Suriye'nin Haseke vilayetindeki el-Hol Kampı’nda bulunan Iraklı aileler sorunu, Irak makamlarının DEAŞ’ın yenilgiye uğratılmasından ve ülkede 5 milyondan fazla vatandaşın yerinden edilmesine yol açan şiddet olaylarının azalmasından yıllar sonra ülke içinde ve dışında yerinden edilmeyi sona erdirme çabaları karşısında ciddi bir sorun teşkil etmeye devam ediyor.
Irak hükümeti, ülke içinde yerinden edilenlerin kaldığı kampların kapatılması için geçtiğimiz haziran ayının sonuna kadar süre tanımıştı, ancak bazı ailelerin ayrılmak istememesi nedeniyle bunu gerçekleştiremedi.
Yaklaşık 26 bin aile, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) yerinden edilme kamplarında kalıyor.
Ülke içinde yerinden edilmenin yarattığı ve ülke dışında yerinden edilmeye kıyasla daha önemsiz olan sorunların aksine, el-Hol Kampı’ndaki yerinden edilmiş kişiler meselesi yerel makamlar için önemli zorluklar teşkil ediyor. Bunlardan en önemlisi, bu ailelerin çoğunun DEAŞ üyeleriyle bağlantıları olması nedeniyle geniş çaplı güvenlik soruşturmalarıdır. Bu bağlantı eş, çocuk ya da ebeveyn yoluyla olabileceği gibi, Iraklı annelerden doğan ancak öldürülmeden ya da Irak veya Suriye'den kaçmadan önce terör örgütüyle bağlantılı olan ve çalışan yabancıların çocuklarıyla ilgili karmaşık meseleler de olabilir.
El-Hol Kampı’nda aralarında çocukların da bulunduğu aileler, Irak'a nakledilmeyi bekliyor. (Kamp yönetimi)
Bir diğer zorluk ise sığınma kamplarının mülteci sayısını karşılama kapasitesi ve mültecilerin hem Irak hem de Suriye'de bulunmalarından kaynaklanan güvenlik riskleri ile ilgili sorunlar. Tehlikeli olanların kaçmasından ve terörist grupların geri dönme tehdidinde bulunmasından korkuluyor.
El-Hol Kampı’ndaki Iraklı ailelerin varlığı sadece Irak makamları için değil aynı zamanda başta Birleşmiş Milletler (BM) olmak üzere uluslararası örgütler için de bir sorun teşkil ediyor. Resmi bir açıklamaya göre Irak Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, geçtiğimiz hafta BM Genel Sekreteri’nin Irak Özel Temsilci Yardımcısı Gulam Muhammed İshak ile bir araya gelerek, ‘el-Hol Kampı’ndan geri dönenlerin bölgelerine geri dönüş sürecini hızlandırma çabalarının bir parçası olarak sivil belgelerin düzenlenmesi mekanizmasını’ görüştü.
Kampın çıkış ofisi yetkilisi Şukri el-Hacci'ye göre geçtiğimiz cumartesi günü 186 Iraklı aile Ninova eyaletindeki el-Ceda Kampı’na gitmek üzere el-Hol Kampı’ndan ayrıldı.
El-Hacci yerel basına yaptığı açıklamada, “Bu, 2025 yılının başından bu yana Iraklıları ülkelerine geri döndürmek için yapılan yedinci, toplamda ise 24. tur. Bu turda beklenen sayı 186 aile ve 681 birey” ifadelerini kullandı.
El-Hacci, ‘bu yılki çalışmaların Suriye Özerk Yönetimi ve Irak hükümeti arasındaki koordinasyonla ülkelerine dönmek isteyen tüm Iraklı aileleri ülkelerine götürmeyi hedeflediğini’ bildirdi.
Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci, şubat ayı ortasında, ‘Suriye'nin kuzeyindeki cezaevlerinden yaklaşık 3 bin Iraklı teröristin teslim alındığını ve soruşturmaların tamamlanması ve adil bir yargılamanın sağlanması için İçişleri Bakanlığı'na teslim edildiğini’ duyurdu.
Iraklı yetkililer, el-Hol Kampı’nın nihai olarak kapatılmasının bir başlangıcı olarak, kampın tüm Suriyelilerden ve 60 ülkeden gelen yabancılardan boşaltılması için sık sık çağrıda bulunuyor.
El-Hol Kampı’nda bir iç güvenlik kuvvetleri aracı. (Şarku’l Avsat)
Irak'ın uluslararası topluma kampın boşaltılması yönünde defalarca yaptığı çağrılar, ‘terör merkezlerinin yeniden canlanmasından duyulan korkuyla’ ilişkilendiriliyor.
Son turda geri dönenler 20 otobüsle Haseke'nin doğusundaki el-Yarubiye Sınır Kapısı’ndan geçirilirken, otobüslerin Irak topraklarına güvenli bir şekilde ulaşmasını sağlamak üzere alınan sıkı güvenlik önlemleri çerçevesinde Uluslararası Koalisyon’a ait helikopter ve savaş uçakları havadan uçuş yaptı.
Daha önce Ulusal Güvenlik Danışmanlığı’na bağlı Şiddete Varan Aşırıcılıkla Mücadele Stratejisinin Uygulanması Ulusal Komitesi Başkanı Ali Abdullah şunları söyledi: “El-Hol Kampı birçok ulustan insanı barındırıyor. Ancak 16 bin Iraklı halen kampta olduğu için odak noktası Iraklılar.”
Mart ayı ortasında 607 kişiden oluşan 161 Iraklı aile, 2025 yılı başından bu yana altıncı, kamptaki Irak vatandaşlarının ülkelerine dönmesi için Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Irak hükümeti arasındaki koordinasyonun başlamasından bu yana ise 23'üncü kez el-Hol Kampı’ndan Irak topraklarına doğru yola çıktı.
Irak Göç ve Yerinden Edilmişler Bakanlığı tarafından geçtiğimiz hafta yapılan açıklamaya göre, Göç İşleri Dairesi Genel Müdürü Safa Hüseyin Ahmed başkanlığında, İçişleri Bakanlığı temsilcileri, Mülteci İşleri Daimî Komitesi ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) yetkililerinin katılımıyla Göç ve Yerinden Edilmişler Bakanlığı merkezinde ‘Irak'taki mültecilerle ilgili mekanizmaları iyileştirme yollarını görüşmek üzere’ ortak bir toplantı düzenlendi.
Toplantıda ‘mültecilerin yasal ve güvenli bir şekilde hareket etmelerini sağlamak amacıyla ülke içindeki hareketlerini düzenleyecek bir kılavuzun geliştirilmesinin yanı sıra mültecilere temel hizmetleri sağlayacak entegre bir kabul merkezinin kurulması olasılığının araştırılması’ ele alındı.
Açıklamada, BM temsilcilerinin Irak'ın çabalarını övdükleri ve ‘teknik ve lojistik destek sağlamaya’ hazır olduklarını ifade ettikleri aktarıldı. Tavsiyelerin uygulanmasını takip etmek ve sonraki adımları belirlemek üzere ortak görev güçleri oluşturulması kararlaştırıldı.
Libya kıyılarından Avrupa'ya ulaşmaya çalışan bir tekne dolusu kaçak göçmen (Şarku’l Avsat)
Trablus'ta bir gözaltı merkezindeki Afrikalı kaçak göçmenler (Şarku’l Avsat)
Trablus'ta güvenlik güçleri tarafından yakalanan kaçak göçmenler (Sosyal medya)
Ülkelerine sınır dışı edilmeden önce Trablus'ta bulunan göçmenler (AP)