Sudan’daki çatışma kıtlık riskini artırıyor

Sudan’ın Kordofan eyaletinde bir ağacın önünde bekleyen eşek (AFP)
Sudan’ın Kordofan eyaletinde bir ağacın önünde bekleyen eşek (AFP)
TT

Sudan’daki çatışma kıtlık riskini artırıyor

Sudan’ın Kordofan eyaletinde bir ağacın önünde bekleyen eşek (AFP)
Sudan’ın Kordofan eyaletinde bir ağacın önünde bekleyen eşek (AFP)

Sudan’ın güneydoğusundaki Kadarif eyaletindeki bir bölgede yüzlerce günlük işçi aletleriyle birlikte yerde yatıyor ve çiftçilerin kendilerini çalıştırmasını bekliyor. Ancak bu yıl, ülkede yaşanan çatışma nedeniyle çiftçilerin çoğu topraklarını terk etti.

Sudan’ın tahıl mahsulünün yaklaşık yüzde 40’ını üreten, Etiyopya sınırına yakın Kadarif eyaletinde yağmur mevsimi Mayıs ortasında başlıyor.

Fakat bu yıl ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri arasında patlak veren savaş, yağmurlardan önce geldi ve verimli topraklar ıssız kaldı. 

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, günlük işçi Muhammed Harun, “5 gün önce Kordofan’dan buraya geldim ve kimse bana iş teklif etmedi. Eskiden bir günden fazla beklemezdim. Bir kuruşum yok, nasıl yemek yiyeceğimi bile bilmiyorum” dedi.

Hartum merkezli Arap Tarımsal Kalkınma Örgütü’ne göre, savaş, özellikle Hartum’daki yoğun çatışma bölgelerinde, hem sebze, hem de hayvan tarım sektörünün üretken yapısında önemli bozulmalara neden oldu.

Arap Tarımsal Kalkınma Örgütü Başkanı İbrahim Dahiri konuya ilişkin şunları söyledi;

“Ülke ve çevresinin tüm gıda güvenliği tehdit altında. Endüstriyel kümes hayvanı üretimi tamamen yok edildi, bu çünkü esas olarak Hartum’da bulunuyor ve artık herhangi bir tedarik zinciri yok. Tedarik zincirlerinin kesintiye uğraması, Hartum çevresinde yoğunlaşan kümes hayvanı üretim sistemlerinin yanı sıra sebze ve meyve üretiminin tamamen yok olmasına yol açtı.”

Sudanlı bir çiftçi arap zamkı gösteriyor (AFP)
Sudanlı bir çiftçi arap zamkı gösteriyor (AFP)

Yaşanan bu kriz, günlük işçilerle sınırlı kalmayıp, ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYİH) yüzde 40’ını oluşturan ve iş gücünün yüzde 80’ini istihdam eden tarımla ilgili diğer sektörleri de etkiliyor.

Tohum, gübre ve böcek ilacı satan Mirghani Ali, “Normal şartlar altında geçtiğimiz yıllarda, yılın bu zamanında tohum talep eden çiftçilerin aşırı kalabalık olmasından bunalırdık. Ancak bu yıl talep çok zayıf” diye konuştu.

 Sudan’ın Kordofan eyaletindeki ağaçlar (AFP)
Sudan’ın Kordofan eyaletindeki ağaçlar (AFP)

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü verilerine göre Sudan’da geçen Mart ayında hasadı yapılan, 2022 tahıl üretim sezonunda sorgum, buğday ve darı miktarları 7,4 milyon tona ulaştı.

Bu üretim bir önceki sezona göre yüzde 45’lik bir artışı temsil etse de, 45 milyon Sudanlıyı beslemek için yeterli olmaktan çok uzak.

Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgalinden ve bunun küresel tahıl ve yakıt fiyatlarına yansımalarından bu yana, özellikle Sudan dahil olmak üzere, ithalatı büyük ölçüde bu iki ülkeye bağlı olan ülkelerde gıda krizleri baş gösterdi.

Birleşmiş Milletler (BM), Sudan nüfusunun yarısından fazlası olan 25 milyon insanın şu anda yardıma ve korunmaya muhtaç olduğuna dikkat çekiyor.

Çatışmalar nedeniyle ülkenin ithalat ve ihracat hareketi büyük ölçüde durma noktasına geldi ve birçok depo soyuldu.

Uzmanlara göre tüm bunlar, ülkedeki kıtlığı hızlandırmakla tehdit ediyor.



Sudan’da ölüm ve yıkımla geçen 100 gün

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Sudan’da ölüm ve yıkımla geçen 100 gün

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Sudan kamuoyunda “iki generalin savaşı” olarak adlandırılan iç savaş, tahminen binlerce ölü, milyonlarca yerinden edilmiş kişi ve mülteci; hastahaneler ve okullar dahil olmak üzere ülkenin altyapısının tamamen çökmesine yol açtı. Sudan’a bu ağır bedeli ödeten iç savaş 100. gününe girdi.

Her iki taraf da birbirine karşı sadece saatler veya en fazla birkaç gün sürecek hızlı bir zaferin hayalini kuruyordu. Ancak şimdi ‘100 günlük ölüm ve yıkım’ hikayesiyle dünyayı ‘şaşırtıyorlar’.

Son bilançoya göre Sudanlı generallerin iç savaşında yaklaşık bin 800 kişiyi öldürüldü. Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), en az 180 kişinin kimlikleri tespit edilmeden “rastgele” gömüldüğünü söylerken, basında çıkan haberlerde ölü sayısının çok daha yüksek olabileceği ifade edildi. Zira sosyal medyada yoğun bir şekilde dolaşan haberlerde, sokaklarda ve yollarda henüz gömülmemiş “çürüyen cesetlerin” yanı sıra evlerin içinde, dışında ve meydanlarda gömülmüş cesetlerin olduğu öne sürüldü.

Çatışmada her iki taraftan ölen askerlerin kesin sayısı bilinmezken, Hartum’daki halk her iki taraftan da sokakların ortasında veya evlerin içinde yatan askeri üniformalı çok sayıda ceset görüyor. Ancak her iki taraftaki gerçek ölü sayısının öğrenilebileceği güvenilir üçüncü bir taraf yok.

Şarku’l Avsat’ın Sudan Doktorlar Sendikası’ndan edindiği verilere göre, savaş nedeniyle sağlık hizmetleri neredeyse tamamen felç oldu ve hastanelerin ve sağlık merkezlerinin yaklaşık yüzde 80’i çalışmaz hale geldi.

Sağlık alanında olduğu gibi eğitim sistemi de tamamen felç oldu. Sudanlı öğrencilerin sınavları süresiz olarak ertelendi, okullar kapatıldı, üniversiteler çalışmalarını durdurdu, bazıları geniş çaplı vandalizm faaliyetlerine maruz kaldı, hatta bazıları merkezlerini Sudan’ın dışına taşırken bir kısmı da uzaktan eğitim yöntemini seçti. Ülkede bankacılık sistemi de tamamen çöktü. Sudan Merkez Bankası da dahil olmak üzere tüm bankalar çalışmayı durdurdu.