Mısır Dışişleri Bakanı'nın Suriye ziyareti ‘halen olası değil’

İki kaynak, Kahire'nin ‘bekle ve gör aşamasında’ olduğunu bildirdi

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Suriye konulu Arap Temas Komitesi toplantısına katıldı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Suriye konulu Arap Temas Komitesi toplantısına katıldı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır Dışişleri Bakanı'nın Suriye ziyareti ‘halen olası değil’

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Suriye konulu Arap Temas Komitesi toplantısına katıldı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Suriye konulu Arap Temas Komitesi toplantısına katıldı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Mısır resmi kaynakları, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin Şam'a bir ziyaret gerçekleştireceği yönündeki haberlerin doğruluğunu açıklamaktan kaçınırken, Şarku’l Avsat'a konuşan bilgi sahibi kaynaklar böyle bir ziyaretin şu anda gerçekleşmeyeceğini bildirdi.

Mısırlı ve Arap iki kaynak, “Mısır Dışişleri Bakanı'nın Suriye'ye yakın zamanda bir ziyaret gerçekleştireceğine dair söylentiler doğru değil. Kahire halen Suriye'deki gelişmeleri izliyor ve yeni yönetimin bölgesel ve uluslararası meselelere yönelik vizyonunu değerlendiriyor” dedi.

Mısır, Beşşar Esed rejiminin 8 Aralık'ta devrilmesinden bu yana Suriye'deki yeni yönetimle herhangi bir resmi temasta bulunmadığını açıkladı.

Konuyla ilgili bilgi sahibi Mısırlı kaynağa göre ülkesinin Suriye'deki gelişmeler karşısındaki tutumu ‘halen bekleme aşamasında’. Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın son iki hafta içinde gerçekleştirdiği temaslara atıfta bulunan kaynak, Mısır'ın vizyonunun belirleyici unsurları olan ‘Suriye'nin egemenliği ve birliğinin desteklenmesi ve İsrail'in Suriye topraklarındaki saldırganlığının reddedilmesi’ konularına vurgu yaptı.

Konuyla ilgili bilgi sahibi Arap kaynak ise Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Söylenenlerin doğruluk payı yok ve bu konuşma erken” dedi.

Mısır Temsilciler Meclisi (parlamento) üyesi Mustafa Bekri, dün ‘Mısır Dışişleri Bakanı'nın Şam'ı ziyaret edeceği’ yönündeki haberleri yalanlayarak, Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan ismi açıklanmayan bir kaynağın ‘söylenenlerin doğru olmadığı’ şeklindeki sözlerini aktardı.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'deki gelişmeleri görüşmek üzere çeşitli uluslararası ve bölgesel taraflarla temaslarda bulunan Abdulati, ülkesinin ‘Suriye'nin istikrarını destekleme, egemenliğinden ödün vermeyi ya da bölünmesini reddetme’ ve ‘ulusal uzlaşının sağlanması ve geçiş sürecinin başarıya ulaşması için Suriye toplumunun tüm bileşenlerini ve kesimlerini kapsayan kapsamlı bir siyasi sürecin başlatılmasının önemine’ dayanan tutumunu yineledi.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'na göre Kahire, İsrail'in Suriye'deki tampon bölgede gerçekleştirdiği ve ‘uluslararası hukukun ihlali ve Suriye ile İsrail arasındaki 1974 tarihli ayrılma anlaşmasının ihlali’ olarak nitelendirdiği saldırıları şiddetle kınadı.

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Halid Ukkaşe'ye göre Kahire, geçiş döneminin özelliklerinin netleşmesini ve yeni Suriye yönetimiyle etkileşime geçmek için bu yönetim tarafından belirli bir hareket tarzının açıklanmasını bekliyor. Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte Mısır'ın ‘Suriye halkının bu hassas aşamayı hızlı bir şekilde geçmesini amaçladığını’ belirten Ukkaşe, Mısır'ın Suriye'deki değişime bakışının ‘Suriye devletini korumayı ve içişlerine karışmamayı amaçlayan stratejik bir vizyona dayandığını’ ifade etti.

Kahire Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Tarık Fehmi, Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte yeni Suriye yönetimiyle temas ile resmi tanıma arasında bir ayrım yaparak Mısır'ın ‘yeni Suriye yönetimiyle iletişiminde herhangi bir kısıtlama ya da engel olmadığını’ belirtti. Fehmi, “Kahire, Suriye'de olup bitenlerden uzak değil ve iç gelişmelerle doğrudan ve dolaylı olarak ilgileniyor” dedi.

Fehmi, ‘Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın ilgili taraflarla temaslarını ve Kahire'nin Suriye'nin geleceği konusunda Arap ülkeleriyle koordinasyon sağlamak üzere Ürdün'de düzenlenen Arap Temas Komitesi toplantılarına katılımını’ örnek gösterdi. Fehmi ayrıca, Şam'daki geçici yönetimle acil temaslarda bulunulmasına rağmen Avrupalı ve Batılı güçlerin yeni Suriye yönetimini resmi olarak tanımadığına dikkat çekti.



Suriye'deki yeni yönetimin lideri Şera ile görüşen Fransa ve Almanya Dışişleri Bakanları kapsayıcı bir geçiş çağrısında bulundu

TT

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Şera ile görüşen Fransa ve Almanya Dışişleri Bakanları kapsayıcı bir geçiş çağrısında bulundu

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Şera ile görüşen Fransa ve Almanya Dışişleri Bakanları kapsayıcı bir geçiş çağrısında bulundu

Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera, Şam'daki başkanlık sarayında Fransa ve Almanya dışişleri bakanlarıyla bir araya geldi. Bakanlar Suriye'de iktidarın barışçıl ve kapsayıcı bir şekilde oluşturması gerektiğini vurguladı.

Görüntülerde yeni yönetimin liderinin Fransız Bakan Jean-Noël Barro ve Alman Bakan Annalina Baerbock ile bir araya geldiği görülürken, Şera'nın liderliğini yaptığı Heyet Tahrir El Şam öncülüğündeki muhalif gruplar koalisyonunun 8 Aralık 2024'te Devlet Başkanı Beşar Esad'ı devirmesinden bu yana  Batılı yetkililerle bu düzeyde gerçekleştirdiği ilk görüşme oldu.

Seydnaya Cezaevi Ziyareti

Beyaz Baretliler üyelerinin eşlik ettiği iki bakan, Esad döneminde yetkililerin baskısının sembolü haline gelen Seydnaya hapishanesini gezerek, tutukluluk koşullarının insanlık dışı olduğu ve birçok tutuklunun işkence altında öldürüldüğü hapishanenin hücrelerini ve yeraltı mahzenlerini inceledi.

csd
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barro ve Alman mevkidaşı Annalina Baerbock Suriye'nin Seydnaya cezaevine yaptıkları ziyaret sırasında (AP)

Seydnaya Hapishanesi Tutukluları ve Kayıpları Derneği, muhalif güçlerin 4 binden fazla tutukluyu serbest bıraktığını tahmin ederken, 2011-2018 yılları arasında Seydnaya'da 30 binden fazla tutuklunun infaz edildiğini ya da işkence altında ya da bakım veya gıda yetersizliğinden öldüğünü tahmin ediyor.

Fransız bakan Cuma günü X'te yaptığı bir paylaşımda şunları yazdı “Fransa ve Almanya olarak birlikte, tüm çeşitlilikleriyle Suriyelilerin yanındayız.”

Bakan, iki ülkenin “Suriyelilerin yararı ve bölgenin istikrarı için barışçıl ve etkili bir geçişi teşvik etmek” istediğini de sözlerine ekledi.

Kürtlerle 'siyasi çözüm'

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barro, Suriye'deki yeni yönetime ülkenin kuzeydoğusunun büyük bir bölümünü kontrol eden Kürtlerle “siyasi bir çözüme” ulaşma çağrısında bulundu.

Suriye sivil toplum temsilcileriyle bir araya gelen Barrot, “Fransa'nın müttefiki olan Kürtlerle siyasi bir çözüm bulunmalı ki Kürtler şu anda devam etmekte olan siyasi sürece tam olarak entegre olabilsinler” dedi.

Almanya'nın Suriye'ye uzattığı el

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Şera görüşmesi öncesi şu açıklamayı yaptı: "Fransız mevkidaşımla birlikte ve Avrupa Birliği adına bugün gerçekleştirdiğim ziyaret Suriyelilere açık bir mesaj niteliğindedir: Avrupa ile Suriye arasında, Almanya ile Suriye arasında yeni bir siyasi başlangıç mümkündür. Bu uzanmış el ve aynı zamanda yeni liderlerden net beklentilerle bugün Şam'a gidiyoruz. Onları bu alanda desteklemek istiyoruz... Barışçıl ve kapsayıcı bir iktidar geçişinde, toplumun uzlaşmasında ve yeniden inşasında şüphelerimize rağmen Heyet Tahrir el-Şam'ı eylemlerine göre değerlendirmeye devam edeceğiz."

cd
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Suriye'deki Seydnaya cezaevini ziyareti sırasında (Reuters)

Almanya Dışişleri Bakanı , “Suriye’deki Kürtler için güvenilir bir güvenlik garantisinin sağlanması şart. Suriye'deki yeniden inşa sürecine tüm toplulukların dahil edilmeli” dedi.   

Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması

Baerbock, Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılmasına ilişkin bir soru üzerine şunları söyledi: “Bu siyasi sürecin ilerlemesine bağlı olacaktır.”

Yeni yönetimin lideri Ahmed eş- Şera ile bir araya geldiği ziyaretin sonunda Cuma günü Şam'da yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın düşmesinin ardından Suriye'deki yetkilileri “İslamcı bir hükümet kurmamaya” çağırdı.

xcsdvfgt
Suriye'nin yeni yönetiminin lideri Ahmed eş- Şera Şam'da Fransa ve Almanya dışişleri bakanlarıyla bir araya geldi (SANA)

Baerbock, Fransız mevkidaşı ile birlikte Avrupa Birliği'nin (AB) Suriye'nin önündeki yeni dönemin barışçıl ve özgür olmasına yönelik yardım teklifini ilettiklerini aktararak diğer yandan yeni İslamcı yapılanmaların finansörü olmayacaklarını vurguladı.

Ülkeyi yeniden birleştirmek gibi zorlu bir görevle karşı karşıya olan Şera, Heyetül Tahrir eş-Şam da (HTŞ)   dahil olmak üzere tüm silahlı grupları dağıtma sözü verdi.

Tarihini ya da katılımcılarını belirtmediği bir ulusal diyalog konferansı düzenleme niyetini açıklayan Şera, ülkede seçimlerin yapılmasının “dört yıl” süreceğini söyledi.

Daha önce Ebu Muhammed El Culani olarak bilinen El Şera, yarım milyondan fazla insanın ölümüne ve ülkenin bölünüp zayıflamasına neden olan 13 yıllık çatışmaların ardından, devrik Cumhurbaşkanı Beşar Esad döneminde ülkesine uygulanan yaptırımların kaldırılması için defalarca çağrıda bulundu.

HTŞ, çoğu Batılı başkent tarafından terör örgütü olarak kabul edilen El Kaide'den ayrılmadan önce Nusra Cephesi olarak biliniyordu.

Fransız Büyükelçiliği

Barro Cuma günü Şam'daki Fransız Büyükelçiliğini ziyaret etti. Fransa 17 Aralık'ta yeni yetkililere elçiler gönderdi ve 2012'den beri kapalı olan büyükelçiliğine bayrağını çekti.

Büyükelçilikte yaptığı açıklamada egemen, istikrarlı ve barışçıl bir Suriye'ye yönelik umutlarını ifade eden  Barro "Bir aydan kısa bir süre önce, Suriyeli kadın ve erkeklerin seferberliği sayesinde yeni bir umut doğdu. Egemen, istikrarlı ve barışçıl bir Suriye için umut doğdu Bu ‘gerçek bir umut ama kırılgan bir umut."

Büyükelçiliğin “Beşar Esad'ın cani rejiminin kanlı baskısı” nedeniyle kapatıldığını söyleyen Bakan, “önümüzdeki haftalarda, güvenlik durumunun gelişimine bağlı olarak, Şam'daki Fransız varlığını yeniden tesis etmek için gerekli düzenlemeleri kademeli olarak yapacağız” dedi.

2012'den bu yana büyükelçiliğini kapalı tutan Almanya da, yönetimdeki ilk adımları dikkatle izlenen geçiş dönemi yetkilileriyle temas kurmak üzere 17 Aralık'ta Şam'a yetkililer gönderdi.

Geçiş Süreci

Son haftalarda Şam, Arap ve uluslararası diplomatik heyetleri kabul ederek ve Esad'ın 2011 yılında başlayan protesto gösterilerini bastırmasından bu yana kendisine uygulanan izolasyondan yavaş yavaş çıkarak aktif bir diplomatik harekete tanık oldu.

Geçtiğimiz ay ABD'li, Avrupalı, Arap ve Türk bakan ve yetkililerin katılımıyla düzenlenen benzer bir toplantının ardından Fransa bu ay Suriye konulu uluslararası bir toplantıya ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.