Yemen, bütçe açığını enflasyona neden olmayacak kaynaklardan karşılayacak mekanizmalar arayışında

Husilerin petrol ihracat limanlarına yönelik saldırıları nedeniyle gelirler düştü

Yemen Başbakanı, Aden'de Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleriyle görüştü (SABA)
Yemen Başbakanı, Aden'de Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleriyle görüştü (SABA)
TT

Yemen, bütçe açığını enflasyona neden olmayacak kaynaklardan karşılayacak mekanizmalar arayışında

Yemen Başbakanı, Aden'de Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleriyle görüştü (SABA)
Yemen Başbakanı, Aden'de Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleriyle görüştü (SABA)

Yemen resmi haber ajansı SABA, Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik’in para reformlarının uygulanmasındaki başarı düzeyini, maliye ve para politikası arasındaki mevcut koordinasyonu ve ulusal para biriminin döviz kurlarını ayarlamak ve kamu gelirlerini artırmak için entegrasyonu görüşmek üzere cumartesi günü Aden’de Yemen Merkez Bankası Yönetim Kurulu toplantısına başkanlık ettiğini bildirdi.

Toplantıda, Husi milislerinin ham petrol ihraç etmek için kullanılan limanları hedef alması nedeniyle kamu gelirlerindeki düşüşle mücadele planlarına ve döviz kurunda ve fiyat seviyelerindeki göreceli istikrarı korumak için mevcut bütçe açığını enflasyona neden olmayacak kaynaklardan finanse edecek mekanizmaların bulunmasına değinildi.

SABA’nın aktardığına göre Yemen Merkez Bankası Başkanı Ahmed Galib ve bankanın yönetim kurulu üyeleri, Başbakan Abdulmelik'e bankanın beşinci yönetim kurulu toplantısı gündemi ve ele aldığı konular hakkında brifing verdiler. Brifingde Likidite, para arzı, fiyat düzeyleri, dış rezervlerin durumu ve kaynak ve harcamalar açısından kamu maliyesindeki gelişmelere, bütçe açığının büyüklüğüne ve finansman mekanizmalarına değinildi.

Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleri, terörist Husilerin kontrolü altındaki bölgelerde finans ve bankacılık sektöründe uyguladığı yıkıcı ve hukuksuz prosedürlere dikkati çekerek Merkez Bankası’nın, bu konularla ilgilenmeyi ve Husilerin baskılarına maruz kalan ya da Husilerle birlikte hareket eden tüm kurum ve kuruluşlara karşı ulusal, bölgesel ve uluslararası yasal önlemler almayı planladığını açıkladılar.

Yemen Başbakanı, hükümetinin ekonomik istikrarın sağlanmasına ve vatandaşların çektikleri sıkıntıların hafifletilmesine yol açacak maliye ve para politikası arasındaki entegrasyonu artırmada kararlı olduklarını bir kez daha teyit etti.

Aynı resmi kaynaklar, Başbakan Abdulmelik’in, bakanlıklara ve devlet kurumlarına, ihtiyati mali ve parasal politikaların uygulanmasında Merkez Bankası ile koordinasyonun güçlendirilmesi ve önceliklerin ülkenin içinden geçmekte olduğu zorlu ve istisnai koşulların üstesinden gelmeye yardımcı olacak şekilde yeniden düzenlenmesi talimatı verdiğini aktardılar.

Yemen’de bir döviz bürosunda para sayan bir çalışan (Reuters)
Yemen’de bir döviz bürosunda para sayan bir çalışan (Reuters)

Yemen’de bir döviz bürosunda para sayan bir çalışan (Reuters)

Başbakan Abdulmelik, hükümetin yürürlükteki yasa ve mevzuata uygun olarak Merkez Bankası’nın çalışmalarını ve bağımsızlığını desteklediğini vurgularken zor koşullar ve zorluklar çerçevesinde bankanın ve kadrolarının oynadığı büyük ulusal rolü ve zorluklarla başa çıkma, kurumsal ve parasal açıdan performans düzeyini iyileştirme ve bankaların ve döviz bürolarının çalışmalarını denetleme yönündeki çalışmalarına övgüde bulundu.

Kaynaklara göre toplantıda, Suudi Arabistan'ın Yemen’de birçok darboğazın aşılmasına ve Yemen halkının çektiği sıkıntıların hafifletilmesine yardımcı olmak için finans, hizmet ve kalkınma alanlarında acil bir destek paketi sağlayacağına yönelik taahhüdü takdirle karşılandı.



Yemen: Husiler arasında yolsuzluk iddiaları gündemde

BM, Husilerin Hudeyde limanına müdahalesini engelleyemedi (Şarku’l Avsat)
BM, Husilerin Hudeyde limanına müdahalesini engelleyemedi (Şarku’l Avsat)
TT

Yemen: Husiler arasında yolsuzluk iddiaları gündemde

BM, Husilerin Hudeyde limanına müdahalesini engelleyemedi (Şarku’l Avsat)
BM, Husilerin Hudeyde limanına müdahalesini engelleyemedi (Şarku’l Avsat)

Yemen’de Husi liderler arasındaki mülk çekişmesi, bir grup yetkilinin 2019’da bir yakıt sevkiyatı yapılması planı çerçevesinde yaklaşık 58 milyon dolarlık bir yolsuzluk olayına karıştığını ortaya çıkardı. Ancak anlaşmadan doğrudan sorumlu olan Sana’daki petrol şirketinin müdürü başta olmak üzere, şu ana kadar olaya karışanlardan hesap sorulmadı.

Mesele, sükunetten önceki yıllara, petrol türevleri krizinin uydurulduğu ve Husi liderlerin petrol şirketi ve şubelerine atanan yetkililer, Hudeyde Limanı yönetimi ve Maliye Bakanlığı ile iş birliği içinde olduğu yıllara dayanıyor.

O dönemde akaryakıt sevkiyatı yapılarak sevkiyat, Hudeyde limanına getirildi ve bedeli ödendi. Ancak sevkiyat ortadan kayboldu ve akıbeti bilinmiyor. Bu suçlamanın sorumluları, karşılıklı suçlamalarda bulunuyor. Öyle ki içlerinden biri, petrol şirketinin Hudeyde’deki şubesini ve liman yönetimini, yükü boşaltmadan geminin hareket etmesine izin vermekle suçluyor. Diğerleri ise şirket yönetimini, sevkiyatın şirketin limandaki şubesinin tanklarına boşaltıldığından emin olmadan önce ödemeyi peşin yapmakla suçluyor.

Petrol sektöründe faaliyet gösteren kaynaklara göre o dönemde Husiler tarafından Sana’daki Yemen Petrol Şirketi’nin yönetici müdürü olarak atanan Ali et-Taifi, özel bir şirkete petrol sevkiyatı ithal etmesi için onay verdi. Şirket, sevkiyatı ithal etti ve gemi, boşaltılmak üzere Hudeyde limanına girdi.

Kaynaklar, ‘Ebu Mahfuz’ olarak bilinen, darbe yönetim kurulu ofisi müdürü Ahmed Hamed’in yardımcısı olarak kabul edilen bir kişinin, petrol şirketinin limandaki şubesinin tanklarına boşaltıldığından emin olmadan miktarı şirketin hesabına iade ettiğine dikkat çekti.

Anlatılan bu hikâyeye göre gemi yükünü boşaltmak yerine malları başka bir ülkeye satmak üzere limandan ayrıldı. Şirket ise ödemeyi gerçekleştirdi. Ancak kaynaklar, geminin yükünü boşaltmadan liman rıhtımından ayrılmasına nasıl izin verildiğine, petrol şirketinin şube müdürünün oynadığı role, akaryakıt depolarının sorumlularının ve sanık şirketin ödemeyi nasıl yaptığını açıklamadı.

Husiler olayın üstünü örtmeye çalışıyor

Kaynaklar, skandaldan bir yıl sonra milis liderliğinin, söz konusu mezhepçi kişiyi ‘kendisi veya Hudeyde şubesindeki yetkililer hakkında herhangi bir işlem yapmadan’ petrol şirketinin yönetiminden uzaklaştırdığını bildirdi.

Husi liderliğinde Muhammed el-Husi tarafından yönetilen diğer kanadının, Yolsuzlukla Mücadele Otoritesi’ne olayı soruşturma talimatı verdiği ve otoritenin de davayı olaydan bir yıldan fazla bir süre sonra savcılığa havale ettiği ortaya çıktı. Savcılık ise dosyayı Ticaret Mahkemesi’ne havale etti. Ancak kaynaklara göre olaya karışanlar, darbeci hükümetteki Hukuk İşleri Bakanlığı yetkilileri de dahil olmak üzere üst düzey yetkililer olduğu için dava takip edilmedi.

Sendikacı Muhammed el-Hamzi, yaptığı açıklamada Abdullah ed-Dayaa, Abdulkerim eş-Şarabi ve Arif el-Masabi ile birlikte Yemen Petrol Şirketi Sendikası ve Birlikler Koordinasyon Konseyi adına bu davanın takipçilerinden biri olduğunu dile getirdi. Hamzi, özellikle bu dava olmak üzere yolsuzluk davalarını ve petrol türevleri ve ihale yolsuzluğu konusunu ifşa ettiği için hapse atıldı.

Hamzi, davada henüz ilerleme kaydedilmediğini, tüm faillerin parmaklıkların dışında olduğunu, davayı hareket ettirecek, miktarı devlet hazinesine iade edecek ve kasıtlı olarak takip etmeyi ihmal edenler de dahil olmak üzere suç ortaklarını cezalandıracak kimsenin olmadığını vurguladı.

Tanınmayan darbeci hükümette Hukuk İşleri Bakanı’nın gönderdiği bir belge, bu konunun en son iki yıl üç ay önce tartışıldığını gösteriyor. Öyle ki 21 Mart 2021’de milisler tarafından petrol şirketinin müdürü olarak atanan Ammar ed-Adrai’ye bir mektup göndererek, şirketin bu davayı Ticaret Mahkemesi’nde takip etmemesini eleştirdi.

Belgeye göre petrol şirketiyle ilgili önemli bir sorunun varlığına ilişkin olarak daha önce 31 Mayıs 2021’de de petrol şirketine hitap edilmişti. Sorun, sözde Genel Fonlar Mahkemesi tarafından Ticaret Mahkemesi’ne sevk edilen 57.8735 milyon doların yağmalandığı en büyük yolsuzluk davalarından biri olarak kabul ediliyor. Ancak o tarihten bu yana petrol şirketi, davayı takip etmedi ve kararı temyize götürmedi. Bu durum ise halkın parasının yağmalanmasını kolaylaştırmak anlamına geliyor. Ama konu hala gündeme gelmedi.

Şüpheli gelişmeler

Husilerin petrol sektöründeki yolsuzluğuyla bağlantılı olarak, şirketin Hudeyde vilayetindeki şubesinde çalışan kaynaklar, yolsuzluk nedeniyle görevden alınan müdür Yaser el-Vahidi’nin Ras İsa Petrol Limanı’ndaki yeni gelişmelerin uygulanmasını denetlemekle görevlendirildiğini ve milyonlar harcandığını ortaya koydu. Limandaki işçi ve çalışanların ise alacaklarını alamadıklarını belirten kaynaklar, Ebu Mahfuz ile olan ilişkisinden ve nüfuzundan yararlanarak yaptığı yolsuzluklara itiraz ettikten sonra yardımcısının tüm yetkilerinin elinden alındığını ifade etti.

Kaynaklar, milislerin birkaç hafta önce Ras Isa limanında demirlemiş olan harap Safer petrol tankeri kurtarma operasyonunun başlamasıyla bağlantılı olarak limanda geliştirmeler yaşanmaya başladığını belirtti. Ancak gelişmeler hakkında ayrıntıya yer vermedi.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Vahidi, oradaki işçilere Ras Isa limanının yanında ek bir petrol limanı inşa etme sürecinde olduğunu bildirdi. Amacın, örneğin hükümetin darbeden önce harap durumdaki Safer tankerine alternatif olarak üzerinde çalışmaya başladığı kara tanklarının yerine özel tankların yapılması gibi, limanda petrol türevleri ticaretini tekelleştiren bazı milis tüccarlara ayrıcalıklar vermek olacağından korkuluyor” ifadelerini kullandı.