El-Ezher Müftüsü, Hıristiyanların bayramlarını kutlama tartışmalarının yaşandığı bir dönemde Tavadros'u ziyaret etti

Ziyaretin ‘Mısırlı Hıristiyanlar ile Müslümanları birleştiren kardeşlik ruhunu yansıttığını’ vurguladı

Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)
Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)
TT

El-Ezher Müftüsü, Hıristiyanların bayramlarını kutlama tartışmalarının yaşandığı bir dönemde Tavadros'u ziyaret etti

Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)
Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)

El-Ezher Müftüsü Dr. Ahmed et-Tayyib dün (Cumartesi), İskenderiye Papası ve Kıpti Ortodoks Kilisesi Patriği Papa 2. Tavadros'u, her yıl tekrarlanan ‘Hıristiyanların bayramını kutlama’ tartışmalarının ortasında, Noel bayramını kutlamak üzere Kahire'nin doğusundaki Abbasiye bölgesinde bulunan Aziz Mark Katedrali'nde ziyaret etti.

Tayyib şunları söyledi: “Buraya sevgi, dostluk, uyum ve tanışma bağlarını yenilemek, kalplerimizdeki sevgi ve kardeşliği ifade etmek için geldik. Kur'an-ı Kerim'den ve Peygamberimizin sünnetinden öğrendiğimiz Tevrat'ı, İncil'i ve Meryem oğlu Mesih İsa'yı onurlandırmak için geldik.”

Yılın bu döneminde radikaller sosyal medyadaki bazı kanallar ve sayfalar aracılığıyla ‘Hıristiyanların bayramlarını kutlamanın kabul edilemez olduğuna’ ilişkin görüşler yaysa da el-Ezher bu görüşleri yanlış, disiplinsiz ve ehliyetsiz kişiler tarafından yayınlanmış olarak nitelendiriyor.

El-Ezher Müftüsü'ne ziyareti sırasında Mısır Evkaf Bakanı Usame el-Ezheri, Mısır Baş Müftüsü Dr. Nezir Ayyad, el-Ezher Müsteşarı Muhammed ed-Duveyni ve el-Ezher Üniversitesi Rektörü Selame Davud eşlik etti.

Tayyib sözlerini şöyle sürdürdü: “El-Ezher'de yetiştirilirken vicdanımıza yerleşen şey, Kur'an-ı Kerim'in, insanlığın ve barışın elçisinin Hıristiyan kardeşlerimiz için övgüsüdür; Resulullah'ın (sav) dediği gibi: Ben dünya ve ahirette insanların Meryem oğlu İsa'ya en yakın olanıyım. Bunun üzerine orada bulunan sahabe şöyle dedi: Ey Allah'ın Resulü, nasıl? Resulullah (sav) şöyle buyurdu: Peygamberler farklı annelerden gelen kardeşlerdir ancak dinleri birdir. Resulullah (sav) Kur'an-ı Kerim'in dinler kelimesini içermediğine, aksine peygamberlerin gönderdiği çok mesajlı tek bir din olduğuna işaret etmiştir.”

Tavadros ise ziyaretin Mısırlı Hıristiyanları ve Müslümanları birleştiren kardeşlik ruhunu yansıttığını vurguladı. Tavadros, “Beni el-Ezher Müftüsü'ne bağlayan sevgi, muhabbet ve iyi duyguları hissediyorum. Çeşitli konulardaki karşılıklı konuşmalarımız ve tartışmalarımız Mısır topraklarında var olan birlik ve kardeşliğin boyutunu ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.

Nezir Ayyad cuma akşamı bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, Hıristiyanları tebrik etme kararıyla ilgili olarak her yıl ortaya çıkan tartışmalara da değinerek, tebrik etme kararıyla ilgili soruyu tekrarlamanın artık kabul edilemez olduğunu söyledi. Ayyad, bazılarının halen iyilik ya da nifak arzusuyla olumlu ya da olumsuz görüş bildirilmesini beklediğini kaydetti.

Daru'l İfta ve el-Ezher'in her yıl iki dini kurumun sembolleri arasında karşılıklı ziyaretler yoluyla tutumlarını yinelediklerine işaret eden Ayyad, Hıristiyanları tebrik etmenin yanlış bir şey olmadığını, aksine bunun caiz ve arzu edilir olduğunu belirtti.

Tayyib, Hıristiyanların bayramlarını kutlamanın bir nezaket ya da formalite meselesi olmadığını, aksine gerçek dinimizin öğretilerini anlamamızdan kaynaklanan bir şey olduğunu dile getirdi. Müslümanlar ve Hıristiyanlar arasındaki ilişkinin birlik ve kardeşliğin hakiki somut bir örneği olduğunu ifade eden Tayyib, bu kardeşliğin her zaman zorluklar ve meydan okumalar karşısında ulusu güçlendiren güçlü bir bağ olarak kalacağını ifade etti.

Gazze savaşı dün gerçekleşen Tayyib-Tavadros toplantısında da gündeme geldi. Tayyib bu vesileyle Gazze Şeridi'ndeki masum insanların 15 ayı aşkın bir süredir maruz kaldığı trajedi ve saldırganlığa son verilmesini talep etti. Tayyib ayrıca, şiddetli yağmur ve zor hava koşulları nedeniyle insani yardımın ulaşmasını engellemenin insanlık dışı olduğunu belirtti.

‘Kalpler günah ve kötülükle doluyken, samimiyet ve dürüstlük yokken barış yapılamayacağına’ dikkat çeken Tavadros, barış yapmanın ağır bir şey olduğunu ve dini emirlerle bunu yapmamızın emredildiğini vurguladı. Tavadros, din alimlerinin insanlığı dini öğretilere göre koruması gerektiğini dile getirdi.



DEAŞ’ın yönetimi Abdulkadir Mumin ile Afrika'ya mı geçiyor?

DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)
DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)
TT

DEAŞ’ın yönetimi Abdulkadir Mumin ile Afrika'ya mı geçiyor?

DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)
DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)

Analistler, terör örgütü DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin’in kınayla boyanmış turuncu sakalıyla, resmi olarak bu unvana sahip olmasa da muhtemelen örgütün en güçlü adamı haline geldiğini düşünüyorlar.

DEAŞ, örgütün liderinin Ebu Hafs el-Haşimi el-Kureyşi olduğunu iddia etse de gözlemciler bu takma ismi taşıyan gerçek biri olup olmadığını sorgularken muhtemelen örgütü Somali'den yönetmekle sorumlu olan Abdulkadir Mumin dikkati çekiyor.

Uluslararası Radikalleşme ve Siyasi Şiddet Araştırmaları Merkezi’nden (International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence/ICSR) Tore Hamming, Mumin’in DEAŞ’ın küresel ağındaki en önemli, en güçlü ve en fazla kontrole sahip ismi olduğunu söyledi.

Hamming, liderlerin teker teker öldürüldüğü bu karanlık örgütte Mumin’in şimdiye kadar hayatta kalmayı başaran birkaç üst düzey isimden biri olduğunu ve bunun da ona örgüt içinde bir tür statü kazandırdığını belirtti.

Somali'nin örgüt için önemi

Mumin’in ABD tarafından birkaç ay önce düzenlenen saldırıda öldürüldüğü sanılıyordu, ancak öldüğüne dair herhangi bir kanıt elde edilemediği için hayatta olduğu ve faaliyetlerine devam ettiği düşünülüyor. Somali'nin mali nedenlerden ötürü örgüt için önemli olduğunu belirten Hamming, buradan Kongo, Mozambik, Güney Afrika, Yemen ve Afganistan'a para gönderdiklerini, dolayısıyla iyi bir mali modele sahip olduklarını vurguladı.

h67u8ı
DEAŞ liderlerinin her zaman Arap kökenli oldukları biliniyor (Reuters)

Bu mali faaliyetlere ilişkin hiçbir bilgi yok, çünkü bu miktarları tahmin etmek bile imkansız. Paranın bir yerden başka bir yere giderken izlediği güzergahları tam olarak belirlemek de öyle.

Mumin’in DEAŞ liderliğine uzanan yolculuğu

Yarı özerk Puntland bölgesinde doğan Mumin, bir süre İsveç'te yaşadıktan sonra İngiltere'ye yerleşti. 2000'li yılların başında Londra ve Leicester'da camilerde ve internette dolaşan videolarda radikal bir vaiz olarak tanınan Mumin, Somali'ye döndüğünde İngiliz pasaportunu yaktı ve El Kaide ile bağlantılı eş-Şebab örgütü lehine propaganda yapmaya başladı. Ardından 2015 yılında DEAŞ saflarına geçti.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre kimliğinin gizli tutulması şartıyla konuşan Avrupalı bir istihbarat yetkilisi, DEAŞ'ın küçük bir bölgeyi kontrol etmesine karşın geniş bir kitleye hitap ettiğini ve para dağıttığını söyledi. Aynı yetkili, geçtiğimiz mayıs ayında Mozambik'te DEAŞ’ın Faslı ve Afrikalı üyelerinin bir terör saldırısı gerçekleştirdiğini aktardı.

Yetkiliye göre Mumin ayrıca Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) faaliyet gösteren DEAŞ bağlantılı Ugandalı örgüt Müttefik Demokratik Güçler’i (ADF) finanse etti. Şu an ADF’nin bin ile bin 500 arasında üyesi olduğunun tahmin edildiğini belirten yetkili, ADF üyelerinin Mumin'in yardımıyla radikalleşme, silah ve finansman arayışını sonlandırıp silahlı saldırılara başladıklarını kaydetti.

İdeolojide değişim

Bazı gözlemcilere göre Mumin, DEAŞ’ın lider kadrosunda halife olarak görülüyor, ancak resmi olarak biat etmesi, kökleri Ortadoğu'ya dayanan, Suriye ve Irak'ta 2014 yılından 2019 yılına kadar süren bir halifelik kuran DEAŞ içinde ideolojik bir değişim anlamına gelecek.

Aşırıcılıkla Mücadele Projesi (The Counter Extremism Project/CEP) adlı düşünce kuruluşunun direktörü Hans-Jakob Schindler, Mumin’in DEAŞ’ın başına geçmesinin DEAŞ destekçileri ve sempatizanları arasında bir kargaşaya neden olacağını değerlendirdi.

Fakat Horasan Vilayeti ve Batı Afrika Vilayeti gibi DEAŞ'a bağlı grupların liderlerinin operasyonel faaliyetleri örgütün liderliğini istemelerine neden olabilir. Somalili olan Mumin, DEAŞ’ın geleneksel liderlik kriterlerini karşılamasa da coğrafi konumu ona bazı avantajlar sağlıyor.

Afrika Boynuzu

ABD’nin West Point Askeri Akademisi’ne bağlı CTC Sentinel - Combating Terrorism Center’a göre Afrika Boynuzu örgüte Arap Maşrık (Levant) bölgesindeki istikrarsızlıktan koruma ve daha fazla hareket özgürlüğü sağlamış olabilir. Merkez, bu liderlik özelliklerinin, mali kaynakları savaşı kazanmanın anahtarı olarak gören terör örgütü El Kaide’nin eski lideri Usame bin Ladin'inkilerle örtüştüğünü vurguladı.

Mumin'in emrindeki militan sayısı az olmasına rağmen liderlik piramidinin tepesine yükselmesi, DEAŞ içindeki değişimleri de yansıtıyor. Hamming’e göre bu değişimlerden ilki halifenin artık DEAŞ'deki en önemli figür olmaması, ikincisinin ise örgütün aslında Afrika'ya doğru kademeli bir stratejik kayma arayışında olması. Kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Avrupalı istihbarat kaynağı ise Avrupa'ya ulaşan şiddet görüntülerinin yüzde 90'ının Afrika'dan geldiğini söyledi. Ancak CTC Sentinel'e göre örgütün liderliği Ortadoğu'da kalmaya devam ettiğinden ‘her şey aynı kalıyor’.