Suriye'nin güneyinde kanunsuzluklar artarken gerilim yeniden tırmanıyor

Dera: Yerel silahlı gruplar rejim güçlerine ait kontrol noktalarını ve askeri kışlaları kuşatıyor

Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)
Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)
TT

Suriye'nin güneyinde kanunsuzluklar artarken gerilim yeniden tırmanıyor

Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)
Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)

Suriye'nin güneyindeki Dera'da yerel silahlı grupların ana yolları kapatması ve rejim güçlerine ait kontrol noktalarını kuşatmasıyla artan gerginlik, silahlı gruplarla hükümet güçleri arasında çatışma çıkacağı endişesiyle sokağa çıkma yasağı ilan edilmesine yol açtı.

Cuma günü Dera-Şam Karayolu’nda kendilerini kovalayan haydut çetesinden kaçmaya çalışırken araçlarının yoldan çıkarak kaza yapması sonucu iki kadının ölmesi ve iki çocukla aynı aileden bir kişinin daha yaralanmasıyla sonuçlanan olay, Dera vilayetindeki kanunsuzluk ortamının tam ortasında meydana geldi.

Ahrar Horan Topluluğu internet sitesine göre, yerel gruplar dün (cumartesi) sabah Dera'nın kuzeyindeki Casem şehrinde konuşlandı ve şehirden bir gencin bir hafta önce hükümet güçleri tarafından gözaltına alınmasını protesto etmek ve serbest bırakılmasını talep etmek için ana yolları kapattı. Yerel gruplar ayrıca bölgedeki rejim kontrol noktalarını ve askeri kışlaları da kuşattı.

Yerel gruplar, gözaltına alınan gencin serbest bırakılması için rejim güçlerine bir hafta süre tanıdı ve serbest bırakılmaması halinde gerilimin artacağı tehdidinde bulundu.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), yerel grupların Dera'daki rejim güçlerine verdiği sürenin dolmasının ardından ‘kentin büyük bir güvenlik alarmına ve askeri konuşlanmaya tanık olduğunu’ ve grupların, mevzilerine yönelik herhangi bir saldırıyı püskürtmek için ihtiyati tedbirler alan rejim güçlerine saldırmadan önce tehditte bulunduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın SOHR'dan aktardığına göre 25 Ağustos'ta Şam'a bağlı güvenlik güçleri Dera'nın kuzeyindeki Casem kentinden bir genci Halep kenti yakınlarındaki bir kontrol noktasında gözaltına alarak güvenlik şubesine götürdü. 28 Ağustos'ta ise Casem kentinden 75 yaşlarında yaşlı bir kadın Suriye'nin kuzeyinden dönerken Halep kentindeki rejim güçlerine ait Ramuse kontrol noktasında hakkındaki suçlamaları bilmeden gözaltına alındı.

Dera'daki yerel kaynaklar dün Dera'da sokağa çıkma yasağı uygulandığını, yerel silahlı grupların rejim güçleriyle çatışma olasılığının artması nedeniyle halkı kentte seyahat etmekten kaçınmaları konusunda uyardığını söyledi.

Kaynaklara göre rejim güçlerinin gözaltıları, sivillerin güvenliği ve emniyeti pahasına, iki taraf arasında birbirlerinin taleplerini elde etmek için yarı sistematik bir uygulama haline geldi.

Konuyla ilgili olarak medya kaynakları, Dera'nın kuzeydoğusundaki el-Medura köyünden bir tutuklunun ailesinin, Şam-Amman uluslararası otoyolunun doğusundaki bir kontrol noktasında gözaltına alınmasından bir buçuk yıl sonra cenazesini hükümet yetkililerinden teslim aldığını bildirdi. 6 Ağustos'ta, Dera'nın kuzeyindeki Gabagib kasabasından el-Ahras'ın ailesi, gözaltına alınmasının üzerinden bir yıldan az bir süre geçtikten sonra oğullarının cenazesini teslim aldı. Her iki tutuklu da Saydnaya Cezaevi’nde tutuluyordu.

Ahrar Horan Topluluğu İhlal Belgeleme Ofisi, rejimin Temmuz 2018'de vilayetin kontrolünü ele geçirmesinden Temmuz 2024'ün sonuna kadar, Dera sakinlerinden 135 kişinin Suriye rejimi gözaltı merkezlerinde işkence altında öldüğünü kaydetti.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24