Kiev'e ölümcül füze saldırısı… Trump Zelenskiy'yi eleştirdi

Rusya'nın Kiev'e düzenlediği füze saldırısında 9 kişi öldü, 63 kişi yaralandı

Ukraynalı kurtarma ekipleri, bugün erken saatlerde Kiev'e yapılan Rus balistik füze saldırısının ardından enkazda çalışıyor. (AP)
Ukraynalı kurtarma ekipleri, bugün erken saatlerde Kiev'e yapılan Rus balistik füze saldırısının ardından enkazda çalışıyor. (AP)
TT

Kiev'e ölümcül füze saldırısı… Trump Zelenskiy'yi eleştirdi

Ukraynalı kurtarma ekipleri, bugün erken saatlerde Kiev'e yapılan Rus balistik füze saldırısının ardından enkazda çalışıyor. (AP)
Ukraynalı kurtarma ekipleri, bugün erken saatlerde Kiev'e yapılan Rus balistik füze saldırısının ardından enkazda çalışıyor. (AP)

ABD Başkanı Donald Trump Ukraynalı mevkidaşı Vladimir Zelenskiy'yi Rusya ile olası bir anlaşmayı baltalamakla suçlarken, bugün erken saatlerde Kiev'e düzenlenen ‘büyük’ bir füze saldırısında en az 9 kişi öldü ve 63'ten fazla kişi yaralandı. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre saldırı, üç yıl önce savaşın başlamasından bu yana Ukrayna'nın başkentinde meydana gelen en ölümcül saldırılardan biri olarak değerlendiriliyor.

Ukrayna Devlet Acil Durum Servisi tarafından yapılan açıklamada, “İlk verilere göre 9 kişi öldü ve 63 kişi yaralandı… Hastaneye kaldırılan 42 kişiden altısı çocuk” denildi.

scdfvg
Saldırı, üç yıl önce savaşın başlamasından bu yana Ukrayna'nın başkentinde gerçekleşen en ölümcül saldırılardan biriydi. (AFP)

Başkentin beş bölgesi hasar gördü, otoparklarda ve kamu idarelerinde çıkan yangınlar söndürüldü. Ukrayna Devlet Acil Durum Servisi, saldırının konutlara da zarar verdiğini belirterek, ‘enkaz altında kalan insanları arama çalışmalarının devam ettiğini’ kaydetti. Kiev'de bir AFP muhabiri, hava saldırısı sirenleri çalar çalmaz yaklaşık 10 kişinin bir apartmanın bodrum katındaki sığınağa koştuğunu gördü.

fgthyju
Kiev'de Rus füze saldırısının gerçekleştiği yerde bir kurbanın cesedini taşıyan sağlık görevlileri (AFP)

Kiev'e yönelik son füze saldırısı nisan ayı başında gerçekleşmiş ve üç kişi yaralanmıştı. Ukrayna'nın doğusundaki Harkov'un Belediye Başkanı Igor Terekhov, şehrin ‘bir gecede ikinci kez seyir füzesi saldırısına uğradığını’ ve en az iki kişinin yaralandığını bildirdi.

scdfrg
Rus saldırısının ardından yaşanan yıkım (AFP)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga bugün yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ‘sözleriyle değil eylemleriyle hiçbir barış çabasına saygı duymadığını ve sadece savaşı sürdürmek istediğini gösterdiğini’ söyledi. Sibiga ayrıca, Moskova'nın barış için bir koşul olarak Ukrayna'nın topraklarının daha fazlasından ‘çekilmesine yönelik aşırı taleplerini’ eleştirdi.

‘Öldürme arzusu’

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Direktörü Andriy Yermak Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, Rusya'nın ‘Kiev, Harkov ve diğer şehirlere füze ve insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırmasını’ kınadı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ‘sadece öldürme arzusu taşıdığını’ ifade eden Yermak, ‘ateşkes’ ve ‘sivillere yönelik saldırılara son verilmesi’ çağrısında bulundu. Ukrayna'ya yönelik füze ve İHA saldırıları, Zelenskiy'nin bugün uzun süredir Rusya yanlısı olarak görülen Güney Afrika'ya ilk ziyaretini gerçekleştirdiği sırada meydana geldi.

dfrgt
Kiev'de Rus füze saldırısının gerçekleştiği yerde çalışan kurtarma ekipleri (AFP)

Zelenskiy, Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ile yapacağı görüşme öncesinde Pretorya'ya vardığında sosyal medya hesabı üzerinden “Gerçek barışa yaklaşmamız önemli. G20 ülkelerini diplomatik çabalara dahil etmeye çalışıyoruz” paylaşımında bulundu.

ABD Başkanı Donald Trump dün Zelenskiy'e ateş püskürdü ve onu Rusya ile bir anlaşmaya ‘çok yakın’ olunduğu halde Rusya tarafından ilhak edilen Kırım hakkında ‘kışkırtıcı’ açıklamalar yapmakla suçladı. Oval Ofis'te yaptığı açıklamada, “Rusya ile bir anlaşmaya vardığımı düşünüyorum” diyen Trump, Ukrayna Devlet Başkanı ile görüşmelerin ‘daha zor’ olduğunu ifade etti.

sdfgrth
Rus insansız hava aracı saldırısı sırasında Kiev semaları (Reuters)

Cumhuriyetçi başkan, Kiev'in Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle tetiklenen savaşı sona erdirmek için ABD'nin koşullarını kabul etmeyi reddetmesinin sadece savaş alanlarındaki ‘katliamı’ uzatacağı uyarısında bulundu. Bu yeni gerilimin merkezinde Rusya'nın 2014 yılında Ukrayna'dan ilhak ettiği Kırım meselesi yer alıyor. Trump sosyal medya platformu Truth Social'da Kiev'in Kırım'ı yıllar önce ‘kaybettiğini’ ve bu bölgeyi yeniden kazanamayacağını yazdı. Trump, Ukraynalı mevkidaşına hitaben “Ya barış olur ya da tüm ülkeyi kaybetmeden önce üç yıl boyunca savaşmaya devam eder” dedi.

Trump, Zelenskiy'nin salı günü Kırım hakkında “Tartışma yok, burası bizim toprağımız” demesini eleştirdi. Beyaz Saray Sözcüsü Caroline Leavitt, “ABD Başkanı çok üzgün. Sabrı tükeniyor” diyerek, Trump iktidara gelene kadar Kiev'in en büyük askeri destekçisi olan ABD'nin Ukrayna'yı terk edebileceğini ima etti. Trump mayıs ayında Suudi Arabistan'ı ziyaret etmeye hazırlanırken, şubat ayında söylediği gibi Rus mevkidaşıyla orada görüşmesinin ‘mümkün’ olduğunu, ancak bu ihtimalin ‘düşük’ olduğunu söyledi. Dün erken saatlerde Başkan Yardımcısı J.D. Vance, ‘sahadaki hatların şu anda bulundukları yere yakın bir seviyede dondurulmasını’ ve Ukrayna ile Rusya arasında bir ‘toprak takası’ yapılmasını önerdi.

‘Toprak bütünlüğü’

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “ABD arabuluculuk çabalarını sürdürüyor ve biz bunu memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.

sdfrgthy
Rusya'nın Kiev'de bir mahalleye düzenlediği hava saldırısının ardından sığınak olarak kullanılan bir okulun bodrum katında oğlunu kucaklayan bir anne (AP)

Zelenskiy barış müzakerelerine başlamadan önce ‘derhal, kapsamlı ve koşulsuz’ bir ateşkes talep ediyor. Londra'da ABD, Ukrayna ve Avrupalı yetkililer arasında yapılan görüşmelerin sonunda Birleşik Krallık, ‘Ukrayna'nın kendi kaderini tayin etmesi gerektiğini’ bir kez daha yineledi. Fransa Cumhurbaşkanlığı, Ukrayna'nın ‘toprak bütünlüğünün’ Avrupalılar açısından ‘çok güçlü bir talep’ olduğunu belirtti.

Sahada ise Rus hava saldırıları kısa bir Paskalya arasının ardından yeniden başladı. Çarşamba gecesi gerçekleşen saldırılardan önce, Ukrayna'nın güneydoğusundaki Karganets'te bir otobüse düzenlenen İHA saldırısında dokuz kişi hayatını kaybetti.



ABD'nin Yemen'deki askeri operasyonları hakkında 10 soru

ABD operasyonları Kızıldeniz’de bulunan USS Harry S. Truman ile Umman Denizi'nde bulunan USS Carl Vinson uçak gemilerinden düzenleniyor. (Independent Arabia)
ABD operasyonları Kızıldeniz’de bulunan USS Harry S. Truman ile Umman Denizi'nde bulunan USS Carl Vinson uçak gemilerinden düzenleniyor. (Independent Arabia)
TT

ABD'nin Yemen'deki askeri operasyonları hakkında 10 soru

ABD operasyonları Kızıldeniz’de bulunan USS Harry S. Truman ile Umman Denizi'nde bulunan USS Carl Vinson uçak gemilerinden düzenleniyor. (Independent Arabia)
ABD operasyonları Kızıldeniz’de bulunan USS Harry S. Truman ile Umman Denizi'nde bulunan USS Carl Vinson uçak gemilerinden düzenleniyor. (Independent Arabia)

Tevfik eş-Şenvah

ABD'nin Yemen'deki askeri operasyonları ikinci ayına girerken, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ndeki uluslararası sulardan geçen uluslararası ticari gemilere yönelik saldırılarını artıran İran destekli Husi milislerini caydırma amacıyla, mart ortasında duyurduğu hava saldırıları operasyonun arka planı ve sonuçlarına ilişkin bazı sorular gündeme geliyor. Sıcak durumun Yemen hadiseler sahnesini her geçen gün dolduran başka sonuçlar doğuracağı bekleniyor.

1. ABD'yi Husi mevzilerine saldırı düzenlemeye iten doğrudan nedenler nelerdi?

ABD'nin Yemen'de hava ve deniz operasyonlarına başladığı andan itibaren ABD Başkanı Donald Trump, Husileri ortadan kaldırma sözü verdi ve İran'ı, Kızıldeniz bölgesindeki saldırılarına yanıt olarak Husilere destek vermeye devam etmemesi konusunda uyardı.

ABD, uluslararası ticaretin ve uluslararası ekonominin etkilenmesinin, nakliye ve sigorta maliyetlerinin artmasının, uluslararası ticarette maliyetlerde önemli artışlara yol açan yeni rotaların benimsenmesinin ardından Kızıldeniz bölgesinde güvenliği yeniden sağlamaya çalışıyor.

Benzer bir bağlamda, ABD'nin Yemen Büyükelçisi Steven Fagin, büyükelçiliğin X platformundaki hesabından şunları söyledi: “Mevcut operasyon yalnızca Husileri ve askeri kapasitelerini hedef alıyor; otoriter yönetimleri altındaki bölgelerdeki sivilleri hedef almıyor.”

2. ABD son saldırılarında önde gelen Husi liderlerini öldürmeyi başardı mı?

Bir aydan fazla bir süre geçmesine rağmen ABD ve Husiler, örgütün önde gelen liderlerinden kimsenin öldürüldüğünü duyurmadı. Gözlemciler, bunun nedenini Husilerin bazı faaliyetlerini açıkça yürütmelerine rağmen hâlâ saklandıkları engebeli ve dağlık araziye bağlıyor. Husiler son olarak insanları bu etkinliklere katılmaya zorladıkları yönündeki yaygın suçlamalara rağmen, 70. Meydan'da düzenledikleri etkinlik ile halkın kendilerine desteğini göstermeye çalıştılar.

Yemenli kaynaklar, ABD'nin yaptırım listesinde yer alan Husi liderlerinden Mansur es-Sadi'nin, ABD'nin Hudeyde şehrine düzenlediği hava saldırısında yaralandığını ve tedavi için Sana'ya sevk edildiğini bildirdi.

3. ABD Yemen'e yönelik saldırılarında neleri hedef alıyor?

Harekat planına göre ABD, askeri gücün zayıflatılmasıyla başlayan, ardından komuta merkezlerinin, radarların, silah depolarının, teknisyenlerin, uzmanların ve hava savunma sistemlerinin zayıflatılmasıyla devam eden savaş stratejisine göre doğrudan hedef alarak açık savaş aşamasına girdi. Daha sonra da gördüğümüz gibi liderleri ve hareket halindeki araçları hedef almaya başladı.

Benzeri görülmemiş bombardımanların vurduğu en önemli hedefler belki de Saada ve Amran şehirlerinde dağlarda bulunan mağaralarda ve oyuklarda gizlenen Husi silah depoları oldu. Bunlardan bir kısmı örgütün daha önceki dönemlerde İran'dan temin ettiği silahlar olup, örgütün stratejik silah stokunu temsil ediyor. Havaalanları, füze rampaları, İHA'lar ve kışlaların bombalanmasının yanı sıra, önümüzdeki günlerde hedef alma operasyonlarının daha da yoğunlaşması bekleniyor.

Yemen Ordusu’ndan Tuğgeneral Muhammed el-Kamim, hava operasyonlarının şu ana kadarki seyrini değerlendirerek, “Amerikan operasyonlarında kademeli bir hedef yükseltme görüyoruz ve bu diğer hedefleri de kapsayabilir. Bu durum, ABD yönetiminin Husi milislerinin kabiliyetlerini önemli ölçüde zayıflatma yolunda ilerlediğini gösteriyor” dedi.

Yerel sakinlerse, gerek hedef alınan saha komutanları arasındaki kayıplar gerekse milislerin 2014 yılında İran destekli darbeden bu yana elde ettiği askeri teçhizat, füze teknolojisi ve hava gücü kayıpları açısından Husi tarafındaki aşırı gizliliğe rağmen, hava saldırılarının büyük bir dikkat ve titizlikle gerçekleştirildiğini açıkladı.

Yemen'in kuzey platosunun dağlık arazisinde saklanan Husi hedeflerini takip etme yönündeki Amerikan stratejisini açıklarken, Başkan Donald Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, operasyonların başlangıcında şöyle demişti: “ABD'nin Yemen'e yönelik son bir haftadaki saldırılarında şu ana kadar iki önemli Husi lideri öldürüldü; bunlardan biri de örgütün füze uzmanıydı.”

4. Uluslararası alanda tanınmış Yemen hükümetinin saldırılara ilişkin tutumu nedir?

ABD operasyonlarının başlamasından bu yana hükümetten, Husilerin elindeki toprakları geri alabilmek için uluslararası pozisyonun seferber edilmesi çağrısında bulunan art arda tepkiler geldi. Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi'nin açıklamalarına göre, “Yemen'deki İran Husi projesini ortadan kaldırmanın tek yolu bu.”  Meşru hükümetse, ABD saldırılarından Husi milislerini sorumlu tuttu, onları bu saldırılara davetiye çıkarmak ve “İran rejiminin isteklerini yerine getirmek için gerginliği tırmandırmayı seçmekle” suçladı.

5. Hükümet Husilere karşı kara harekâtı başlatmayı düşünüyor mu?

Yemen'deki meşru hükümetin, ülkenin Kızıldeniz'e nazır batı kıyı şeridini ve Hudeyde Limanı’nı geri almak için askeri operasyona hazırlandığını gösteren bir dizi veri bulunuyor. Hükümetin ve Batılıların teyitlerine göre, bunların geri alınması büyük ölçüde başkent Sana'nın kurtarılmasının önünü açacak. Yemen Ordusu’ndan Tuğgeneral ve Beşinci Tugay'ın eski komutanı Salih Karuş, bu hafta içinde, kesin bir askeri zafere, başkent Sana'ya dönüşe ve Husi milislerinin kalıcı olarak yenilgiye uğratılmasına her zamankinden daha yakın olunduğunu söyledi.

frty6
ABD ve Husiler, bir aydan fazla bir süre geçmesine rağmen örgütün önde gelen liderlerinden birinin öldüğünü duyurmadı (Sosyal Medya)

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı habere göre Karuş, yaptığı açıklamada, “Yemen ordusunun tüm birlikleri ve muharip gruplarıyla hazırlıkları, İranlı Husi milislerinin beklediğinden çok daha büyük” dedi. “Ülkemizin tanık olduğu tarihi an, bizi halkımıza ve ailelerimize acı çektiren bu örgütten kurtuluşa doğru götürüyor” diye ekledi. Bu arada, kıyı şeridinde konuşlu Yemen güçlerinin sözcüsü Vadah el-Dobiş, daha fazla ayrıntıya girmeden Sana'ya ulaşana kadar “Husi milislerinin kontrolündeki bölgeleri geri almak için tüm görevleri yerine getirmeye hazır olduklarını” vurguladı.

6. Husiler ABD saldırılarına nasıl karşılık verdi? Tırmandırma tehdidinde bulundular mı?

Örgüt, her an hedef alınabileceği bu sıcak ortamda biraz olsun soğukkanlılığını korumaya çalışıyor. Hükümet güçlerinin karadan ilerlemesini engellemek için askeri yığınak yapıyor, seferber ediyor, daha fazla mayın döşüyor ve engeller koyuyor. Hükümet güçleriyse siyasi bileşenleri arasındaki siyasi ayrışmaya rağmen, Husilere karşı büyük bir kin güden profesyonel bir askeri güce sahip. Husi milislerinin lideri, zaman zaman “Gazze'ye desteklerini sürdürecekleri” tehdidinde bulunuyor. Askeri Sözcü Yahya Saree'nin günlük açıklamalarıysa içerik ve öz olarak aynı ifadeleri tekrarlıyor. ABD'nin saldırı dalgasına yanıt olarak Kızıldeniz'deki Amerikan uçak gemisi Harry S. Truman ve bir dizi “düşman savaş gemisinin” hedef alındığından söz ediyor.

7. Saldırılar Husilerin uluslararası nakliyeye yönelik saldırı gücünü zayıflatmada başarılı oldu mu?

Milislerin lideri Abdulmelik el-Husi'nin geçen perşembe günü uluslararası sulardaki saldırılarına devam edeceklerini teyit etmesine rağmen, Kızıldeniz ve Aden Körfezi bölgesindeki günlük hadiselere ilişkin göstergeler, Husi eylemlerinin sayısında ve kalitesinde önemli bir düşüş olduğunu ortaya koyuyor. Bu, konuşlandırılan Amerikan gemilerinin havadan ve radarlar ile gözetleme düzeyinin yüksek olması, Husilerin başlarının üstünde gece gündüz dolaşan Amerikan savaş uçaklarının hızla gerçekleştirdiği askeri operasyonlardan duydukları korkudan kaynaklanıyor.

8. ABD saldırılarında ne tür silahlar veya uçaklar kullanılıyor?

ABD operasyonları, Kızıldeniz'deki USS Harry S. Truman ve şu anda Umman Denizi'nde bulunan USS Carl Vinson uçak gemilerinden düzenleniyor.

ABD'nin Hint Okyanusu'ndaki Diego Garcia Hava Üssü'ne de hayalet B-2 bombardıman uçakları konuşlandırdığı ve bu uçakların da bu saldırılarda rol aldığı düşünülüyor.

Operasyonlara katılan en önemli savaş uçakları F-18 ve F-35'lerin yanı sıra gözetleme uçakları, savaş uçakları ve diğer çeşitli insansız hava araçları da görev yapıyor.

9. Bu saldırılarda özellikle hangi Yemen şehirleri hedef alındı?

Husi milislerinin kontrolündeki bölgeler arasında Eylül 2014'te ele geçirdikleri başkent Sana'nın yanı sıra belki de en önemlisi milislerin tarihi kalesi ve onların fikri atılımlarının merkezi Saada şehri olan kuzeydeki bazı şehirler de yer alıyor.

10. Yemen sokağı bu gelişmeleri nasıl görüyor?

Amerikan operasyonlarının sonuçlarının ne olacağı konusunda büyük bir beklenti ve merak var. ABD, saldırıların yalnızca Husilerin uluslararası sulardan geçen gemileri hedef almasını engellemeyi amaçladığını duyursa da, Yemen sokağı, Suriye'de ve daha önce Lübnan'da yaşananlar gibi bunun da ülkedeki İran projesinin son aşamalarının başlangıcı olmasını bekliyor.