Sudan’da ateşkesin yürürlüğe girmesine saatler kala çatışmalar sürüyor

Görevden alınmasının ardından Hamideti’nin resmi bir sıfatı kalmadı

Sudan'da iki taraf arasında çıkan çatışmada binadan duman yükselirken (AFP)
Sudan'da iki taraf arasında çıkan çatışmada binadan duman yükselirken (AFP)
TT

Sudan’da ateşkesin yürürlüğe girmesine saatler kala çatışmalar sürüyor

Sudan'da iki taraf arasında çıkan çatışmada binadan duman yükselirken (AFP)
Sudan'da iki taraf arasında çıkan çatışmada binadan duman yükselirken (AFP)

Sudan’da ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) ateşkese saygı gösterme niyetlerini teyit etmelerine rağmen çatışmalar devam ederken, iki taraf arasındaki ateşkesin bu akşam yürürlüğe girmesi bekleniyor.

ABD ve Suudi Arabistan dün ortak bir açıklama yaparak, Sudan ordusu ve HDK’nın bir haftalık ateşkes üzerinde anlaştığını duyurdu.

Taraflardan her biri, Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (İGAD) tarafından memnuniyetle karşılanan bu ateşkese saygı duymak istediklerini birer açıklama ile duyurdu. Bununla birlikte, 5 haftayı aşkın bir süre boyunca iki taraf 10'dan fazla kez ateşkes sözü verdi ancak bu söz sürekli olarak hızla ihlal edildi.

ABD-Suudi ortak açıklamasına göre, ‘önceki ateşkesin aksine, Cidde'de varılan anlaşmanın iki tarafça imzalandığı ve Suudi Arabistan ve ABD'den uluslararası destekli bir ateşkes izleme mekanizması tarafından destekleneceği’ teyit edildi.

Batı Darfur’dan Aden İsa, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Çatışmanın taraflarına güvenmiyoruz. Geçici değil nihai bir ateşkes istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Hartum sakinlerinden biri ise, “En önemli şey sadece ateşkes ilan etmek değil, buna saygı duymak, gıda ve yardım için güvenli geçişler sağlamak” dedi.

Sudan’da 15 Nisan’dan bu yana Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile Muhammed Hamdan Daklu (Hamideeti) liderliğindeki HDK arasında çoğu sivil yaklaşık bin kişinin hayatını kaybettiği şiddetli çatışmalar yaşanıyor.

Başkent Hartum ve ülkenin batısındaki Darfur’da çatışmaların yoğunlaştığı bölgelerde çoğu hastane hizmet dışı kaldı. Başkentten kaçmayı başaramayan yaklaşık 5 milyon kişi, susuz ve elektriksiz evlerinde kalıyor.

Kapalı bankalar ve hava saldırıları, topçu ateşi ve yerleşim yerlerindeki şiddetli çatışmalar nedeniyle kesintiye uğrayan yardım konvoylarının olduğu bir ülkede, gıda kıtlığı şiddetlenirken, çoğu tarım-gıda fabrikası yıkıldı veya yağmalandı.

İnsani yardım ekipleri, ilaç, yakıt ve gıda maddelerinin taşınması için güvenli geçişler sağlamak adına haftalardır çağrıda bulunuyor.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve Acil Yardım Koordinatörü Martin Griffiths, 45 milyonluk nüfusun yarısından fazlasının yardıma ihtiyaç duyduğu Sudan’da ‘insani yardımın güvenli bir şekilde ulaştırılması’ çağrısını yineledi.

BM’ye göre savaş devam ederse, bir milyon Sudanlı daha komşu ülkelere sığınabilir. Bu ülkeler ise çeşitli hastalıların yayılmasından endişeli.

Kuzey Hartum’da ikamet eden Hüseyin Muhammed, “Umuyorum ki arabulucular ateşkesin uygulanmasını denetler” diyerek, ateşkesin hasta annesini doktora götürebilmesi için iyi bir fırsat sağlayabileceğini bildirdi.

Öte yandan Sevsen Muhammed ise, ailesini tekrar görmek istediğini, 5 Nisan’dan beri ailesini görmediğini aktardı.



Sudan’da ölüm ve yıkımla geçen 100 gün

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Sudan’da ölüm ve yıkımla geçen 100 gün

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Sudan kamuoyunda “iki generalin savaşı” olarak adlandırılan iç savaş, tahminen binlerce ölü, milyonlarca yerinden edilmiş kişi ve mülteci; hastahaneler ve okullar dahil olmak üzere ülkenin altyapısının tamamen çökmesine yol açtı. Sudan’a bu ağır bedeli ödeten iç savaş 100. gününe girdi.

Her iki taraf da birbirine karşı sadece saatler veya en fazla birkaç gün sürecek hızlı bir zaferin hayalini kuruyordu. Ancak şimdi ‘100 günlük ölüm ve yıkım’ hikayesiyle dünyayı ‘şaşırtıyorlar’.

Son bilançoya göre Sudanlı generallerin iç savaşında yaklaşık bin 800 kişiyi öldürüldü. Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), en az 180 kişinin kimlikleri tespit edilmeden “rastgele” gömüldüğünü söylerken, basında çıkan haberlerde ölü sayısının çok daha yüksek olabileceği ifade edildi. Zira sosyal medyada yoğun bir şekilde dolaşan haberlerde, sokaklarda ve yollarda henüz gömülmemiş “çürüyen cesetlerin” yanı sıra evlerin içinde, dışında ve meydanlarda gömülmüş cesetlerin olduğu öne sürüldü.

Çatışmada her iki taraftan ölen askerlerin kesin sayısı bilinmezken, Hartum’daki halk her iki taraftan da sokakların ortasında veya evlerin içinde yatan askeri üniformalı çok sayıda ceset görüyor. Ancak her iki taraftaki gerçek ölü sayısının öğrenilebileceği güvenilir üçüncü bir taraf yok.

Şarku’l Avsat’ın Sudan Doktorlar Sendikası’ndan edindiği verilere göre, savaş nedeniyle sağlık hizmetleri neredeyse tamamen felç oldu ve hastanelerin ve sağlık merkezlerinin yaklaşık yüzde 80’i çalışmaz hale geldi.

Sağlık alanında olduğu gibi eğitim sistemi de tamamen felç oldu. Sudanlı öğrencilerin sınavları süresiz olarak ertelendi, okullar kapatıldı, üniversiteler çalışmalarını durdurdu, bazıları geniş çaplı vandalizm faaliyetlerine maruz kaldı, hatta bazıları merkezlerini Sudan’ın dışına taşırken bir kısmı da uzaktan eğitim yöntemini seçti. Ülkede bankacılık sistemi de tamamen çöktü. Sudan Merkez Bankası da dahil olmak üzere tüm bankalar çalışmayı durdurdu.