İsrail Savunma Bakanı'ndan "ramazanla ilgili sorumsuz açıklamaların kontrolü kaybettirebileceği" uyarısı

İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir, Filistinlilerin ramazanda Mescid-i Aksa'ya girişlerinin yasaklanması çağrısı yapmıştı

AA
AA
TT

İsrail Savunma Bakanı'ndan "ramazanla ilgili sorumsuz açıklamaların kontrolü kaybettirebileceği" uyarısı

AA
AA

İsrail Savunma Bakanı Yaov Gallant, Filistinlilerin ramazanda Mescid-i Aksa'ya girişinin yasaklanmasını isteyen aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'e işaretle "Sorumlular dahil herkes istediğini söylüyor ama bu sorumsuzluk." ifadesini kullandı.

Haaretz'in haberine göre, Gallant, ramazan ayı öncesinde merkez komutanlık karargahında güvenlik durum değerlendirme toplantısına katıldı.

İran, Hizbullah ve Hamas'ın "ramazan ayını 7 Ekim'in ikinci perdesine dönüştürmek ve bölgeyi kışkırtmak istediğini" savunan Gallant, bunun Hamas'ın "ana hedefi olduğunu ve bunu da Mescid-i Aksa ve Kudüs vurgusuyla yapmak istediğini" ileri sürdü.

Gallant, "Buna izin vermemeliyiz. Bunun için bölgenin sakinleştirilmesi gerekiyor. Bunun etrafındaki ilgiyi anlıyorum, burası bir demokrasi, dijital bir dünya. Savaşta sorumlular dahil isteyen istediğini söylüyor ama bu sorumsuzluk. Sonuç çok kısa zamanda potansiyel bir tansiyonun hızla tırmanması olacaktır. Yetkili olması gerekenlerin sorumsuz açıklamaları herkese kontrolü kaybettirebilir." ifadesini kullandı.

Gallant açıklamasında isim vermezken, aşırı sağcı Ben-Gvir, 18 Şubat'ta X hesabından yaptığı paylaşımda, Filistinlilerin ramazan ayında Mescid-i Aksa'ya girişinin yasaklanması çağrısında bulunmuştu.

İsrail Başbakanlığından 19 Şubat'ta yapılan açıklamada da Ben-Gvir'in talep ettiği "ramazanda Filistinlilerin Mescid-i Aksa'da ibadetlerinin kısıtlanması" kararının "güvenlik göz önüne alınarak dengeli biçimde alındığı" ifade edilmişti.

İsrail basınında çıkan haberlerde ise İsrail vatandaşı Filistinlilerden de belirli yaşın altındakilerin Mescid-i Aksa'ya girişinin yasaklanacağı belirtilmişti.

İsrail basınına göre, ordu ve İç Güvenlik Teşkilatı Şin-Bet (Şabak) Başbakan Binyamin Netanyahu'ya "Filistinlilerin ramazan ayında Mescid-i Aksa'ya girişlerinin kısıtlanması nedeniyle durumun kötüleşmesi halinde bunu durdurmanın zor olacağı uyarısı yapmaya" hazırlanıyor.

Şin-Bet'in, "İsrail güçlerinin Gazze ve Lübnan sınırında savaştığı ve konuşlandığı bir dönemde Batı Şeria'da güvenliğin kötüleşmesi durumunda bunu durdurabilmenin zorlaşacağı" görüşünü sunacağı belirtiliyor.

İsrail polisi, 7 Ekim 2023'ten bu yana cuma günleri başta olmak üzere Filistinlilerin Mescid-i Aksa'ya girişlerine kısıtlama getiriyor.

İsrail'in geçmişte Mescid-i Aksa'ya yönelik ihlalleri Filistin coğrafyasında tansiyonu yükseltmiş, 2021'in ramazan ayında Aksa'ya düzenlediği baskın İsrail içindeki şehirlerin yanı sıra işgal altındaki Doğu Kudüs ve Batı Şeria'da olayların çıkmasına yol açmıştı. Bölgedeki gerilim İsrail'in Gazze'ye 11 gün süren şiddetli saldırılarıyla son bulmuştu.



Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
TT

Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)

Yapay zekayla geliştirilen yeni proteinler, ölümcül yılan zehrini etkisiz hale getirmede önemli bir başarı elde etti. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl 2 milyondan fazla kişi yılan ısırıkları sonucu sağlık sorunu yaşıyor ve en az 100 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu vakaların büyük bir kısmı Afrika ve Asya'daki orta veya düşük gelirli ülkelerde görülüyor.

Genellikle hayvanlardan elde edilen mevcut panzehirler, yüksek maliyet, düşük ve yan etki gibi problemler taşıyor. 

Daha etkili ve uygun fiyatlı alternatifler üretmeye çalışan bilim insanları önemli bir adıma imza attı. 

2024 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan isimlerden Prof. Dr. David Baker liderliğindeki araştırmacılar, yapay zeka kullanarak yılan zehrine bağlanıp bunu etkisiz hale getiren yeni proteinler üretti. Prof. Dr. Baker, 2003'ten beri doğada olmayan proteinler ürettiği için ödüle layık görülmüştü.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (15 Ocak) yayımlanan çalışmada üç parmaklı toksin denen protein grubuna odaklandı. 

Özellikle kobra, mamba ve mercan yılanı zehirlerindeki bu proteinler, mevcut panzehirlere karşı epey dirençli. 

Yapay zekanın geliştirdiği yeni molekülleri, farelerdeki üç parmaklı toksinlere karşı test eden ekip, hayvanların yüzde 80 ila yüzde 100 oranında hayatta kaldığını gözlemledi. Bu oran, toksin türü, buna karşı uygulanan protein biçimi ve dozuna göre değişkenlik gösterdi. 

Her bir yılanın zehri kendine has bir toksin bileşimi içerdiğinden yeni tedavi, bütün yılan zehirlerini etkisiz hale getirmeyi vaat etmiyor. 

Ancak yeni çalışma,tedavinin etkinliğini ve yapay zekanın protein geliştirme sürecini hızlandırma potansiyelini ortaya koyuyor.

Makalenin yazarlarından Susana Vázquez Torres, "Yılan ısırıklarının tedavisinde devrim yaratabileceğimizi düşünüyorum" diyor. 

Vázquez Torres ayrıca yapay zekayla üretilen proteinleri düzenlemelerine gerek kalmadığını da ekliyor:

İlk denemede işe yarayan bir şey bulmak inanılmaz bir şeydi.

Diğer yandan yılan ısırıkları üzerine çalışan Diogo Martins, yer almadığı çalışma hakkında "Bunu çığır açıcı diye tanımlamasam da (benzer yaklaşımlar üzerinde çalışan birkaç grup var) makine öğrenimi verilerini, sıcaklık değişimlerine dirençli ve üretim dostu proteinlere etkili bir şekilde dönüştürmesi açısından öne çıkıyor" diyor. 

Bilim insanları yeni proteinlerin kolay ve ucuza üretilmesiyle kayda değer bir avantaj sağladığını söylüyor. 

Makalenin bir diğer yazarı Timothy Patrick Jenkins "Tasarlanan bu proteinlerin bir avantajı da küçük olmaları; o kadar küçükler ki dokuya daha iyi nüfuz etmelerini ve toksinleri mevcut antikorlardan daha hızlı etkisiz hale getirmelerini bekliyoruz" diyerek ekliyor:

Ayrıca yapay zeka destekli yazılımla tamamen bilgisayarda oluşturulan bu proteinler, keşif sürecindeki zamanı önemli ölçüde azalttı.

Independent Türkçe, Phys.org, Popular Science, Telegraph, Nature, Dünya Sağlık Örgütü