Moritanyalılar genel seçimlerin ikinci turunda oy kullanıyor

İktidar partisi parlamentoda rahat bir çoğunluğa doğru ilerliyor

Genel seçimlerin ikinci turundan bir kare (AFP)
Genel seçimlerin ikinci turundan bir kare (AFP)
TT

Moritanyalılar genel seçimlerin ikinci turunda oy kullanıyor

Genel seçimlerin ikinci turundan bir kare (AFP)
Genel seçimlerin ikinci turundan bir kare (AFP)

Moritanyalı seçmenler dün (Cumartesi), genel seçimlerin ikinci tura kalmasının ardından yurtdışında bulunan dört seçim bölgesi (Asya, Avrupa, Afrika ve ABD) dahil olmak üzere 22 seçim bölgesinde oy kullandı.

İlk turda iktidardaki Adalet Partisi 176 sandalyeden 80’ini kazandı. 400 binden fazla Moritanyalı seçmen, Meclis’te geri kalan 36 milletvekilini seçmek için sandık başına gitti. Adalet Partisi’nin mutlak çoğunluğu elde etmek için 9 sandalyeye ihtiyacı var ve 15’ten fazla seçim bölgesinde ikinci turda yarışıyor.

Saatler süren oylamanın ardından, Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu sözcüsü Muhammed Taki Allah Veled Adhem düzenlediği basın toplantısında, katılımın öğle saatlerinde yüzde 34’e ulaştığını söyledi. İkinci turun ‘şeffaf, sorunsuz ve sakin bir şekilde gerçekleştiğine’ dikkat çekti.

Sözcü komitenin ‘herhangi bir sorun kaydetmediğini ve oy kullanma noktalarının herhangi bir gecikme olmaksızın zamanında açıldığını’ sözlerine ekledi. Sorun yaşanmamasını, ilk yarıdaki gibi 6 farklı liste üzerinden 5 bin ofis yerine, ikinci turda bir milletvekili seçim listesi ve bin sandıkla sınırlı olmasına bağladı.

Seçmenler, bir sandık merkezinin duvarının yanında güneşten korunuyor (Şarku’l Avsat)
Seçmenler, bir sandık merkezinin duvarının yanında güneşten korunuyor (Şarku’l Avsat)

Muhalefet partileri, seçimlerin ilk turuna hile karıştığına ifade ederek sonuçları kabul etmeyi reddediyor. Perşembe günü yeniden seçim talebiyle gösteriler düzenlendi ancak Ulusal Reform ve Kalkınma Birliği (Müslüman Kardeşler), Cumhuriyetçi Birlik ve Demokrasi Cephesi (Liberal) ve İlerici Halk İttifakı Partisi (Milliyetçi Nasırcı) gibi bazı muhalefet partileri ikinci tura katıldı.

Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar’daki Moritanya topluluklarının oy kullandığı Asya’daki seçim bölgesinde, iktidardaki Adalet Partisi ile yarışan muhalif Ulusal Reform ve Kalkınma Birliği partisi, ikinci turda bazı ihlalleri kaydettiğini söyledi ve Abu Dabi’deki oy verme merkezlerinden birinde parti temsilcisinin ‘kovulduğunu ve tehdit edildiğini’ belirtti.

Parti, yaptığı basın açıklamasında, Moritanya Büyükelçiliği çalışanlarının oylamayı izlerken temsilcilerine yönelik ‘taciz ve baskı’ uyguladığını açıkladı. Parti, yaşananları ‘ilk yarıdaki yolsuzluğun ve başarısızlığın devamını teyit eden demokratik olmayan bir uygulama’ olarak nitelendirdi.

Ancak Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu, muhalefet partisinin söylediklerini yalanladı. Parti temsilcisinin oylamanın gidişatını gözlemlediği bir fotoğrafını yayınladı ve ‘oylamanın herhangi bir ihlal veya engel olmaksızın sorunsuz bir şekilde yürütüldüğünü’ açıkladı.

 Moritanya’nın güneyindeki Rosso’da bir sandık merkezinin kapısında bekleyen seçmenler (Şarku’l Avsat)
Moritanya’nın güneyindeki Rosso’da bir sandık merkezinin kapısında bekleyen seçmenler (Şarku’l Avsat)

İktidardaki Adalet Partisi, gelecekte diğer partilerle ittifak kurma ihtiyacı duymadan bir hükümet kurmasını sağlayacak bir şekilde parlamentoda çoğunluğu elde etme eğilimindeyken, parti ülke içindeki seçim bölgelerine egemenliğini kuruyor ve 2024 yılının ortalarında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olmaya hazırlanıyor. Bununla birlikte iktidar partisi, bu seçimlerde, Moritanya’da demokrasinin başlangıcından bu yana ilk kez oylamanın yapıldığı yurt dışındaki seçim bölgelerinde, muhalefet partilerinin şiddetli rekabetiyle karşı karşıya kaldı. Zira ilk turda tam bir başarıya ulaşamadı. İki muhalefet partisinin ikinci turda yarıştığı ABD’de rekabetin dışarıda kalırken, Avrupa, Asya ve Afrika çevrelerinde muhalefet partileri koalisyonu ile karşı karşıya kaldı.

Bu seçimler, 2019’da iktidara gelen Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Gazvani liderliğindeki ilk seçimler olması nedeniyle büyük önem taşıyor. Söz konusu seçimler aynı zamanda muhalefetin sonuçlarını sorgulamasına rağmen, geçen Eylül ayında imzalanan bir siyasi anlaşmaya göre, muhalefet ve sadık partiler arasında anlaşmaya varılarak yapılacak ilk seçim oluyor.



Moritanya’da seçimlere bir hafta kala rekabet alevleniyor

Moritanya’daki seçim kampanyalarından bir kare (Şarku’l Avsat)
Moritanya’daki seçim kampanyalarından bir kare (Şarku’l Avsat)
TT

Moritanya’da seçimlere bir hafta kala rekabet alevleniyor

Moritanya’daki seçim kampanyalarından bir kare (Şarku’l Avsat)
Moritanya’daki seçim kampanyalarından bir kare (Şarku’l Avsat)

Moritanya’da 13 Mayıs Cumartesi günü yapılacak bölgesel ve yerel seçimlerin yaklaşmasıyla siyasi partiler arasındaki rekabet de arttı. Rekabet, özellikle bazı bakanların iktidardaki el-İnsaf Partisi’ni desteklemek üzere sahaya çıkmasıyla medyada bir ‘ağız dalaşı’ şeklinde kendini gösterdi.

Ülkedeki bazı şehirleri ziyaret eden ve festivallere katılarak seçmenlerden iktidar partisinin adaylarına oy vermelerini isteyen Başbakan Muhammed Ould Bilal de dahil olmak üzere bir dizi hükümet yetkilisi, iktidar partisi adına kampanya yürütmeye odaklanmak için izin aldı.

Moritanya’da bakanların siyasi partilerinin propagandasını yapması yaygın bir durum olarak biliniyor. Diğer yandan Başbakan, yayınladığı bir bildiride, iktidar partisinin adaylarıyla rekabet edenlerin cezalandırılacağını ima etti. Bu tehdidin bağlamını anlamak için geçtiğimiz aylara geri dönüp bakmamız gerekiyor. Zira geçtiğimiz aylarda, iktidar partisi ile yüzlerce siyasi ve askeri şahsiyet, iş adamı ve aşiret reisi arasında seçimlere aday olabilmek için kıyasıya bir rekabet patlak verdi. Bu şahsiyetlerden bazıları istediklerini alamayınca tartışma çıkardı ve içlerinden bazıları amaçlarının iktidar partisini yenmek olduğunu açıkladı. Bu nedenle Başbakan, iktidar partisinin, bazı partilerin güçlü rekabetiyle karşı karşıya kaldığı önemli seçim bölgelerine atıfta bulunarak, sadık partilerden bazı seçim bölgelerinde ‘adaylıklarını dondurmalarını’ istedi.

Başbakan başka bir açıklamada, hükümet üyelerinin bir hafta sonra, seçmenin sandığa gitmesi ile zor bir durumla karşı karşıya olan el-İnsaf Partisi’ne yardım etmek için sahaya inme kararı aldığını söyledi. Başbakan ve hükümetin geri kalanı bu açıklamaları kişisel ve siyasi sıfatlarıyla yapsalar da açıklamaları birçok tartışmaya yol açtı. Şarku’l Avsat’a konuşan ancak ismini vermek istemeyen bir yetkili, bunları ‘tek parti sistemine geri dönme girişimi’ olarak nitelendirdi.

Refah Partisi Genel Başkan Yardımcısı Lalla Bint Hassan, bakanların açıklamalarının ‘uygunsuz’ olduğunu söyledi. Seçimlerden sonra yandaş partilerden aday olup iktidar partisiyle rekabet edenler için bir ‘hesaplaşma’ yaşanacağı uyarısında bulundu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled eş-Şeyh el-Gazvani’nin ‘kendisini destekleyen tüm partilere aynı mesafede durduğu’ vurgulandı. Başkent Nuakşot’ta iktidar partisi ile yarışan Bint Hassan Başbakan ve diğer bakanların açıklamalarının ‘siyasi konumunu değiştirmeyeceğini’ vurguladı. Son olarak, “İnsaf Partisi’nden öfkeli çıkışa Refah Partisi neden olmadı. Bununla birlikte Moritanya halkını kızdıran, İnsan Partisi’nin kendisi oldu” ifadelerine yer verdi.

Bakanların açıklamaları sadık partilere yönelik değildi ve muhalefeti de kızdırdı. Ulusal Reform ve Kalkınma Partisi (Tavasul) tarafından ifade edilen ve bunu ‘yasanın ihlali’ ve seçim yarışı sırasında hükümetin ‘tarafsızlığını korumama’ olarak nitelendirdi. Son iki milletvekili seçiminde (2013-2018) muhalefet partilerinde ilk sırada yer alan parti, bakanların tehditlerinin ‘kabul edilemez, demokratik değerlere ve rekabet kurallarına aykırı bir davranış’ olduğunu belirten bir açıklama yaptı. “Bakanlar yüzsüzce halka yönelmekte ısrar ediyor ve devletin ve imkanlarının halkın geçim kaynakları üzerindeki etkisini tehdit ediyor” ifadelerini de sözlerine ekledi.

Bu sırada, Nasırcı milliyetçi eğilimleri olan İlerici Halk İttifakı Partisi, bakanların açıklamalarını kınadı. Bunların ‘devletin prestijini ve seçimlere hile karıştırma araçlarını kullanmayı amaçlayan bir gözdağı ve ayartma politikasına’ ait olduğunu söyledi. Ayrıca bunun ‘demokratik rekabetin en temel kurallarından korkunç bir sapmayı’ temsil ettiğini de açıkladı.

Başkent Novakşot’ta, bölgedeki konumunu korumak isteyen iktidar partisinin adayı Fatima bint Abdulmalik ile güçlü rakibi İslamcı Tavasul Partisi’nin adayı Hasan Ould Muhammed arasındaki rekabet kızışıyor. Bu bağlamda yazar ve gazeteci Sidi Muhammed Ould Belamiş, “Göreliliğin uygulanmadığı birçok çevrede ikinci yarıya başvurulması iktidar partisinin bu çevrelerden bazılarını kaybetmesine neden olabilir. Cumhurbaşkanı için ezici bir parlamento çoğunluğu olacak, ancak bu iktidar partisine özel değil” ifadelerini kullandı.

Belamiş seçim kampanyasının ilk haftası hakkında “Muhalefet içindeki köklü ve radikal değişiklikleri gösterdi. Muhalefet sahnesinde liderliği ele geçiren genç siyasi figürlerin kayda değer yükselişi karşısında, Demokratik Güçler Bloğu ve İlerici Güçler Birliği gibi geleneksel muhalefet partileri geriledi” ifadelerini kullandı. Ayrıca “Muhalefet, Parlamentodaki sandalyelerin en iyi ihtimalle üçte birini elde edebilir” ifadelerini de vurguladı.

Bu seçimlerde 25 siyasi parti yarışıyor ve hem yandaş hem de muhalif tüm siyasi partiler arasındaki siyasi anlaşmaya göre örgütleniyorlar. Moritanya’daki siyasi sahnenin özelliklerini yeniden çizecek bu seçim, Cumhurbaşkanı Muhammed Veled eş-Şeyh el-Gazvani’nin 2019’da iktidara gelmesinden bu yana yapılan ilk seçim olacak.