Libya seçim yasaları konusunda uzlaşı sağlandı

Libya Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi, seçim yasalarına ilişkin uzlaşma sağladı

5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare
5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare
TT

Libya seçim yasaları konusunda uzlaşı sağlandı

5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare
5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin Trablus’taki Güvenlik Çalışma Grubu ile yaptığı toplantılardan bir kare

Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) tarafından Libya seçim yasalarını hazırlamakla görevlendirilen 6+6 Ortak Komitesi, ‘yasalarla ilgili tam bir uzlaşma sağlandığını’ duyururken, Libya’daki askeri çatışmanın iki tarafından oluşan 5+5 Ortak Askeri Komitesi, Berlin Konferansı’ndan doğan Güvenlik Çalışma Grubu ile dün Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) aracılığında başkent Trablus’ta bir araya geldi.

Abdulhamid ed-Dibeybe liderliğindeki geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH), 5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin toplantısının başladığını duyuran kısa bir açıklama yapmakla yetinirken, Trablus Emniyet Müdürlüğü, Emniyet Müdürü Halil Vehibe’nin toplantının güvenliğini doğrudan denetlediğini duyurarak, bu toplantının ‘5+5 Ortak Askeri Komitesi’ni ve doğu ve batı Libya’dan askeri, güvenlik ve saha liderlerini içeren önceki toplantıların devamı niteliğinde’ olduğunu belirtti.

Toplantıya BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile Türkiye, İngiltere ve Almanya’nın büyükelçileri katıldı. Avrupa Birliği (AB) Libya Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Sabadell Jose toplantıyı ‘tarihi bir olay’ olarak nitelendirerek ‘güvenliğin siyasi süreçte temel bir unsur olduğuna ve bunun mutlaka ülkeyi seçimlere, istikrara ve birliğe götüreceğine’ işaret etti. Ayrıca ‘AB’nin destek vermeye hazır olduğunu’ da vurguladı.

Mısır’ın Trablus Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Tamer Mustafa toplantıdan önce Bathiliy ile bir görüşme gerçekleştirdi. Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Mustafa, ülkesinin ‘Libya’da bağımsız ve şeffaf bir şekilde parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması için seçimlere ilişkin bazı noktalar üzerinde uzlaşıyı sağlamakla görevli 6+6 Komitesi’nin toplantılarına ek olarak, UNSMIL’in çabalarına verdiği desteğe ve Berlin sürecinden doğan Ekonomik Çalışma Grubu’nun ortak başkanlığı çerçevesinde oynadığı role’ değindi. Mısır Dışişleri Bakanlığı, ‘Bathiliy’nin Libyalıların seçilmiş bir hükümet ve parlamento altında meşru anayasal haklarını kullanabilmeleri için Libya seçimlerinin mümkün olan en kısa sürede yapılmasının önemini’ vurguladığını ve ‘Berlin sürecinden doğan çalışma gruplarının çabalarını övdüğünü’ kaydetti.

Temsilciler Meclisi ve DYK tarafından seçim yasalarını hazırlamakla görevlendirilen 6+6 Ortak Komitesi salı akşamı yaptığı açıklamada, ‘siyasi partilerin parti listeleri veya bireysel adaylıklar ile Temsilciler Meclisi seçimlerine nasıl katılacağı hususunun yanı sıra cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi üyelerinin seçimiyle ilgili noktalarda tam bir uzlaşı sağladığını’ duyurdu. Komite, Fas’ın Buznika şehrinde yapılan toplantısının ardından DYK Heyeti Başkanı Ömer Bulifa tarafından okunan açıklamasında “Fas Krallığı’ndaki bu tur başlamadan önce başkent Trablus’ta bir dizi toplantı yapıldı. Yasama ve cumhurbaşkanlığı seçim yasaları ile ilgili çoğu noktanın tartışılması sırasında üyeler arasında olumlu bir atmosfer hakimdi” ifadelerini kullanarak ‘seçimlerle ilgilenen çeşitli devlet kurumlarıyla iletişim kurulduğunu’ kaydetti. Yasama ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ‘eş zamanlı prosedürlere’ göre düzenleneceğini belirterek ‘siyasi partilerin parti listeleri veya bireysel adaylıklar ile Temsilciler Meclisi seçimlerine nasıl katılacağının yanı sıra, cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi üyelerinin seçimiyle ilgili noktalarda tam bir uzlaşı sağladığını’ duyurdu. Bu doğrultuda ‘seçim bölgelerine göre Temsilciler Meclisi ve Senato koltuklarının belirlenmesi ve dağıtımı, aday listelerinin oluşturulması ve onaylanmasına ilişkin prosedürler, kadın temsili, seçim suçlarının düzenlenmesi, cumhurbaşkanlığı, Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerine ilişkin itiraz prosedürleri ve tüm adayların adil bir şekilde devlet ve özel medya platformlarına katılım hakkının düzenlenmesi gibi konularda kaydedilen ilerlemeye’ dikkat çekti. Aynı zamanda Komite ‘yargı organları ve Yüksek Seçim Komisyonu ile UNSMIL gibi teknik kurumlar ile sürekli istişare halinde olarak, Libya’daki seçimler için kapsayıcı ve uzlaşıya dayalı yasal bir çerçeve sağlamak için bu toplantıda farklı seçim yasalarının taslaklarının hazırlıklarını tamamlamaya özen gösterdiğinin’ de altını çizdi.

Öte yandan salı akşamı Dibeybe Trablus’ta Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş ile bir araya geldiği sırada ‘Sudan’da kalıcı bir ateşkese ulaşmayı amaçlayan Arap ve uluslararası çabalardaki gelişmeleri’ ele aldıklarına dikkat çekerek Sudan’daki kardeşler arasında barış görüşmelerine liderlik eden Suudi Arabistan’ın rolünü takdir ettiğini ifade etti. Ayrıca, Menguş’un son zamanlarda ziyaret ettiği Arap ülkelerinin hükümetlerinin tutumları hakkında kendisini bilgilendirdiğini kaydetti. Menguş’un ziyaretlerinin amacı, Arap ve bölgesel düzeydeki dosyalar ve problemlerle ilgili olarak ortak Arap çabalarını ve tutumlarını koordine etmek ve Libya'daki geçiş aşamalarının sona ermesi ve seçimlerin yapılması için Arap desteğini toplamaktı.

Menguş ‘Libya’da ulusal seçimlerin düzenlenmesi ve bu konuda ortak bir Arap tutumu oluşturup bunu korumanın önemi konusunda Arap ülkeleri düzeyinde bir fikir birliği olduğunu’ belirtti. Ayrıca Dibeybe’ye bazı Körfez ülkelerinin başkent Trablus'ta büyükelçiliklerini açmak için çalışmalara başlama taahhütlerini de iletti.

Menguş ‘Libya’da ulusal seçimlerin düzenlenmesinin önemi konusunda Arap ülkeleri düzeyinde bir fikir birliği olduğunu’ belirtti (AP)
Menguş ‘Libya’da ulusal seçimlerin düzenlenmesinin önemi konusunda Arap ülkeleri düzeyinde bir fikir birliği olduğunu’ belirtti (AP)

Öte yandan ABD Büyükelçiliği yaptığı bir açıklamada ‘UBH’nin ABD hükümetiyle vatandaşların seyahatini kolaylaştırmak için çalışmalarına devam ettiğini ve bu durumun iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirdiğini’ vurgulayarak ‘bazı Libya ve ABD vizelerine ilişkin mütekabiliyet kuralları düzeyindeki bir değişikliğe’ atıfta bulundu.

ABD Büyükelçiliği ‘iş veya turizm amaçlı seyahat koşullarını sağlayan Libya ve ABD vatandaşlarına bir yıllık çok girişli vize verileceğini’ duyurarak ‘tek girişli üç aylık vizenin mevcut geçerliliğiyle kıyaslandığında bunun büyük bir ilerleme’ olduğunu vurguladı.

 ABD Büyükelçiliği, UBH’nin ABD hükümetiyle Libyalıların seyahatini kolaylaştırmak için çalışmalarına devam ettiğini duyurdu. (ABD Büyükelçiliği’nin Twitter hesabı)
ABD Büyükelçiliği, UBH’nin ABD hükümetiyle Libyalıların seyahatini kolaylaştırmak için çalışmalarına devam ettiğini duyurdu. (ABD Büyükelçiliği’nin Twitter hesabı)

Öte yandan Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre UBH, İtalya’ya resmi bir ziyarette bulunan Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad’ın İtalya Genelkurmay Başkanı Cavo Dragone ile askeri tıbbın yanı sıra kara, deniz ve hava askeri alanlarında ortak iş birliği ve eğitim alanındaki anlaşmaları tartıştığını duyurdu. Aynı zamanda Libya ve İtalyan askeri kurumlarıyla ilgili anlaşmaları ve tüm askeri alanlarda ortak iş birliğinin boyutunu ele aldıklarını belirtti.



Dibeybe hükümeti Tahran'la kanal açarak neyi hedefliyor?

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)
TT

Dibeybe hükümeti Tahran'la kanal açarak neyi hedefliyor?

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Dışişleri Bakanı Necla Menguş'un İran'ın başkenti Tahran'a yaptığı resmi ziyaret, geçtiğimiz hafta yerel ve bölgesel medyanın ana gündemlerindendi. Söz konusu ziyaret, üst düzey bir Libya delegasyonunun yaklaşık 17 yıl aradan sonra İran’a yaptığı ilk diplomatik ziyaretti.

Menguş'un İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın daveti üzerine Tahran’a yaptığı ziyaret, Dibeybe hükümetinin bundan elde edebileceği fayda hakkında bazı soruları gündeme getirdi. Belki de görüşme Lübnan'da tutuklu bulunan Hannibal Kaddafi'nin dosyasının görüşülmesini amaçlıyordu.

Libya Temsilciler Meclisi (TM) üyesi Rabia Ebu Ras, Dibeybe hükümetinin “bölge ve bilge dışında birçok taraf ve güçle ittifaklar kurmaya çalıştığını ve Libya içindeki siyasi konumunu ve gücünü daha uzun süre elinde tutma kabiliyetini güçlendirmek amacıyla yeni bölgesel politikalarda aktif bir taraf olmayı hedeflediğini” söyledi.

Rabia Ebu Ras Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamalarda, bu ziyaretin arkasında Dibeybe hükümeti için ‘potansiyel kazanımlar’ olduğuna işaret ederken, bazılarının Türkiye'nin bu ziyaret için arabulucu rol oynadığı fikrini dışladı. Ebu Ras, söz konusu ziyaretin Menguş'un geçtiğimiz mayıs ayında Kuveyt, Bahreyn, Umman ve Suudi Arabistan'ı kapsayan Körfez gezisi sırasında planlanmış olabileceğini ifade etti.

El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi araştırmacılarından Mısırlı Dr. Muhammed Naci Abbas, Manguş'un ziyaretinin gerçekten de Dibeybe hükümetinin ‘dış ilişkilerinin marjını genişletmesine’ olanak sağlayabileceği tezine katılıyor. Abbas ziyaretin, İran'ın Kuzey Afrika ülkelerine açılma isteğinin ve Tahran ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkilerin gelişiminin üzerine geldiğini söyledi.

Abbas, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, “İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi yönetimi, selefi Hasan Ruhani'ye yöneltilen Kuzey Afrika ve Arap bölgesini dikkate almamak ve yalnızca Batı’ya güvenmekle ilgili suçlamaları ele almak istiyor” dedi.

İran uzmanı olan Mısırlı araştırmacı, ziyaretin iki ülke arasındaki çeşitli alanlarda ortaklıklar, ekonomik ilişkiler veya İran'ın Libya'daki siyasi krizin çözümünde herhangi bir rol oynaması gibi amaçlarla gerçekleştiğini reddederek şunları söyledi: “Libya siyasi arenasında nüfuz sahibi olanlar, Washington, Kahire, Ankara ve Libya'nın geri kalan komşu ülkeleri gibi, burada açık bir varlığa sahip olanlardır. Dolayısıyla Tahran'ın tüm bunların üzerine geçmesi düşünülemez.”

Mısırlı araştırmacı değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Evet, İran medyası Abdullahiyan'ın Menguş ile yaptığı görüşmelerde ülkesinin Libya'daki yeniden yapılanma çabalarına katılma arzusuna ilişkin ifadesine atıfta bulundu. Ancak bu, İran'a uygulanan ekonomik yaptırımlara ek olarak, Libya siyasi sahnesinin devam eden karmaşıklığı göz önüne alındığında (dışlanmasa da) büyük ölçüde erken.”

Libyalı siyasi analist İzzeddin Akil ise Menguş'un Tahran'a yaptığı ziyaretin amacının “ABD önerilerini İran tarafına iletmek” ve Tahran'ın 2015 yılından bu yana tutukluluğunun devam etmesinde ısrar eden bazı Lübnanlı güçler üzerindeki güçlü etkisi nedeniyle, Hannibal Kaddafi meselesini görüşmek” olduğuna inanıyor.

Akil, “Dibeybe'nin Hannibal'i gerçekten Libya'ya geri getirebilmesinin siyasi rakipleri (TM ve Devlet Yüksek Konseyi) karşısında konumunu güçlendirmenin yanı sıra, seçim tarihi geldiğinde cumhurbaşkanlığı yarışında eski rejim destekçilerinin ve ona bağlı olanların oylarını garanti edeceğini" söyledi.

Akil, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Tahran, krizlerini gidermek ve Arap bölgesindeki herkese açılmak istiyor. Bu ziyaret, amaçlarının bir kısmını gerçekleştirdi. İran, diplomatik tecrübesiyle ziyareti geliştirmekten ve iki ülke arasında gelecekteki ilişkileri çeşitli yollarla pekiştirmekten çekinmeyecektir” şeklinde konuştu.

Libyalı yazar Abdullah el-Kebir, ziyaretin Hannibal Kaddafi davasıyla ilgili olabileceğini belirterek,  Dibeybe'nin eski rejimin destekçilerini yanına çekmede herhangi bir olumlu ilerlemeden fayda sağlayacağı görüşüne destek verdi.

El-Kebir, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ziyaretle ilgili birçok soruyu, (iki ülke arasındaki Kaddafi dönemindeki güçlü ilişkiye kıyasla) iki ülke arasındaki ilişkilerin uzun vadeli kopmasına bağladı. El-Kebir, “İran önemli bir bölge ülkesi. Onunla yeni bir sayfa ve Trablus ile Tahran arasındaki kapalı kapıları yeniden açmak faydalı olabilir. Şiilik korkuları ise Sünni Maliki düşünce okulunun bazı mensupları tarafından abartılıyor” değerlendirmesinde bulundu.