BM, Sudan'da çatışmaların gittikçe "etnikleştiği" uyarısında bulundu

Birleşmiş Milletler Sudan Misyonu Başkanı Volker Peretz (Reuters)
Birleşmiş Milletler Sudan Misyonu Başkanı Volker Peretz (Reuters)
TT

BM, Sudan'da çatışmaların gittikçe "etnikleştiği" uyarısında bulundu

Birleşmiş Milletler Sudan Misyonu Başkanı Volker Peretz (Reuters)
Birleşmiş Milletler Sudan Misyonu Başkanı Volker Peretz (Reuters)

 Birleşmiş Milletlerin (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) Başkanı ve BM Sudan Temsilcisi Volker Perthes, Sudan'da çatışmaların gittikçe "etnikleştiği" ve bunun ülkeyi uzun süreli bir çatışmanın içine çekme riski taşıdığı uyarısı yaptı.

Perthes, BM Güvenlik Konseyi’nin Sudan konulu toplantısında ülkedeki son durum hakkında bilgi verdi.

Sudan ordusu ile ülkedeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 15 Nisan'da başlayan silahlı çatışmaların, defalarca ateşkes ilan edilmesine rağmen yavaşlama belirtisi göstermediğini belirten Perthes, devam eden şiddetten dolayı sivillerin ağır bedeller ödediğini söyledi.

Perthes, şu ana kadar tahminlere göre, çatışmalarda 190'ı çocuk en az 700 kişinin hayatını kaybettiği, 6 bin civarında kişinin yaralandığı, 1 milyondan fazla kişinin de yer değiştirdiği bilgisini paylaştı.

Ülkede insan hakları ihlallerinin ve insani krizin arttığına dikkati çeken Perthes, "Yaşamlar ve altyapı yok ediliyor. Çatışmanın giderek etnikleşmesi, ülkeyi bölge için sonuçları olan uzun süreli bir çatışmanın içine çekme riski taşıyor." uyarısında bulundu.

Perthes, çatışmada tarafların, gerçek bir ateşkesi ilerletmek için sağlam bir izleme mekanizmasıyla müzakerelere ciddi şekilde iyi niyetle yaklaşması gerektiğinin altını çizdi.

BM'nin Sudan'da etnik çatışmanın artmasını engelleyerek kalıcı bir barış önceliğine sıkı sıkıya bağlı olduğunu belirten Perthes, sivillerin korunması, insani yardımlar ve uygun bir zamanda çok katılımlı siyasi sürecin hazırlanmasının da bu önceliklere dahil olduğunu kaydetti.

Güvenlik Konseyi toplantısında, başta ABD ve Rusya olmak üzere, diğer üye ülkeler de Sudan'da BM’nin ateşkes ve insani yardım çabalarına desteğini dile getirerek ülkedeki taraflara çatışmaların sona ermesi için çağrıda bulundu.

- Kısa vadeli ateşkes

Taraflar, uluslararası toplumun aracılık etmesiyle, 20 Mayıs'ta, bugünden itibaren geçerli olmak üzere ateşkes ilan ettiklerini açıklamıştı.

Suudi Arabistan ve ABD, Sudan'da çatışan ordu ile HDK arasında sağlanan 7 günlük ateşkesin, Sudan yerel saatiyle 22 Mayıs 21.45'te yürürlüğe gireceğini ve Sudan'daki krizi çözmek için Cidde şehrinde yapılan görüşmelerin devam edeceğini bildirmişti.

Sudan'ın tamamında uygulanacak "acil insani yardımların ulaştırılması ve temel hizmetlerin sağlanmasının" hedeflendiği kısa vadeli ateşkes anlaşması, tarafların Cidde Bildirgesi'nde insani yükümlülüklerle ilgili verilen taahhütlere uymasını kapsıyor.

- Sudan'da ordu ile HDK arasında çatışma

Sudan'ın başkenti Hartum ve diğer şehirlerde 15 Nisan sabahı Sudan ordusu ile HDK arasında silahlı çatışmalar başlamıştı.

Ordu ile HDK arasında "HDK'nin tamamen orduya katılmasını" öngören askeri güvenlik reformu konusunda son birkaç aydır yaşanan anlaşmazlık, sıcak çatışmaya dönüşmüştü.

BM Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Sudan'da devam eden çatışmalar nedeniyle 843 binden fazla kişinin ülke içinde yerinden edildiğini, 259 bin kişinin komşu ülkelere geçtiğini bildirmişti.

IOM, çatışmaların devam etmesi halinde 1,8 milyon kişinin ülke içinde yerinden olacağı öngörüsünde bulunmuştu.



Sudan’da ölüm ve yıkımla geçen 100 gün

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Sudan’da ölüm ve yıkımla geçen 100 gün

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Sudan kamuoyunda “iki generalin savaşı” olarak adlandırılan iç savaş, tahminen binlerce ölü, milyonlarca yerinden edilmiş kişi ve mülteci; hastahaneler ve okullar dahil olmak üzere ülkenin altyapısının tamamen çökmesine yol açtı. Sudan’a bu ağır bedeli ödeten iç savaş 100. gününe girdi.

Her iki taraf da birbirine karşı sadece saatler veya en fazla birkaç gün sürecek hızlı bir zaferin hayalini kuruyordu. Ancak şimdi ‘100 günlük ölüm ve yıkım’ hikayesiyle dünyayı ‘şaşırtıyorlar’.

Son bilançoya göre Sudanlı generallerin iç savaşında yaklaşık bin 800 kişiyi öldürüldü. Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), en az 180 kişinin kimlikleri tespit edilmeden “rastgele” gömüldüğünü söylerken, basında çıkan haberlerde ölü sayısının çok daha yüksek olabileceği ifade edildi. Zira sosyal medyada yoğun bir şekilde dolaşan haberlerde, sokaklarda ve yollarda henüz gömülmemiş “çürüyen cesetlerin” yanı sıra evlerin içinde, dışında ve meydanlarda gömülmüş cesetlerin olduğu öne sürüldü.

Çatışmada her iki taraftan ölen askerlerin kesin sayısı bilinmezken, Hartum’daki halk her iki taraftan da sokakların ortasında veya evlerin içinde yatan askeri üniformalı çok sayıda ceset görüyor. Ancak her iki taraftaki gerçek ölü sayısının öğrenilebileceği güvenilir üçüncü bir taraf yok.

Şarku’l Avsat’ın Sudan Doktorlar Sendikası’ndan edindiği verilere göre, savaş nedeniyle sağlık hizmetleri neredeyse tamamen felç oldu ve hastanelerin ve sağlık merkezlerinin yaklaşık yüzde 80’i çalışmaz hale geldi.

Sağlık alanında olduğu gibi eğitim sistemi de tamamen felç oldu. Sudanlı öğrencilerin sınavları süresiz olarak ertelendi, okullar kapatıldı, üniversiteler çalışmalarını durdurdu, bazıları geniş çaplı vandalizm faaliyetlerine maruz kaldı, hatta bazıları merkezlerini Sudan’ın dışına taşırken bir kısmı da uzaktan eğitim yöntemini seçti. Ülkede bankacılık sistemi de tamamen çöktü. Sudan Merkez Bankası da dahil olmak üzere tüm bankalar çalışmayı durdurdu.