Ürdün, Suriye ve Irak üçgenindeki bir askeri üssü hedef almakla suçlanan silahlı gruplara karşı ABD’nin vereceği tepkinin sınırları ve kapsamı konusunda Irak'ta kafa karışıklığı sürüyor.
Gözlemcilerin soruları, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin savaşı ve yaklaşan ABD saldırısını önleme becerisine odaklanırken, bu saldırının özellikle İran'a sadık silahlı gruplara yönelik olacağına dair yaygın bir görüş var.
Sudani'nin danışmanı Fadi eş-Şammari’ye göre Irak Başbakanı tehdit endeksini azaltmak ve çatışmanın genişlemesinin tehlikelerini kontrol altına almak için çaba gösteriyor.
Sudani’nin çabalarına "siyasi destek" denmesi, silahlı grupların ABD kuvvetleriyle çekilme müzakerelerinin başlamasıyla birlikte sükunet taleplerine boyun eğme konusundaki isteksizliğiyle örtüşüyor. Ancak hükümet yetkilisi, bu çabaların Ketaib Hizbullah grubuyla saldırıların askıya alınması konusunda anlaşmaya varılmasıyla sonuçlandığını söyledi.
Beklenen saldırının kapsamını tahmin etmenin zorluğuna rağmen, Şarku'l-Avsat'a konuşan gözlemciler, Sudanlıların ABD’nin beklenen tepkisini durdurma kabiliyetinin olmadığı konusunda hemfikir.
Grupların kararı Irak'ın kararı değil
Araştırmacı ve siyasi analist Nizar Haydar, silahlı gruplar ve onların davranışları sorununun, Irak'ın 2003'teki değişimden bu yana yaşadığı sürdürülebilir krizlerden biri olduğuna inanıyor.
Haydar, Bağdat'ta iktidara gelen tüm hükümetlerin silahları devletle sınırlandırma sözü vermesine rağmen Sudani'nin daha önce "çeteler" olarak adlandırdığı ve faaliyetlerini "terörist eylemler" olarak tanımladığı devlet dışında faaliyet gösteren silahlı grupların devlet kurumlarının yanı sıra Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığı çevresinde sayı, silahlanma, hazırlık ve hatta nüfuzunu arttırdığını söyledi.
Sudani’nin hükümet programında bu grupları dağıtma ve silahları devletin elinde tutma sözü verdiğine dikkati çeken Haydar, silahlı kuvvetlerden daha gelişmiş silahlara sahip olan grupların hakimiyeti nedeniyle bunu yapmadığını vurguladı.
Haydar’ın görüşüne göre "Sudani'nin misyonu çok karmaşık" çünkü kendisini ajanlarına saldırılarını durdurmaları konusunda baskı yapmaya ikna etmek için üçüncü bir tarafla müzakere etmesi gerekiyor.
Washington'a etkisi yok
Bağdat Üniversitesi'nden siyaset profesörü İhsan eş Şemari, “Sudani Bağdat'taki müttefiklerinin hizip saldırılarını durdurma kararını etkileme becerisine sahip değilken, ABD Başkanı Joe Biden'ın kararını ve ABD gibi egemen bir ülkenin kararını nasıl etkileyebilir?” dedi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Şemari, “Bugünkü savaş Irak sınırlarının ötesine geçiyor çünkü ulusal güvenlikle ve Amerika Birleşik Devletleri'nin bölgedeki hayati çıkarlarıyla bağlantılı. Washington'un üzerinde çalıştığı caydırıcılığı yeniden tesis etme kararı, Ürdün saldırısının ardından sarsılan ABD imajının onarılması çerçevesinde geliyor. Ketaib Hizbullah’ın ABD güçlerine karşı operasyonlarını askıya alma kararı İran'ın kararıdır, Sudanlılar daha önce onları etkilemeye çalışmış ve herhangi bir ilerleme sağlayamıyor” şeklinde konuştu.
Ayrıca, Irak hükümetinin gerekli dengeyi sağlama ve ülkeyi yaklaşan bir saldırının yansımalarından koruma yeteneğini kaybederken, Irak topraklarının çatışan yabancı güçler arasında bir savaş alanı olarak kalmaya devam edecek.
Cephelerin açılması
Yazar Ahmed el Yasiri ise Bağdat'ın bu günlerde tepki ve karşı tepkiyi test etmek için Washington ile Tahran arasında yoğun mesajların alındığı bir şehre dönüştüğünü düşünüyor.
Irak ve İran internet siteleri, İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı ve Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekberi Ahmediyan'ın, ABD'nin Tahran'ın Bağdat'taki müttefiklerine saldırı düzenleme tehdidi karşısında Bağdat'a iki ziyarette bulunduğunu bildirdi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Yasiri, Sudani hükümetinin ABD saldırısından etkilenmeyeceğini, zira hükümetin ABD-İran çatışması bağlamında önceki hükümetlerin karşılaştığı "gri bölge" içinde kalacağını söyledi.
Son dönemde ABD üssüne yapılan saldırılara değinen Yasiri, Tahran'ın, Gazze ablukasını kaldırıp onu desteklemek için değil, üzerindeki baskıyı hafifletmek için Washington'la olan coğrafyayı ve çatışma alanlarını genişletme arzusu ile bölgedeki tüm kanatlarına (Husiler, Hizbullah ve Iraklı gruplar) bu yolu teşvik ettiğini bildirdi.
İsrail'in hamlesinin ardından cuma günü Somali hükümetinin toplantısı (SONNA)