetime hayır’ sloganıyla sosyal medyada yaygın olarak paylaşımların yapıldığı bir kampanya başlattı.