عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI Sudan

Çatışmaların yoğun bir şekilde devam ettiği Sudan’da vatandaşlar yiyecek ve para sıkıntısı yaşıyorlar

Büyükelçinin aracına ateş açılmasının ardından Türkiye, Hartum’daki büyükelçiliğini Port Sudan'a taşıdı.

Mısır sınırına yakın Vadi Halfa şehrinde yerlerinden edilen kişiler (AFP)
Mısır sınırına yakın Vadi Halfa şehrinde yerlerinden edilen kişiler (AFP)
TT
TT

Çatışmaların yoğun bir şekilde devam ettiği Sudan’da vatandaşlar yiyecek ve para sıkıntısı yaşıyorlar

Mısır sınırına yakın Vadi Halfa şehrinde yerlerinden edilen kişiler (AFP)
Mısır sınırına yakın Vadi Halfa şehrinde yerlerinden edilen kişiler (AFP)

Hartum, Sudan'da çatışan iki tarafın, yani ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) yeni bir ateşkes müzakereleri için Suudi Arabistan'a temsilcilerini gönderme anlaşmasına rağmen, dün (Cumartesi) yine yoğun çatışmalara tanık oldu. 15 Nisan'da çatışmaların patlak vermesinden bu yana yoğun bombardıman altında yaşayan Sudan başkenti sakinleri, su ve elektrik kesintilerinin yanı sıra yiyecek ve para sıkıntısı yaşadıklarını bildirdiler. Dün, Sudan Ordusu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki uçaklar, Hartum'un Riyad mahallesine hava saldırıları düzenledi.

Diğer yandan, Sudan ordusu tarafından yapılan açıklamada, iki taraf arasında yapılacak müzakerelerin birden fazla kez varılan ve yenilenen ancak henüz bir taahhüde varılmayan ‘ateşkesin ayrıntıları’ ile ilgileneceğini bildirdi.

Sudan'ın başkentinde çıkan çatışmalar nedeniyle gökyüzünü duman kapladı. (AFP)
Sudan'ın başkentinde çıkan çatışmalar nedeniyle gökyüzünü duman kapladı. (AFP)

Sudan’da 22 gündür devam eden şiddetli çatışmalarda 700 kişi hayatını kaybederken 5 bin kişi yaralandı, 335 bin kişi yerinden edildi ve 115 bin mülteci komşu ülkelere sığındı. Sudan Doktorlar Sendikası'na göre, yalnızca Cuma günü gerçekleşen çatışmalarda 16 sivil öldü. Bu ölümlerin 12’si Hartum'un 300 km güneyindeki el-Ubeyd'de yaşandı. Birleşmiş Milletler'in Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) Başkanı Volker Peretz, birkaç gün içinde iki tarafın ateşkes düzenlemeleri hakkında “teknik müzakerelere başlamaya” istekli olduğunu doğrulayarak Suudi Arabistan'ın onlara ev sahipliği yapmak için uygun bir yer olduğuna işaret etti. Peretz, 2019 yılında eski Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir rejiminin otuz yıllık otoriter yönetiminden çıkan ülkenin geleceğine ilişkin siyasi müzakerelerin ancak gerçek bir ateşkesten sonra mümkün olacağını açıkladı.

Türkiye Büyükelçiliği

TRT'nin aktardığı habere göre, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün (Cumartesi) yaptığı açıklamada Türkiye'nin, Sudan'daki büyükelçisinin aracına ateş açılmasının ardından Sudan'daki büyükelçiliğini Hartum'dan Port Sudan'a taşıyacağını söyledi. Türkiye'nin Hartum Büyükelçisi İsmail Çobanoğlu'nun aracı günün erken saatlerinde silahlı saldırıya maruz kalırken Sudan ordusu ve HDK olayla ilgili karşılıklı suçlamalarda bulundu.

Anadolu Ajansı (AA), büyükelçinin aracına ateş açılmasının ardından yaşanan çatışmanın ölüm veya yaralanmayla sonuçlanmadığını aktardı. Sudan ordusu yaptığı açıklamada, büyükelçinin aracına ateş açanların HDK olduğunu belirterek büyükelçinin “ne olduğunu çok basit bir şekilde açıklayabileceğini” kaydetti. Ancak HDK, iki taraf arasında büyükelçinin tahliyesiyle ilgili önceden koordinasyon sağlandıktan sonra Sudan ordusunu büyükelçinin arabasına ateş etmekle suçladı.

Güney Sudanlı arabulucunun aktardığına göre, Doğu Afrikalı liderler Sudan'daki ateşkes ihlalleriyle ilgili endişelerini dile getirdiler ve savaşan tarafları diyaloğa girmeye çağırdılar. Güney Sudan Dışişleri Bakanlığı tarafından Cuma akşamı yapılan açıklamada, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit'in Sudan Ordusu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan'a ve HDK Komutanı Muhammed Hamdan Daklu’ya (Hamideti) kendi endişelerini ve Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) liderlerinin endişelerini bildirdiği ifade edildi. Bu, özellikle Doğu Afrika ülkeleri tarafından IGAD aracılığıyla gerçekleştirilen ve görünüşe göre meyve vermeyen bir dizi Afrika bölgesel girişiminin ardından geldi.

Hartum'da orduya ait bir tank (AFP)
Hartum'da orduya ait bir tank (AFP)

Açlık hayaleti

Çatışmalar devam ederken Birleşmiş Milletler (BM) Cuma günü, önümüzdeki aylarda 19 milyon insanın açlık ve yetersiz beslenmeden mustarip olabileceği konusunda alarm verdi. Dünya Gıda Programı (WFP) Genel Sekreteri’nin Sözcü Yardımcısı Ferhan Hak cuma günü yaptığı açıklamada, WFP'nin “Sudan'da ciddi gıda güvensizliğinden mustarip insanların sayısının 2 ila 2,5 milyon arasında artmasını” beklediğini söyledi. WFP’nin 2023 yılının başlarındaki raporuna göre, 45 milyon olarak tahmin edilen Sudan nüfusunun 16,8 milyonu ciddi gıda güvensizliği yaşıyor.

BM, açlık ve gıda güvensizliğinden en çok etkilenecek Sudan eyaletlerinin Batı Darfur, Kordofan, Mavi Nil, Kızıldeniz ve Kuzey Darfur eyaletleri olacağı konusunda uyarıda bulundu. BM İnsan Hakları Konseyi, Sudan'daki çatışmaların ‘insan haklarına etkisini’ tartışmak üzere 11 Mayıs'ta bit toplantı düzenleyecek. Uzmanlar, özellikle her iki tarafın da meseleyi sahada çözememesi ışığında savaşın uzun sürebileceğine inanıyor. Sudanlılar, başıboş kurşun korkusuyla bunaltıcı sıcaklara rağmen kapalı yerlerde yaşıyorlar ve şu anda büyük ölçüde telefon iletişiminden yoksunlar. Telefon operatörü MTN, artık jeneratörlerine yakıt sağlayamadığı için hizmetlerinin askıya alındığını duyurdu.

BM'ye göre, Darfur'un Çad ile sınır bölgesinde siviller ordu, HDK ve isyancı kabileler arasındaki çatışmalara katılmak için silahlara sarıldı. Norveç Mülteci Konseyi (NRC), o bölgede yaklaşık 200 kişinin öldürüldüğünü bildirdi. Daha önce 2003 yılında başlayan ve 300 bin kişinin ölümüne, 2,5 milyon kişinin de yerinden edilmesine neden olan kanlı bir savaşa tanık olan bölgede onlarca ev yandı ve binlerce kişi yerinden edildi.

Kızıldeniz'deki Port Sudan kentinde BM ve sivil toplum kuruluşları, hastanelerin ve insani yardım depolarının bombalandığı veya yağmalandığı Hartum ve Darfur'a yardım ulaştırılması için yetkililerle pazarlık yapmaya çalışıyor.

Tıbbi yardım

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, dün (Cumartesi) hava yoluyla Dubai'den Port Sudan'a yaklaşık 165 bin kişilik acil tıbbi yardım geldiğini ve bu yardımların 13 sağlık tesisine ulaştırılmasının planlandığını söyledi. WHO tarafından yapılan açıklamada, 30 ton ağırlığında acil cerrahi ve travma kitlerini içeren sevkiyatın, çatışmaların Nisan ayı ortasında patlak vermesinden bu yana ülkeye ulaşan ilk sevkiyat olduğu, ancak dağıtımın ‘güvenlik ve giriş izinlerine’ bağlı olacağı bildirildi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sudan’ın komşuları iç savaşı durdurmak için toplanıyor

Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT
TT

Sudan’ın komşuları iç savaşı durdurmak için toplanıyor

Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Geçtiğimiz ay Kahire’deki Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne katılanların toplu fotoğrafı (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Sudan’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları, Temmuz ayı ortasında yapılan Sudan’a Komşu Ülkelerin Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde alınan karara göre Çad’ın başkenti Encemine’de “Sudan Krizinden Çıkış Yolları” gündemiyle toplanıyor.

13 Temmuz’da Kahire’de Mısır, Libya, Çad, Orta Afrika, Güney Sudan, Eritre ve Etiyopya olmak üzere yedi Afrika ülkesinin liderlerinin katıldığı Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi gerçekleştirilmişti. Zirvede, “Sudan krizinin ülkenin geleceği, istikrarı, birliği ve toprak bütünlüğü üzerindeki yansımalarının çözülmesi ve ulusal kurumların çöküşünün önlenmesi için gerekli uygulamalı adımları ele alacak” bir iletişim mekanizması kurma kararı alınmıştı. Bu iletişim mekanizmasına katılımcı ülkelerin dışişleri bakanları liderlik edecek.

Kapanış bildirgesine göre zirvede ayrıca, iletişim mekanizmasına “Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ve Afrika Birliği (AfB) de dahil olmak üzere mevcut mekanizmalarla entegrasyonunda Sudanlı taraflarla doğrudan iletişim kurarak çatışmayı durdurup Sudan krizinde kapsamlı bir çözüme ulaşmak için uygulanabilir pratik çözümler içeren bir yürütme eylem planı” hazırlama görevi verilmişti.

Görsel kaldırıldı.
Geçtiğimiz ay Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’nde konuşma yapan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Çad Dışişleri, Yurtdışındaki Çadlılar ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Sudan’a Komşu Ülkelerin Dışişleri Bakanları Komitesi’nin ilk toplantısının 6-7 Ağustos tarihlerinde Encemine’de yapılacağı duyurulmuştu. Açıklamada, toplantının esas amacının “Sudan’ı binlerce kişinin ölümüne ve milyonlarca Sudanlının yerinden olmasına neden olan yıkıcı bir savaşın uçurumuna sürükleyen mevcut Sudan krizinden çıkış yolları önermek” ve aynı zamanda “ortakların dikkatini büyüyen insani krize acil yanıtlar vermeye çekmek” olduğu belirtilmişti.

Aynı bağlamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Ahmed Ebu Zeyd yaptığı bir açıklamada, görüşmeye Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin katılacağını belirterek şu ifadeleri kullanmıştı:

“Komşu ülkelerin dışişleri bakanları toplantılarında Sudan krizinin çeşitli yönlerini, tüm güvenlik, siyasi ve insani boyutlarını, Sudan halkı üzerindeki etkilerini ve bölgesel ve uluslararası yansımalarını tartışacaklar. Amaç, Sudan’a komşu olan ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının mevcut krize son verecek ve Sudan’ın birliğini, toprak bütünlüğünü ve kardeş halkın sözünün geçerliliğini koruyacak çözümlere ulaşmak için etkili bir şekilde hareket etmelerini sağlayacak pratik öneriler geliştirmektir.”

Öte yandan Sudan Ümmet Partisi Genel Başkanı Mübarek el-Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin gösterdiği çabaların önemini vurguladı. Dışişleri bakanlarının Çad’daki ilk toplantılarında ortaya koyabilecekleri “pratik öneriler” olduğunu ve bunların “trajik” olarak nitelendirdiği krizi sona erdirmek için pratik çözümlere ulaşılmasına katkıda bulunabileceğini kaydetti. Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin bakanlık mekanizmasının, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) üzerinde etkisi olan saha liderleri ve aşiret ileri gelenleriyle yoğun temaslar kurarak işe başlaması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Fadıl, Sudan’ın komşu ülkelerinin bakanlar düzeyindeki mekanizmasının, ülkelerinin sahadaki etkin liderlerle iletişim kurma gücünden yararlanarak “başarıya ulaşma fırsatı” olduğuna dikkat çekti. Ayrıca, özellikle Libya, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi taraflardaki sınırların kontrol altına alınması gerektiğine dikkat çekti ve bu bölgelerin “HDK’ye silah kaçakçılığı yapmak için kullanıldığını” belirtti.

Diğer taraftan Sudanlı yazar ve siyasi araştırmacı Mecdi Abdulaziz, Sudan’a komşu ülkelerin dışişleri bakanları mekanizmasının toplanmasının, sahada ve siyasi düzeydeki değişkenliklerin ışığında gerçekleştiğine işaret etti ve bu değişkenlerin, “mekanizmanın Sudan’daki istikrarın yeniden tesis edilmesi çabalarına destek sağlamada başarılı olma olasılığı üzerinde büyük ölçüde etkisi olduğunu” belirtti.

Abdulaziz Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, “bu ayın savaşı durdurmak ve Sudan’da istikrarı yeniden sağlamak açısından büyük atılımlar getireceği” konusunda iyimser olduğunu söyledi. Cidde Forumu ile komşu Sudan ülkeleri arasında krizi sona erdirme çabalarında öne çıkan entegrasyonu takdir etti. Sudan’ın komşu ülkelerinin dışişleri bakanlarını, uluslararası insani ve yardım kuruluşlarının rolünü harekete geçirmeye teşvik etmenin önemini vurguladı. Ayrıca yerinden edilen ve Sudanlı vatandaşların “birkaç Arap ülkesi ve bölgesi dışında gerçek yardım almadığına” dikkat çekti.

Birleşmiş Milletler’e (BM) göre nisan ayının ortasından bu yana Sudan ordusu ile HDK arasındaki silahlı çatışmalarda çoğu sivil 3 binden fazla kişi öldü. Ayrıca 3 milyondan fazla kişi yerinden oldu ve mülteci konumuna düştü.