Faslı parlamenter: Fransa Dışişleri Bakanı'nın Rabat ziyareti, Sahra meselesine ilişkin tutumu netleştirmeyi amaçlıyor
Fas Dışişleri Bakan Nasır Burita, Rabat ziyareti sırasında Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne ile basın toplantısı düzenledi (EPA)
Fas Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi üyesi Abdulfettah el-Avni, Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne’in Rabat'a yaptığı ziyarete övgüde bulundu. Bu ziyaretin asıl amacının, Fas'ın ilk meselesi olarak nitelendirdiği Sahra meselesi hususunda Fransa'nın tavrını netleştirmek olduğunu söyledi.
Salı günü Arap Dünyası Haber Ajansı’na (AWP) konuşan Avni, bu ziyaretin Fas Krallığı ile Fransa arasındaki ilişkilerde yaşanan durgunluk döneminin ardından geldiğini belirtti. Yetkili, “Amaç, Fas'ın ilk meselesi olan Batı Sahra meselesine ilişkin Fransız görüşünü açıklığa kavuşturmaktı. Fas'ta Fransa'nın tutumu bizim için net değildi” ifadelerini kullandı.
Ancak Fransa'nın tutumunun son zamanlarda değişerek ‘biraz netleştiğini’ belirten Avni, “Dolayısıyla bu ziyaretin Fas-Fransız ilişkilerinin pekişmesine hizmet ettiğini söylüyoruz” dedi. Fas Haber Ajansı’nın Pazartesi günü aktardığına göre Fransa Dışişleri Bakanı, ülkesinin Fas'ın sunduğu güney eyaletleri için özerklik planına açık ve kesin destek verdiğini vurguladı.
Sejourne, Fransa için bu konuda ilerleme kaydetme zamanının geldiğini vurguladı. Faslı mevkidaşı Nasır Burita ile görüşmelerinin sonunda düzenlediği ortak basın toplantısında, Fransa'nın 2007 yılında özerklik planını destekleyen ilk ülke olduğunu belirtti.
Fas Dışişleri Bakanı, Rabat ziyaretinde bulunan Fransız mevkidaşı Stephane Sejourne ile görüştü (AP)
Avni, “Fransa'nın tutumunun netliği, bir süre önce Fransa'nın Rabat Büyükelçisi’nin Batı Sahra'nın özerkliğine desteğini ifade ettiği bir bildiriyle başladı. Bu açıklama bizim için Fransız devletinin davamızı örtülü olarak kabul etmesi anlamına geliyordu. Ayrıca Fransa Dışişleri Bakanı son Rabat ziyaretinde özerkliğe desteğini dile getirdi” açıklamalarında bulundu.
Bu ziyaretin Rabat ile Paris arasındaki siyasi çıkmazın çözülmesine yol açıp açmadığı sorusuna yanıt olarak ise “Bunu doğrulayamam çünkü dış politika kararları Fas Kralı'na verilen bir ayrıcalıktır. Ancak bu yabancılaşmanın bitip bitmeyeceğini Fransa Cumhuriyeti'nin izleyeceği yol belirleyecek” ifadelerini kullandı.
İki bakan arasındaki görüşmede bir dizi ekonomik konunun ele alındığını belirten Faslı milletvekili, “Fransa Dışişleri Bakanı'nın güney illerinde, yani Fas'ın Sahra vilayetlerinde yatırım yapılacağını söylediği bir açıklaması var” vurgusunda bulundu.
SDG, Türkiye ve ABD izi olan “zor bir uzlaşı”https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5101506-sdg-t%C3%BCrkiye-ve-abd-izi-olan-%E2%80%9Czor-bir-uzla%C5%9F%C4%B1%E2%80%9D
Suriye'nin kuzeyinde SDG bayrağı taşıyan bir askeri araç (AFP)
Abdulhalim Süleyman
Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Türkiye’nin hava desteği verdiği Ankara’ya yakın silahlı gruplar arasındaki yoğun çatışmalara Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetinin SDG’nin tamamen silahsızlandırılmasını ve feshedilmesini talep etmesiyle birlikte, Suriye'nin kuzeyindeki arenada karşıt taraflar arasında açıklamalar, girişimler ve arabuluculuk turları düzeyinde siyasi bir çatışma da eşlik ediyor.
Ankara, Beşar Esed rejiminin düşmesinden önce ve eski rejim ile Suriye muhalefeti arasında uzun yıllar boyunca Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde siyasi bir çözüm için yapılan görüşmeler ve diplomatik toplantılar sırasında diplomatik çevreler ve arabulucular arasında ‘Türk vetosu’ olarak bilinen tutumuyla Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) temsilcilerinin muhalefetin bir parçası olarak herhangi bir müzakere sürecine katılmasını kategorik olarak reddetti. Ancak Esad'ın kaçışı ve Askeri Operasyonlar Dairesi Başkanı Ahmed eş Şera'nın gelişinden sonra ülke yeni bir aşamaya girdi. Ancak Esed'in Suriye’den kaçması ve Ahmed eş-Şera liderliğinde yeni yönetimin başa gelmesinin ardından ülke yeni bir döneme girdi. Ülke, özellikle ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Körfez ülkeleri başta olmak üzere Arap Birliği (AL) ülkeleri gibi dosyadaki aktörler tarafından siyasi sürecin tüm güçleri ve partileri kapsayıcı olması ve azınlıkların haklarını koruması gerektiği vurgulanarak net bir uluslararası vizyonla yeniden şekillendirilmek üzere.
Sadece bu da değil, son zamanlarda Fransa ve Almanya gibi etkili ülkeler tarafından Kürtlerin Suriye'nin geleceğinin inşasına katılması ve SDG'nin ülkedeki düzenli ordunun bir parçası olması çağrısında bulunan açık ve yeni tutumlar ifade edildi. Öte yandan ABD, müttefiki SDG’yi desteklemek ve onu Türkiye’nin Washington'ın terörle mücadele stratejisini tehdit eden yaklaşımından korumak için bazı açıklamalar yapmanın ötesinde diplomatik olarak çalışmayı tercih ederken, yeni yöneticilere olan güveninin tam olmadığını ve sadece ‘Şera’nın ve hükümetinin eylemlerini gözlemleyeceğini’ vurguladı.
Ateş altında
Münbiç'in güney kırsalı ile Tişrin Barajı ve Karakozak Köprüsü çevresinde SDG ile Türkiye yanlısı silahlı gruplar arasında devam eden çatışmaların yanı sıra sahada da çatışmalar sürüyor. SDG bu bölgeye savaş uçakları ve insansız hava araçlarıyla (İHA) her gün hava saldırıları düzenlerken, Haseke ve Rakka kırsalının kuzeyindeki Ayn İsa, Tel Tamer ve Zerkan cephelerinde de çatışmalar ve bombardımanlar devam ediyor.
Suriye'nin kuzeyinde Türk savaş uçaklarının bombardımanı sonrası yükselen dumanlar (Reuters)
Öte yandan SDG, 10 binden fazla DEAŞ üyesinin kaldığı hapishaneleri koruyarak ya da son olarak Rakka'nın güney kırsalında olmak üzere çeşitli bölgelerde ortak devriyeler gerçekleştirerek terörle mücadelede Uluslararası Koalisyon’la ortak görevlerini sürdürüyor.
Uluslararası Koalisyon güçleri, özellikle asker sayısını 2 bine çıkardığını ve başta Rakka olmak üzere bölgede yeni karakollar kurup bunlara takviye güçler gönderdiğini duyurduktan sonra, Irak'la olan ve el-Tanf olarak bilinen el-Velid Sınır Kapısı üzerinden Suriye'nin kuzeydoğusuna yoğun bir şekilde askeri ve lojistik takviyeler gerçekleşiyor.
Büyüyen korku
Türkiye’nin bakış açısına göre Esed rejimi ile muhalefet arasında BM himayesinde yürütülen siyasi süreç ve müzakereler sırasında SDG konusunda dar olan alan, daha geniş bir alana dönüştü. Ankara, uluslararası toplum ve ilgili taraflarca talep edilen ve Kürtler de dahil olmak üzere tüm tarafların katılımıyla bir Suriye-Suriye sürecinden endişe ediyor. Çünkü bu, Suriyelilerin kabul etmesi halinde SDG’nin yeni devletin yapısındaki herhangi bir yapısal siyasi oluşuma etkin katılımları anlamına geliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan hükümetinin gözünde Türkiye'nin ezeli düşmanı olan PKK lideri Abdullah Öcalan'ın destekçileri, komşu bir ülkede resmi bir güç haline gelirlerse Ankara için yapısal bir tehdit oluşturacaklar. Bu durum, Türk yetkililerin Öcalan'ın İmralı Adası'ndaki hapishanesinde destekçileri ve ailesi tarafından ziyaret edilmesine izin veren ve Türk siyasetçilerin gözünde olgunlaşması halinde başlayabilecek bir barış sürecini yeniden canlandırmaya yönelik hamlelerini açıklarken aynı zamanda çelişiyor.
Öcalan, kısa bir süre önce Türkiye'nin büyük partilerinin liderlerine, daha sonra parlamenter ve siyasi aşamalardan geçerek yasal bir şekil alması beklenen barış planını içeren bir mektup gönderdi.
ABD’nin arabuluculuğu
ABD, bu çerçevede kamuoyu tarafından tam olarak görülemeyecek büyük bir operasyona liderlik ediyor. Ancak sahada, Münbiç’teki çatışmalarla başlayan ve SDG'nin üyelerini şehirden çekmesiyle sona eren bir ateşkes var. Ateşkes aynı zamanda Türkiye'nin Ayn el-Arap (Kobani) şehrine yönelik olası bir saldırısını da durdurdu. Uluslararası Koalisyon da Tişrin Barajı ve Karakozak Köprüsü çevresinde, temas hattındaki son durumu gözlemlemek üzere zaman zaman devriyeler düzenliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass, Türk hükümetinin üst düzey yetkilileriyle Suriye'deki mevcut durumu görüşmek üzere 9-10 Ocak tarihlerinde Ankara'daydı. Bass, burada Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2254 sayılı kararına uygun olarak barışçıl, kapsayıcı, Suriyelilerin öncülüğünde ve Suriyelilerin sahipliğinde bir siyasi geçiş sürecinin önemini vurguladı. Görüşmelerde ayrıca bölgesel istikrarın önemi, Suriye'nin terörizm için bir üs olarak kullanılmasının önlenmesi ve DEAŞ’ın kalıcı olarak yenilgiye uğratılmasının sağlanması konuları da ele alındı.
ABD’li yetkili, Ankara'da düzenlediği basın toplantısında Türk yetkililerle yaptığı görüşmelerde Suriye'de Şam hükümetinin zaman içinde hükümet ve yönetim işlevlerinin sorumluluğunu yeniden üstlenmesini ve bunları yerine getirmesini sağlayacak bir geçiş sürecinin desteklenmesine odaklandıklarını açıkladı.
Tehdit yok, çatışma yok
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Türkiye ile SDG arasında, özellikle de Ayn el-Arap yakınlarındaki sınırda (muhtemelen Fransız ya da Amerikan askerlerinden oluşacak) uluslararası güçlerin konuşlandırılması olasılığına ilişkin soruyu yanıtlayan Bass, “ABD, Suriye ulusal hükümetinin zaman içerisinde uluslararası kabul görmüş sınırların sorumluluğunu yeniden üstlenmesi ve bu sınırları uygun bir şekilde kontrol etme ve güvence altına alma rolünü sürdürmesi gerektiğine inanıyor” ifadelerini kullandı.
Münbiç'teki Tişrin Barajı yakınlarına düzenlenen bir bombardıman sırasında Türkiye yanlısı silahlı grupların üyeleri (AFP)
Bass, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Suriye içinde geniş çaplı çatışmaların yeniden başlamamasının, ülkedeki silahlı grupların şiddete başvurmamasının ve hükümetin normal işlevlerinin yeniden tesis edilmesini desteklemeye katkıda bulunmalarının sağlanması etkili bir geçiş sürecinin bir parçasını oluşturacak. Geçici hükümetin zaman içerisinde imkanlarını aşamalı olarak geliştirmesine ve halk ile uluslararası toplum tarafından güven duyulmasına imkan tanıyacak.”
Bass ayrıca Türk yetkililerle Suriye’deki mevcut geçiş sürecinin DEAŞ’ın ya da ülkedeki diğer terörist grupların Suriye halkını, komşu ülkeleri ya da başka bir ülkeyi tehdit edecek şekilde yeniden canlanmasına yol açmaması için atılması gereken somut adımları ele aldıklarını kaydetti.
SDG, Türkiye'nin, SDG’lilere ve mevzilerine yönelik saldırılarının onu DEAŞ’la mücadeleden alıkoyduğunu öne sürdü. SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi geçtiğimiz günlerde, DEAŞ’ın Suriye rejiminin çöküşünden faydalandığını ve özellikle Suriye'nin orta kesimlerindeki el-Badiye (Suriye çölü) bölgesinde silah ve mühimmat elde ettiğini, gözaltı merkezlerinde ve kamplarda DEAŞ tehdidinin arttığını ve genel olarak örgütün hareketliliğinde bir artış olduğunu açıkladı.
