İslam Kültür Başkenti seçilen Bingazi “terörizmin” izlerini temizliyor

Derne’deki sel felaketi nedeniyle etkinlikler yaklaşık 3 ay ertelendikten sonra

Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
TT

İslam Kültür Başkenti seçilen Bingazi “terörizmin” izlerini temizliyor

Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)

Libya’nın doğusunda bulunan Bingazi şehrinin "2024 Yılı İslam Kültür Başkenti" seçilmesi dolayısıyla, halk ve resmi makamlar, Arap ve yabancı ülkeden gelen bir grup diplomatik heyetin de katılımıyla geceyi geniş bir kutlama atmosferinde geçirdi.

Foto: İslam kültürünün başkenti seçilen Bingazi'nin kutlamalarından bir bölüm (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
İslam kültürünün başkenti seçilen Bingazi'nin kutlamalarından bir bölüm (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)

Libya'nın ikinci büyük şehri olan Bingazi, 2014 yılında Halife Hafter’in komuta ettiği Libya Ulusal Ordusu (LUO) başlattığı "Onur Operasyonu" kapsamında terör gruplarıyla çatışmıştı. Yaklaşık 3 yıl süren çatışmalar, kamu ve özel tesislerde büyük hasara yol açtı.

Bingazi'nin "İslam Kültür Başkenti" seçilmesine ilişkin kutlamaların, Libya’nın bağımsızlık kahramanı Ömer el-Muhtar'ın şehadet yıldönümü kutlamalarına denk gelecek şekilde 16 Eylül'de başlaması planlanıyordu. Ancak o dönemde Derne ve ülkenin doğusundaki diğer şehirleri etkileyen sel felaketi buna engel oldu.

Foto: Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)

Pazartesi akşamı Bingazi'de başlayan kutlamalara aydınlar ve sanatçıların yanı sıra, Bingazi ve Libya'nın her yerinden gelen popüler müzik gruplarının katılımıyla, Libya'nın tarihini ve statüsünü yansıtan kültürel miras ve medeniyet öğeleri sunuldu.

Libyalı siyasi analist Yusuf el-Huseyni, Şarku'l Avsat'a yaptığı röportajda "Bingazi bir süre önce istikrara yönelik geniş adımlar atmaya ve kendisini yerel, bölgesel ve hatta belki de uluslararası değere sahip bir Akdeniz şehri haline getirmeye başladı. Bu durum, Libya'nın "2024 yılı İslam Kültür Başkenti" seçilmesine de yansıdı, bu, Libya halkını ve genel ruh halini savaş kültüründen, istikrar ve güvenlik kültürüne taşımak için iyi bir fırsat” dedi.

Foto: Kutlamalara aydın ve sanatçılar katıldı (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
Kutlamalara aydın ve sanatçılar katıldı (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)

2011 yılında kültür başkentlerinin kutlanmasını onaylayan İslam Dünyası Üçüncü Kültür Bakanları Konferansı, 2022 yılında İslam kültürünün başkenti olarak Bingazi'yi seçti.

Libyalılar, Usame Hammad başkanlığındaki Temsilciler Meclisi tarafından atanan hükümetin "Bingazi ve çevresine büyük zarar veren terörizmin etkilerini ortadan kaldırmak için çalışmayı başardığına" ve "Beş köprü inşa etmenin yeni bir aşamanın ilk adımı olduğuna" inanıyor.

Hafter, Temsilciler Meclisi Başkanı Müsteşar Akile Salih, Libya'nın doğusundaki bazı yetkililer ve Hammad eşliğinde Bingazi kentindeki beş köprünün açılışını yaptı.

Foto: Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti seçilmesi kutlamalarından bir bölüm (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)

Bu köprü inşaatları, LUO’nun denetimi altında hükümet, İmar ve İstikrar Komitesi ve İmar Fonu tarafından uygulanan, yeniden inşa ve inşaat projeleri paketi kapsamında yer alıyor.

Libyalı siyasi analist el-Hüseyni "Bu, komşu ülkelere ve uluslararası topluma, istikrarsızlıktan kurtulmaya ve bu hedefi ülke çapına yaymaya başladığımızın göstergesidir” dedi. Bingazi'nin İslam kültürünün başkenti olarak seçilmesinin kutlanmasıyla aynı zamana denk gelen hükümetin Dışişleri Bakanlığı, Bingazi'yi Dijital Güçlendirme Arap Birliği'nin genel merkezi olarak resmen onayladı.

El-Hüseyni, “Tüm bu kültürel ve siyasi göstergelerin, hayalini kurduğumuz şeye, yani tüm Bingazi bölgesini serbest ticaret bölgesine dönüştürmek için yatırımları çekeceğini umduğunu ifade etti. Belki bölgenin rönesansına katkı sağlayabilir, yüklerini hafifletebilir” dedi.

Etkinliklerin açılışında yaptığı konuşmada Hammad, Bingazi'nin İslam dünyasının kültür başkenti seçilmesini şehrin tanık olduğu istikrara bağladı ve "Terörizme karşı savaşın sona ermesiyle birlikte, Bingazi’nin İslami, entelektüel ve edebi tarihine karşı yıkım, cehalet ve dar görüşlülüğe karşı savaş başladı” dedi.

Foto: Bingazi şehri geceyi geniş bir şenlik atmosferinde geçirdi (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)
Bingazi şehri geceyi geniş bir şenlik atmosferinde geçirdi (Bingazi İslam Kültür Başkenti Komitesi Medya Merkezi)

Hammad, "Terörün sivilleri, askeri personeli, yazarları, gazetecileri ve aydınları hedef aldığı zorlu dönemden" bahsederek, "Bingazi'nin seçimi boşuna değildi. Aksine, terörizmden mustaripti, nitelikli insanlarının hedef alındığı bir şehir için bu değerli bir seçimdir” ifadelerini kullandı.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.