Sudan’da iki askeri gücün iç çatışması 33 gündür sürüyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Sudan’da iki askeri gücün iç çatışması 33 gündür sürüyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında başkent Hartum ve çevresindeki kentlerde çatışmalar devam ediyor.

Ordu, bu sabah da Hartum ile komşuları Bahri ve Umdurman’daki HDK noktalarını savaş uçaklarıyla vurdu.

Hastaneler, kamu binaları ve iş yerleri de HDK mensupları tarafından karargah olarak kullanılması sebebiyle savaş uçaklarının hedefi oluyor.

-İnsani durum kötüleşiyor

Hartum, kuzeyindeki Bahri ve batısındaki Umdurman kentleri başta olmak üzere, taraflar arasındaki şiddetli çatışmalar, Sudan Silahlı Kuvvetleri ile HDK arasında insani ihtiyaçların karşılanmasını ve yardım faaliyetlerinin kolaylaştırılmasını öngören Cidde Bildirisi ve yürürlükteki ateşkese rağmen sürüyor.

Başkent sakinleri, zor şartlarda evlerini terk ederken, bazı mahalleler tamamen boşaldı. Kalanlar ise sürekli yaşanan elektrik ve internet kesintileri, su ve gıda kıtlığı nedeniyle zor şartlarda hayatta kalmaya çalışıyor.

Çatışmalardan önce yaklaşık 6 milyon nüfusa sahip başkent, yaklaşık bir aydır süren çatışmalarda ağır tahribat aldı. Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Ordu Genel Komutanlığı, Hartum Havalimanı, yollar, kamu ve özel sektöre ait onlarca tesis, konutlar ve altyapı ciddi zarar gördü.

Özellikle çatışmaların merkezindeki Hartum, Umdurman ve Bahri'den kaçan Sudanlılar, ülke içinde daha güvenli gördükleri kuzey ve doğudaki kentlere giderken, kuzeydeki Mısır, doğudaki Suudi Arabistan ve Etiyopya, batıdaki Çad ve güneydeki Güney Sudan üzerinden de ülkeyi terk ediyor.

-İnsani yardımlar ulaşmaya başladı

Sudan Sağlık Bakanlığı, dost ülkeler ve örgütlerden gıda, barınma ve tıbbi malzeme taşıyan 6 uçağın dün, doğudaki Port Sudan Havalimanı'na indiğini duyurdu.

Katar, 35 tonluk tıbbi yardım gönderdiğini açıklarken, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri de Sudan ve batı komşusu Çad’a 4 insani yardım uçağı gönderdiklerini bildirdi.

-İçişleri Bakanı görevden alındı

Sudan’daki geçici Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan, yayımladığı kararname ile İçişleri Bakan Vekili ve aynı zamanda Emniyet Genel Müdürü olan Korgeneral Anan Hamid Muhammed Ömer’i görevlerinden alarak yerine Korgeneral Halid Hasan Muhiddin’i vekaleten atadı.

-Sudan'daki çatışma

Sudan'ın başkenti Hartum ve diğer şehirlerde 15 Nisan sabahı Sudan ordusu ile HDK arasında silahlı çatışmalar başlamıştı.

Sudan Doktorlar Komitesi, çatışmalarda şu ana kadar 822 sivilin yaşamını yitirdiğini, 3 bin 215 kişinin yaralandığını açıklamıştı.

Sudan'da ordu ile paramiliter HDK arasında devam eden çatışmaların durması için Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde taraflar arasında yürütülen görüşmeler sonucunda 11 Mayıs'ta "Cidde Bildirgesi" imzalanmıştı.

Birleşmiş Milletler verilerine göre, 15 Nisan'dan bu yana ülke içinde 736 bin 200 kişi yerinden olurken yaklaşık 200 bin kişi komşu ülkelere sığındı.

Evini terk edenlerin 450 binini çocuklar oluştururken, komşularındaki istikrarsızlık sonrası daha önce Sudan'a sığınan on binlerce kişi de ülkelerine döndü.

Birleşmiş Milletler (BM), Sudan'da krizden etkilenenlerin insani ihtiyaçlarının karşılanması için yaklaşık 2,6 milyar dolar finansmana ihtiyaç duyulduğunu bildirmişti.

BM, Sudan'daki krizin milyonlarca kişinin hayatını etkilediğine dikkati çekerek, "Sudan'daki insanlar temel ihtiyaçlarına ve sağlık hizmetlerine erişemiyor. Yaklaşık bir milyon Sudanlı yerinden oldu ve komşu ülkelere geçti. Bugün ülkede Sudan nüfusunun yarısından fazlası olan 25 milyon kişinin insani yardıma ve korumaya ihtiyacı var. Bu, Sudan'da gördüğümüz en yüksek rakam." açıklamasını yapmıştı.



Sivil toplum kuruluşları düzenledikleri toplantıda Sudan’da savaşın sürmesi halinde uluslararası tarafların müdahale etmesini talep ettiler

ABD, Sudan'da 3 aydır devam eden çatışmaların ardından krize çözüm bulmaya çalışıyor (AFP)
ABD, Sudan'da 3 aydır devam eden çatışmaların ardından krize çözüm bulmaya çalışıyor (AFP)
TT

Sivil toplum kuruluşları düzenledikleri toplantıda Sudan’da savaşın sürmesi halinde uluslararası tarafların müdahale etmesini talep ettiler

ABD, Sudan'da 3 aydır devam eden çatışmaların ardından krize çözüm bulmaya çalışıyor (AFP)
ABD, Sudan'da 3 aydır devam eden çatışmaların ardından krize çözüm bulmaya çalışıyor (AFP)

Sudan’da ve Sudan dışında yeni kurulan sivil toplum kuruluşları, çatışan taraflar; ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ni (HDK), Suudi Arabistan ve ABD’nin arabuluculuğunda 11 Mayıs'ta imzalanan sivillerin ve insani düzenlemelerin korunmasına ilişkin Cidde Bildirgesi'ne uymaya çağırdılar. Sivil toplum kuruluşları, çatışan tarafların savaşı kesin olarak durdurmaya yönelik herhangi bir yanıt vermemeleri halinde uluslararası tarafların insani müdahalede bulunması seçeneğine başvurulacağını vurguladılar.

Heyetler, sendikalar, sivil toplum örgütleri ve direniş komiteleri, savaşı sona erdirmek ve sivillerin önderliğinde, sivil yönetimin önünü açacak bir siyasi sürecin inşasına temel oluşturan bir ortak ilkeler bildirisi imzaladılar. Bildiriye göre sivil sürecin başlatılması için ise çatışan tarafların siyaset sahnesinden tamamen çekilmeleri ve sivillerin himayesinde anayasayı korumak için profesyonel ve ulusal tek bir ordunun kurulması gerekiyor.

Sivil toplum kuruluşları koordinatörü, Sudan'ın eski Washington büyükelçisi Nureddin Sati, Şarku'l Avsat'ın dün bir kopyasına ulaştığı basın açıklamasında şunları söyledi:

“Bildiri, savaşı sona erdirmeyi, demokratik yolu yeniden tesis etmeyi ve savaş sonrası yeniden yapılanma için bir yol haritası çizmeyi amaçlayan birçok ulusal girişimin ürünüdür. Bir sonraki aşamada federal yönetim, eşit vatandaşlık hakları ve kaynakların ülkenin tüm bölgeleri arasında nasıl adil bir şekilde dağıtılacağı konularının tartışılacağı diyaloglar başlatılacak. Bunu barış süreci ve yeniden yapılanma hakkında kapsamlı bir müzakere süreci izleyecek.”

Ciddi Bildirisi’ne uyulması çağrısı

Bildiride, savaşan taraflar; ordu ve HDK'ya, Sudanlı ve uluslararası gözlemcilerin yer aldığı izleme mekanizmaları aracılığıyla Sudan'daki sivillerin can güvenliği için 11 Mayıs'ta imzalanan Cidde Bildirgesi'ne uymaları çağrısında bulunuldu.

efr4g
Sivil toplum kuruluşlarının Sudan konulu toplantısında, çatışan taraflara 21 Mart'ta imzalanan Cidde Bildirisi’ne uymaları çağırısında bulunuldu (Reuters)

Bildiride, çatışan tarafların savaşı kesin olarak durdurmaları taleplerine yanıt vermemeleri halinde uluslararası anlaşmalara ve ilkelere uygun olarak sivilleri korumak için uluslararası tarafların insani müdahalede bulunması seçeneğine başvurmaktan başka çare kalmayacağı vurgulandı.

Bildiriyi imzalayan taraflar, savaşın daha fazla uzaması durumunda ülkeyi yönetmekten ve Sudanlıların sesini dünyaya ulaştırmaktan sorumlu olacak geçici bir hükümetin oluşturulması gerektiğinin altını çizdiler. Geçici bir hükümetin kurulması önerisini ve nasıl uygulanacağını değerlendirdikten ve üzerinde bir anlaşmaya varıldıktan sonra eyleme geçmenin önemini de vurguladılar.

Bildiriyi imzalayan sivil güçler, krizin tekrar patlak vermesini ve çatışmaların yeniden başlamasını önlemek amacıyla ülkede tam demokratik sivil bir yönetimin olması için savaşan tarafların siyaset sahnesinden tamamen çekilmeleri gerektiğinde hemfikir olduklarını belirttiler.

Hesap verebilirliğe vurgu

Bildiride, devrimin 2018 yılının aralık ayında başlamasından bu yana işlenen tüm suçların sorumlularının adalet karşısına çıkarılması gerektiğinin altı çizildi.

Bildiriyi imzalayan taraflar, bu yeni oluşumu, ‘sivil demokratik değişime ve şanlı Aralık devriminin ilkelerine ve hedeflerine inanan sivil güçler’ olarak adlandırdılar.

Bildiride, Cidde Bildirgesi üzerinde, ülkede savaşın patlak vermesinden önce de meşru bir yönetimin olmamasından ötürü geniş ve çeşitli tarafları bir araya getiren bir mutabakat için aylarca süren çalışmanın ardından anlaşmaya varıldığına dikkat çekildi.

Bildiriyi imzalayan taraflar, Sudan’da devam eden savaşın nedeninin, ordu, HDK ve silahlı hareketlerin sivil demokratik geçişe yönelik darbesi ve eski rejimin kalıntılarının kendi dar çıkarlarını elde etmek amacıyla iktidar için giriştikleri rekabet olduğunu belirttiler.

Öncelik savaşın durdurulması olmalı

Bildiride, önceliğin savaşın, kanlı ve vahşi katliamların durdurulması ve sivillerin güvenliklerinin sağlanması için katı önlemler alarak ülke genelindeki çatışma bölgelerindeki sivillerin canlarının korunması olması gerektiği vurgulandı.

Bildiride, Afrika Birliği (AfB), Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD), Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) ile koordinasyon içinde çatışan taraflara daha fazla baskı yapılmasının yanı sıra ateşkesin uygulanıp uygulanmadığını takip etmek amacıyla etkili mekanizmalar geliştirilmesi çağrısında bulunuldu.

Bunun yanında sivillerin Sudan'ı destekleyen bölgesel ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyon kurulması ve sivil demokratik bir geçişin gerçekleşmesi için ateşkes müzakerelerine ve gelecekteki müzakerelere katılmaları gerektiği belirtildi.

Bildiriyi imzalayan taraflar, ordunun ve tüm düzenli güçlerin sivil yönetimden, siyasetten ve ekonomi ve yatırım faaliyetlerinden tamamen geri çekilmesi ve herhangi bir çözümün Sudan'ın birliğini, bağımsızlığını ve egemenliğini başka hiçbir eksene veya ülkeye bağımlı olmadan koruması gerektiğini vurguladılar.

Bildiride son olarak hukukun üstünlüğüne inanan ve kadınların da etkin katılımıyla yönetilen, geniş kapsamlı ulusal bir mutabakata dayalı geçici bir hükümetin kurulması gerektiğinin altı çizildi.