Kürt güçlerinin Suriye devletine entegrasyonu görüşmelerine katılan ve bu konuda bilgi sahibi olan birçok kişi, Suriyeli, Kürt ve Amerikalı yetkililerin yıl sonu son tarihinden önce tıkanmış olan anlaşmada ilerleme kaydetmek için yoğun çaba sarf ettiklerini söyledi.
Reuters'e konuşan Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklar, gecikmelerden kaynaklanan artan hayal kırıklığına rağmen görüşmelerin son günlerde hızlandığını ve bazılarının büyük bir atılımın olası olmadığını belirttiğini söyledi.
Beş kaynak, Suriye geçici hükümetinin ülkenin kuzeydoğusunu kontrol eden Kürtler liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) bir teklif gönderdiğini belirtti. Bir Suriyeli yetkili, bir Batılı yetkili ve üç Kürt yetkili, Şam'ın teklifte, SDG'nin yaklaşık 50 bin savaşçısını üç ana tümen ve daha küçük tugaylar halinde yeniden organize etmesine açık olduğunu, ancak bunun karşılığında SDG'nin bazı komuta yapılarını bırakması ve topraklarını diğer Suriye ordu birliklerine açması gerektiğini ifade ettiğini söyledi.
Suriye haber ajansı SANA'nın 8 Mart 2025'te yayınladığı bir fotoğrafta, Suriye kıyı şeridindeki Lazkiye şehrinde bir kontrol noktasında Suriye hükümet güçleri görülüyor (AFP)
“İtibarı korumak"
Fikrin hayata geçip geçmeyeceği belirsizliğini koruyor ve birçok kaynak, son dakikada kapsamlı bir anlaşmaya varılma olasılığını küçümseyerek, daha fazla görüşmeye ihtiyaç duyulduğunu söylüyor. Bununla birlikte, SDG’den bir yetkili, "Anlaşmaya her zamankinden daha yakınız" dedi.
İkinci bir Batılı yetkili, önümüzdeki günlerde yapılacak herhangi bir açıklamanın kısmen "itibarı korumayı", süreyi uzatmayı ve eski Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesinden bir yıl sonra hala kırılgan olan ülkede istikrarı korumayı amaçladığını söyledi. Çoğu kaynak, bu çabalardan elde edilecek hiçbir şeyin, iki taraf arasında 10 Mart'ta imzalanan tarihi anlaşmada belirtildiği gibi, Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) yıl sonuna kadar ordu ve diğer devlet kurumlarına tam entegrasyonu seviyesine ulaşmasının beklenmediğini belirtti.
Suriye'deki daha derin ayrılıkların giderilememesi, ülkenin 14 yıllık savaştan çıkışını raydan çıkarabilecek ve muhtemelen terörist olarak gördüğü Kürt savaşçılara karşı müdahale tehdidinde bulunan komşu Türkiye'yi de içine çekebilecek silahlı bir çatışmayı tetikleme tehdidi taşıyor.
SDG mensupları Suriye'nin doğusundaki Deyrizor'da, (Reuters - Arşiv)
Her iki taraf da birbirini oyalama ve kötü niyetle hareket etmekle suçluyor. SDG, savaş sırasında ABD'nin ana müttefiki olarak elde ettikleri özerkliği bırakmaya yanaşmıyor; bu özerkliğin ardından DEAŞ hapishanelerini ve zengin petrol kaynaklarını ele geçirmişlerdi.
Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığı habere göre çeşitli kaynaklar, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara'yı destekleyen ve geçiş hükümetine uluslararası destek çağrısında bulunan ABD'nin, SDG ile Şam arasında mesajlar ilettiğini, görüşmeleri kolaylaştırdığını ve bir anlaşmaya varılması için baskı yaptığını belirtti.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, ABD'nin Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack'ın, Suriye hükümeti ile SDG arasındaki diyaloğu desteklemeye ve kolaylaştırmaya devam ettiğini, amacın güçlerin entegrasyonuna yönelik ivmeyi korumak olduğunu ifade etti.
Suriye'nin Kamışlı kentinde düzenlenen gösteride bir kız çocuğu SDG bayrağını taşıyor... 17 Eylül 2025 (Reuters)
Türkiye: Sabrımız tükeniyor
İki taraf arasında bu yaz yapılan önemli görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra, kuzeydeki çeşitli cephe hatlarında sık sık çatışmalar da dahil olmak üzere gerilimler arttı.
SDG, 2019'da DEAŞ militanlarını yenilgiye uğrattıktan sonra, ülkenin petrol ve buğday üretiminin önemli bir bölümünün bulunduğu kuzeydoğu Suriye'nin büyük bir bölümünü kontrol ediyor.
SDG, Kürt azınlığa karşı on yıllarca süren baskıya son verdiklerini söylese de ağırlıklı olarak Arap nüfus arasında, özellikle genç erkeklerin zorla askere alınmasına yönelik hoşnutsuzluk giderek artıyor.
Bir Suriyeli yetkili, entegrasyon için belirlenen yıl sonu tarihinin sabit olduğunu, ancak SDG'nin "geri döndürülemez adımları" ile uzatılabileceğini söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bugün yaptığı açıklamada, Türkiye'nin askeri yöntemlere başvurmak istemediğini, ancak Suriye Demokratik Güçleri'ne karşı sabrın tükenmekte olduğu uyarısında bulundu.
Kürt yetkililer, adil bir entegrasyonu hedefleyen görüşmelere bağlılıklarını sürdürdüklerini belirterek, son tarihin önemini küçümsediler. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi yetkilisi Sihanouk Dibo, "Anlaşmanın geçerliliğinin devamı için en güvenilir güvence, zaman dilimi değil, içeriğinde yatmaktadır" diyerek, anlaşmada belirtilen tüm noktaların ele alınmasının 2026 yılının ortalarına kadar sürebileceğini ifade etti.
SDG, ekim ayında tugaylara ilave olarak kendilerini üç coğrafi bölgeye ayırarak yeniden örgütlenmeyi önermişti. Şam'ın son günlerde ortaya koyduğu teklifte yer alan bu tavizin, onları bölgenin kontrolünden vazgeçmeye ikna etmek için yeterli olup olmayacağı belirsizliğini koruyor.
Kürtlerin öncülüğündeki "Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi"nin Şam'daki temsilcisi Abdulkerim Omer, açıklanmayan teklifin "anlaşmazlığa ve gecikmelere yol açabilecek lojistik ve idari ayrıntılar" içerdiğini söyledi.
Reuters'e konuşan üst düzey bir Suriyeli yetkili, Suriye'nin yanıtının, "Mart ayında varılan anlaşmayı uygulamak için uzlaşmaya varılmasını kolaylaştırmaya yönelik esneklikle karakterize edildiğini" belirtti.
