Madrid Bildirisi: İsrail, Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze'den çekilmelidir

İspanya'da toplanan dışişleri bakanları çatışmayı sona erdirecek iki devletli çözümün uygulanması için net bir takvim belirlenmesi çağrısında bulundu.

İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Alvarez “Gazze Savaşı” konulu üst düzey toplantıya katılanlar arasında yer aldı (AP)
İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Alvarez “Gazze Savaşı” konulu üst düzey toplantıya katılanlar arasında yer aldı (AP)
TT

Madrid Bildirisi: İsrail, Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze'den çekilmelidir

İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Alvarez “Gazze Savaşı” konulu üst düzey toplantıya katılanlar arasında yer aldı (AP)
İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Alvarez “Gazze Savaşı” konulu üst düzey toplantıya katılanlar arasında yer aldı (AP)

Filistin gündemiyle Madrid'de düzenlenen dışişleri bakanları toplantısı, tüm tarafları ve Birleşmiş Milletler üyelerini, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 26 Eylül'deki oturumunun oturum aralarında "Gazze'deki durum ve adil ve kapsamlı bir barışa ulaşmanın yolu olarak iki devletli çözümün uygulanması" konulu genişletilmiş toplantıya katılmaya çağırdı.

Alman Haber Ajansı DPA'ya göre, Cuma günü (dün) yapılan toplantıda yayınlanan ortak bildiride, işgalci İsrail güçlerinin Philadelphia ekseni de dahil olmak üzere Gazze'den tamamen çekilmesi ve Refah sınır kapısının Filistin tarafında ve sınırın geri kalanında Filistin Yönetimi'nin tam kontrolünün geri verilmesi talep edildi.

Kalıcı barış ve güvenliğin sağlanmasının tek yolu olarak iki devletli çözümün uygulanması konusunda ortak kararlılık çağrısında bulunulan açıklamda Batı Şeria'daki tehlikeli gerilim kınandı ve Filistinlilere yönelik askeri saldırıların derhal durdurulması talep edildi.

Ayrıca İsrail'in yasadışı tek taraflı tedbirlerini, yerleşimlerini ve zorla yerinden etmelerini uluslararası barış ve güvenliğe zarar verdiği gerekçesiyle kınamıştır.

Filistin halkının taleplerini karşılayan, istikrar, güvenlik, barış ve işbirliğini teşvik eden adil ve kalıcı bir barış çağrısında bulunulan bildiride iki devletli çözümün, uluslararası hukuk ve Arap Barış Girişimi de dâhil olmak üzere üzerinde mutabık kalınan parametreler doğrultusunda, güvenilir ve geri döndürülemez bir şekilde uygulanması çağrısı yapıldı.

hyjuuj
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Alvarez Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa'nın açıklamada bulundu (AP)

Reuters'in haberine göre İspanya bugün erken saatlerde uluslararası topluma İsrail-Filistin çatışmasını sona erdirecek iki devletli çözümün uygulanması için net bir takvim belirleme çağrısında bulundu. İspanya, Gazze Şeridi'nde devam etmekte olan savaşı sona erdirmenin yollarını görüşmek üzere çok sayıda Müslüman ülke temsilcisiyle yanı sıra Avrupa'dan da  üst düzey bir devlet temsilcisinin katıldığı toplantıya  ev sahipliği yaptı.

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Alvarez gazetecilere yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Gazze'deki savaşı sona erdirmek, Filistinliler ve İsrailliler arasındaki bitmek bilmeyen şiddet döngüsünden bir çıkış yolu bulmak için bir kez daha çaba sarf etmek üzere toplanıyoruz... Yol açıktır. İki devletli çözümün uygulanması tek yoldur.”

Toplantıya Norveç ve Slovenya dışişleri bakanları, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa'nın yanı sıra Mısır, Suudi Arabistan, Katar, Ürdün, Endonezya, Nijerya ve Türkiye'den oluşan Gazze konulu Arap-İslam Temas Grubu üyeleri katılıyor.

Alvarez, İsrail'in yer almadığı katılımcılar arasında, Filistin'in Birleşmiş Milletler'e katılımından başlayarak iki devletli çözümün “sözden eyleme geçmesi ve fiilen uygulanması için net bir takvime doğru ilerlenmesi” konusunda “açık bir irade” olduğunu söyledi.

fdbgnth
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Alvarez Gazze Savaşı konulu üst düzey toplantının katılımcıları arasında yer alıyor (AP)

İsrail'in Temas Grubu'nun bir parçası olmadığı için davet edilmediğini söyleyen Alvarez, sözlerini şöyle sürdürdü “İsrail'i barışın ve iki devletli çözümün tartışıldığı her masada görmekten mutluluk duyarız.”

28 Mayıs'ta İspanya, Norveç ve İrlanda, Filistin Yönetimi tarafından yönetilen, Gazze Şeridi ve Batı Şeria'dan oluşan ve başkenti Doğu Kudüs olan birleşik bir Filistin devletini resmen tanıdı. Bu tanımalarla birlikte BM üyesi 193 ülkeden 146'sı Filistin devletini tanımış oldu.

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, eski İngiliz Mandası Filistin'de iki egemen devletin bir arada var olmasını bölgede barışa giden tek geçerli yol olarak defalarca tanımladı.

İki devletli çözüm 1991 Madrid Konferansı'nda ve 1993 ve 1995 Oslo Anlaşmalarında ortaya atılmış ancak barış süreci yıllardır tıkalı ve çözüm bekliyor.

Barışçıl bir çözüm arayışı, Gazze Şeridi'nde İsrail ile Filistinli Hamas hareketi arasında patlak veren ve çatışmanın en kanlı bölümünü oluşturan savaşın ve işgal altındaki Batı Şeria'da şiddetin tırmanmasının ardından yeniden önem kazandı.

İsrail 1967 savaşından bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ü işgal altında tutuyor ve o tarihten bu yana bölgedeki Yahudi yerleşimlerinin genişlemesi sorunu daha da karmaşık hale getirdi. İsrail 1980 yılında uluslararası alanda tanınmayan bir hamleyle Doğu Kudüs'ü ilhak etti.



Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden ve binlerce insanın ölümüne yol açan savaşın ardından bir ateşkes anlaşmasına varılması için yapılan görüşmeler ‘son aşamaya’ geldi.

Donald Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönmesinden birkaç gün önce Doha'da, Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması eşliğinde bir ateşkese varılması için dolaylı görüşmeler yoğunlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi'nin açıklamasına göre ABD Başkanı Joe Biden ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün yaptıkları telefon görüşmesinde, her iki tarafı da Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için yürütülen müzakerelerde ‘gerekli esnekliği’ göstermeye çağırdı.

ABD ve Mısır ile birlikte ana arabulucu olan Katar, müzakerelerin ‘son aşamalarında’ olduğunu ve bir anlaşmaya varmanın önündeki son engellerin ‘çözüldüğünü’ belirtti, ancak bunların ne olduğunu açıklamadı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, “Bunun çok yakında bir anlaşmayla sonuçlanacağından umutluyuz” dedi.

Hamas'a yakın iki kaynak, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında İsrail'in yaklaşık bin Filistinli tutukluyu serbest bırakması karşılığında Hamas’ın 33 esiri serbest bırakacağını söyledi. AFP'ye konuşan kaynaklardan birine göre serbest bırakma ‘çocuk ve kadınlardan başlayarak gruplar halinde’ gerçekleşecek. Hamas, ‘müzakerelerin bu turunun net ve kapsamlı bir anlaşmayla sona ermesi’ umudunu dile getirdi.

İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, İsrail'in ilk aşamada ‘33 esirin’ serbest bırakılmasını istediğini ve ‘yüzlerce’ Filistinli tutukluyu serbest bırakmaya hazır olduğunu doğruladı.

‘Zaman tükeniyor’

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenilir kabul edilen Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 bin 645'ten fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenlemeye devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı'na göre dün sabaha kadar geçen son 24 saat içinde en az 61 Filistinli yaşamını yitirdi.

ZXCSDFER
Deyr el-Balah'taki İsrail saldırısının ardından Aksa Şehitleri Hastanesi’ne sevk edilen yaralı bir Filistinli çocuk (EPA)

Gazze Şeridi'nde yerinden edilen Nadia Mustafa Madi isimli Filistinli, ateşkes sağlanmasını umut ediyor. Madi, “Enkazın ortasında hayatımı yeniden inşa etmeye hazırım” dedi.

Savaşın patlak vermesinden bu yana, Kasım 2023'ün sonunda sadece bir hafta süren bir ateşkes yapıldı ve o zamandan beri dolaylı müzakereler her iki tarafın da uzlaşmazlığı nedeniyle engellendi. Bununla birlikte, Donald Trump'ın seçimden önce esirlerin serbest bırakılmaması halinde bölgeyi ‘cehenneme’ çevirme sözü vermesinin ardından, Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese varılması için uluslararası baskı arttı.

CDVFGTHYJ
Han Yunus'taki bir yardım noktasından yiyecek almak için mücadele eden Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nde tutulan esirlerden Carmel Gat'ın akrabası Jill Dickman, dün akşam Kudüs'te düzenlenen miting sırasında şunları söyledi: “Zamanımız tükeniyor… Hayatta olan esirler eninde sonunda ölecek. Şimdi harekete geçmeliyiz.”

‘Tampon bölge’

İsrailli bir yetkiliye göre anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereler, ilk aşamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ‘on altıncı gün’ başlayacak. Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre ikinci aşamada ‘kalan esirlerin, erkek askerlerin, askerlik çağındaki erkeklerin ve öldürülen esirlerin cesetlerinin serbest bırakılması’ ele alınacak.

“Hedefe yakınız ama henüz orada değiliz” diyen İsrailli yetkili, İsrail'in ‘ölü ve diri tüm esirler iade edilene kadar’ Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını vurguladı. İsrail medyası da ilk aşamanın uygulanması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ‘tampon bölge’ oluşturmasına izin verileceğini bildirdi. AFP'ye konuşan Hamas'a yakın bir kaynağa göre İsrail ordusu, ‘Gazze Şeridi'nin 800 metre içinde, güneyde Refah'tan kuzeyde Beyt Hanun'a kadar uzanan bir şeritte’ kalacak.

İsrailli yorumculara göre Netanyahu nihayetinde kabinesindeki aşırı sağcı bakanların ateşkes aleyhindeki baskılarını görmezden gelmeye karar verdi. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar Roma'dan yaptığı açıklamada, “Esirler konusunda bir anlaşmaya varmak için bizim tarafımızda gerçek bir irade var. Eğer başarılı olursak, hükümette çoğunluk anlaşmadan yana olacaktır” ifadelerini kullandı.

XCDFV
Tel Aviv'deki İsrail Savunma Bakanlığı önünde Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması için harekete geçilmesi çağrısında bulunan bir pankart tutan protestocu (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Washington'da yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi'ne uluslararası bir güvenlik gücü gönderilmesini ve bu gücün BM gözetiminde olmasını önerdi. Blinken ayrıca, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin Yönetimi'nin gelecekte Gazze Şeridi'ni yönetmesini teklif etti.