Lübnan'da ateşkes koşullarını neler engelliyor?

 İsrail'in geçen pazar günü Beyrut banliyösüne düzenlediği baskının etkileri (AP)
İsrail'in geçen pazar günü Beyrut banliyösüne düzenlediği baskının etkileri (AP)
TT

Lübnan'da ateşkes koşullarını neler engelliyor?

 İsrail'in geçen pazar günü Beyrut banliyösüne düzenlediği baskının etkileri (AP)
İsrail'in geçen pazar günü Beyrut banliyösüne düzenlediği baskının etkileri (AP)

Beyrut'tan bilgi sahibi kaynaklar Şarku'l Avsat'a, Lübnan-İsrail sınırında 1701 sayılı kararın uygulanmasına yönelik çağrıların, ciddi bir ateşkese ulaşmak için gerekli unsurlar hala mevcut olmadığından, şu an “temenniye daha yakın” olduğunu belirtti.

Kaynaklar, ateşkesin, ilk olarak uluslararası cephede karşılaştığı zorlukları şu şekilde açıkladı:

*BM Güvenlik Konseyi'nin, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı ve ABD-Çin ilişkilerindeki gerilim nedeniyle birleşik uluslararası iradenin parçalanmasından büyük zarar gördüğü bir sır değil.

*Bir yıl önce Gazze'de başlayan savaş, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres'in rolünün ciddi şekilde zarar gördüğünü ve neredeyse felç olduğunu gösterdi.

*ABD yönetiminin henüz Güney Lübnan'da ateşkesi hızlandıracak etkili ve acil bir hamle başlatmış olduğu görünmüyor.

*Amerika'nın, Batılı ülkelerle birlikte, “Aksa Tufanı'nın ertesi günü ilan ettiği "Destek Cephesi" aracılığıyla, Lübnan Hizbullah'ını savaştan sorumlu tuttuğu açıktır.

trbhyt
Lübnan'ın güneyini bombalayan İsrail helikopteri (AP)

*Çeşitli açıklamalar, Washington'un, İsrail'in, Hizbullah'ın askeri yeteneklerine saldırma girişimini desteklediğini ve Binyamin Netanyahu hükümetinden Lübnan'daki altyapıya saldırıp siviller arasında ağır kayıplara neden olmaktan kaçınmasını istemekle yetindiğini gösterdi.

* Avrupa'nın olaylarda etkili bir rol oynaması mümkün görünmüyor ve Netanyahu, Fransa'nın ateşkesi hızlandırmadaki rolünü bozmak için Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir kriz yaratmakta gecikmedi.

Hizbullah’la ilgili durum hakkında şunları söyledi:

* Yalnızca Lübnan cephesinde herhangi bir ateşkes, Hizbullah'ın aceleyle bir "destek cephesi" ilan ederek yanlış ve maliyetli bir karar verdiği izlenimini sürdürmek anlamına gelir.

*1701 sayılı Kararın ve diğer ilgili kararların sıkı bir şekilde uygulanması, Güney Lübnan cephesini mevcut çatışmanın dışında bırakıyor. Bu, pratikte Hizbullah'ın bölgesel rolünün ve İsrail'e askeri baskı uygulama yeteneğinin sekteye uğraması anlamına gelir.

* Sıkı uygulama aynı zamanda İran'ı Güney Lübnan kartından mahrum bırakmak anlamına geliyor ki bu kartın önemi Irak Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi') ve Husilerle ilişkilerin öneminden çok daha ağır basıyor.

* Buna paralel olarak, Hizbullah'ın son dönemde Hayfa ve diğer bölgelere yaptığı füze saldırıları, liderlik yapısındaki olumsuzluklara rağmen, askeri mekanizmasının hala çalıştığını ve sınırda zorlu savaşlar yürütebilecek kapasitede olduğunu gösterdi.

*Netanyahu'nun kullandığı zafer dili ve bölgedeki denklemleri tersine çevirme konusundaki ısrarı, tavizler içeren bir çözümün Hizbullah'ın imajını, kredisini ve konumunu mutlaka etkileyeceği yönündeki korkularını ikiye katlıyor.

sc
İsrail'in Güney Lübnan ve Beyrut banliyölerine düzenlediği saldırılardan kaçan yerinden edilmiş insanlar (AFP)

*Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı'nın, Lübnan Meclis Başkanı “Abi” Nebih Berri'yi övmesi ve ateşkese destek vermesi, Berri'nin 1701'in ciddi bir şekilde uygulanmasını onaylama yetkisine sahip olduğu anlamına gelmiyor.

*Hizbullah’ın, kimseye danışmadan açıkladığı “Destek Cephesi”ne Lübnanlıların çoğunluğunun destek vermediğini biliyor. Bu nedenle, 1701 sayılı Kararın ciddi bir şekilde uygulanmasını kabul etmesi, birçok kişinin Hizbullah'ı çevresine ve genel olarak Lübnan'a verdiği zararlardan sorumlu tutmasına neden olacaktır.

*Hizbullah şu anda, merhum Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ın büyüklüğünde, böylesine zor bir pozisyonu üstlenebilecek bir liderlik figürüne sahip değil.

Kaynaklar, özellikle İsrail askeri makinesinin Gazze'deki sahneleri yeniden canlandıran bir vahşetle hareket etmesi nedeniyle, çatışmanın tarafları çileden çıkmak için gerekli gerçekçilik düzeyine ulaşmadan önce “daha kanlı bölümler” ve daha fazla insani ve ekonomik kayıp bekliyorlar. Şarku'l Avsat'a konuşan kaynaklar, Washington-Tahran hattında olup bitenlerin, özellikle de İsrail'in İran'a beklenen yanıtı vermesinden sonra izlenmesi çağrısında bulundu.



Libya’nın Beni Velid kenti ‘paralı askerlere’ ve Dibeybe hükümetine karşı ayaklandı

 Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Libya'ya komşu ülkelerin askeri istihbarat komutanlarının katıldığı ilk konferansın açılış oturumunda (UBH)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Libya'ya komşu ülkelerin askeri istihbarat komutanlarının katıldığı ilk konferansın açılış oturumunda (UBH)
TT

Libya’nın Beni Velid kenti ‘paralı askerlere’ ve Dibeybe hükümetine karşı ayaklandı

 Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Libya'ya komşu ülkelerin askeri istihbarat komutanlarının katıldığı ilk konferansın açılış oturumunda (UBH)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Libya'ya komşu ülkelerin askeri istihbarat komutanlarının katıldığı ilk konferansın açılış oturumunda (UBH)

Libya'nın kuzeybatısındaki Beni Velid kenti, güvenlik güçlerinin ‘paralı askerler’ ile yabancı güç ve üslerin ülkeden çıkarılmasını talep eden siyasi bir etkinliği engellemesi ve ardından aşiret liderleri ve aktivistlerin gözaltına alınmasıyla gerildi ve geceyi ayaklanma halinde geçiren kentte atmosfer ısındı.

Halen merhum Devlet Başkanı Muammer Kaddafi rejimine bağlı olan Beni Velid'de cumartesi akşamı Dış Müdahaleye Hayır hareketinin katılımcılarının ağırlanması planlanırken, güvenlik güçlerinin toplantıyı basması ve bazı liderleri güvenlik merkezine götürmesi öfkenin artmasına neden oldu.

Cumartesi gecesi erken saatlerde, çoğunluğu Warfalla kabilesinden gelen ve bazıları Kaddafi'nin oğlu Seyfulislam'a da sadık olan yüzlerce protestocu, Beni Velid Emniyet Müdürlüğü önünde toplanarak, hareketin bazı liderlerinin gözaltına alınmasını kınadı. ‘Allah, Muammer, sadece Libya’ sloganı atan göstericiler aynı zamanda Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe aleyhinde de slogan attılar.

Beni Velid'deki yetkililere gözaltındakileri serbest bırakmaları için baskı yapan protestocular, Dibeybe ve hükümetine karşı slogan atmaya devam ettiler.

Libya Ulusal İnsan Hakları Kurumu, ‘Libya topraklarındaki yabancı güçlerin ve üslerin kaldırılması talebiyle Beni Velid'de toplanan bir dizi vatandaşın keyfi olarak gözaltına alınmasından’ duyduğu ‘ciddi endişeyi’ dile getirerek, gözaltına alınanlar arasında yaşlı vatandaşların da bulunduğuna dikkat çekti.

Kurumun dün (Pazar) yaptığı açıklamada, “UBH’nin İçişleri Bakanlığı'na bağlı güvenlik personeli, emniyet müdürlüğü önündeki protestocuları dağıtmak için gerçek mermilerle ateş açtı” denildi.

Öfkeli Beni Velid gençleri, kentteki Warfalla aşiretinden dört şeyhin gözaltına alınmasını protesto etmek için molotof kokteyllerini ateşe verdi ve kentin Cezayir Meydanı'ndaki kitlesel gösterinin ardından bazı yolları kapattı.

Beni Velid Emniyet Müdürlüğü, üyelerine ‘herhangi bir siyasi eyleme müdahale etmelerini engelleyen ve onları vatandaşların barışçıl ifadelerini korumakla yükümlü kılan talimat ve yönetmeliklere uymalarını’ vurguladığını belirterek kendini savundu.

Emniyet Müdürlüğü, ‘Libya'nın birliği ve egemenliği ile vatandaşlarının korunmasına ilişkin ulusal sabitelerin Libya için daimî bir sorumluluk olduğunu ve sorgulanmaya ya da ihanete tabi olmadığını’ hatırlattı.

Kaddafi rejimine sadık aşiretler birkaç aydır ülkedeki ‘paralı askerler’ ile yabancı güçler ve üslerin varlığına karşı harekete geçerek bunların uzaklaştırılmasını ve ‘mümkün olan en kısa sürede’ parlamento ve başkanlık seçimlerinin yapılmasını talep ediyor.

Ebu Bekir es-Sıddık Taburu’nun eski komutanı el-Acmi el-Atiri, Meşaşiye kabilesi tarafından ‘Yeniden Birleşme Forumu’ başlığı altında düzenlenen kabileler hazırlık toplantısında, halka açık forum için koordinasyon komitesinin seçimi konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu ve yabancı üslerin Libya'dan çıkarılması ve ‘paralı askerlerin’ sınır dışı edilmesi talebini yineledi.

Ulusal İnsan Hakları Kurumu, Libya'nın birçok kentinde ve bölgesinde düzenlenen barışçıl gösterilerin ‘Libya'daki yabancı güçlerin, üslerin ve paralı askerlerin varlığına yönelik şikâyet ve hoşnutsuzluğun doğal bir ifadesi’ olduğuna inanıyor. Kurum, UBH İçişleri Bakanı ile Beni Velid Emniyet Müdürü'nü ‘güvenlik personelinin barışçıl göstericileri bastırma ve bazılarını gözaltına alma konusunda yaptıklarından yasal olarak sorumlu’ tutuyor.

Kurum, ‘protestocuların yaşamlarına halel getirmeye ve onları yasalara aykırı olarak gözdağı, silahlı terörizm ve hapis cezasına maruz bırakmaya yönelik girişimlerin devam etmesine’ karşı uyarıda bulunarak, ‘her durumda, barışçıl protestocuları dağıtmak için ateşli silahların gelişigüzel kullanılmaması gerektiğini’ ifade etti.

Amerika Birleşik Devletleri Barış Enstitüsü'ne (USIP) göre, Haziran 2020'de başkent Trablus'taki savaşın sona ermesinden bu yana, Türkiye yanlısı binlerce ‘Suriyeli paralı asker’ ve Rusya tarafından desteklenen diğerleri, 10 yabancı askeri üsle birlikte doğu ve batı cephelerinde konuşlandırıldı.

Daha önce Libyalı futbol taraftarları, takımın Afrika Uluslar Kupası elemelerinde Benin’e yenilmesinin ardından Trablus Uluslararası Stadyumu’nda Kaddafi lehine tezahüratlarda bulunmuştu.