Aşırı sağcılar Cenin’den erken çekildiği için Netanyahu’ya tepkili

İsrail’de aşırı sağ, Cenin saldırısını bitirmekte acele ettiği gerekçesiyle Netanyahu'yu eleştiriyor

Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant, Cenin yakınlarındaki Salem bölgesini ziyaret etti (Başbakanlık Ofisi)
Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant, Cenin yakınlarındaki Salem bölgesini ziyaret etti (Başbakanlık Ofisi)
TT

Aşırı sağcılar Cenin’den erken çekildiği için Netanyahu’ya tepkili

Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant, Cenin yakınlarındaki Salem bölgesini ziyaret etti (Başbakanlık Ofisi)
Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant, Cenin yakınlarındaki Salem bölgesini ziyaret etti (Başbakanlık Ofisi)

İsrail ordusu, terörizme indirdiği darbe gücüne kanıtı olarak Cenin mülteci kampındaki yıkım sahnelerini gösterdi. Radikal sağ kesim ise askeri harekata aceleyle son verdiği için orduyu ve uluslararası baskılara boyun eğen Başbakan Binyamin Netanyahu'yu eleştirmeye başladı. Bugün sağ kesim, bu gerilemenin telafisi için daha fazla yerleşim birimine onay verilmesini talep ediyor.

Yerleşim Birimleri Konseyi, Gazze Şeridi'nden çekilme planı kapsamında 2005 yılında Ariel Şaron hükümeti döneminde boşaltılan Cenin yakınlarındaki mevcut dört yerleşim yerinde inşaatın yeniden başlatılmasını talep etti.

Fetih Hareketi’nden bir silahlı, Çarşamba günü Cenin'deki Filistinlilerin cenaze törenine katıldı (Reuters)
Fetih Hareketi’nden bir silahlı, Çarşamba günü Cenin'deki Filistinlilerin cenaze törenine katıldı (Reuters)

Dün (5 Temmuz) Cenin’den çekilen ordu, düzenlediği bu askeri harekatı çok başarılı ve tüm temel hedeflerine ulaşmış olarak özetlemişti. İsrail ordusu Sözcüsü Daniel Hagari, basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Filistinli militanların geri dönmesi durumunda ordu onları tutuklamak amacıyla kesinlikle bu kampa geri dönecektir” ifadelerini kullandı. Operasyonun başında silahlı adam sayısının yaklaşık 400 olduğunu, bunların yarısının kaçtığını iddia eden Hagari, yaklaşık 30'unun ise tutuklanarak şuanda Şin Bet’in gözaltı merkezlerinde tutulduğunu söyledi. 

İsrail'in düzenlediği operasyonda hayatını kaybedenlerin cenazesi ardından Filistin Otoritesi’ne bağlı güçler Cenin'de (Reuters)
İsrail'in düzenlediği operasyonda hayatını kaybedenlerin cenazesi ardından Filistin Otoritesi’ne bağlı güçler Cenin'de (Reuters)

Hagari, “Bu militanlara karşı sihirli bir değnek yok. Ancak hareketlerini izliyor, onlar hakkında istihbarat bilgileri toplamaya devam ediyoruz. Geri kalanını da tutuklayacağız. İstihbarat bilgisi sağlandığında her noktaya geleceğiz, terörü önlemek için güçleri püskürteceğiz. İstihbarat bilgisi yoksa operasyonu gerçekleştiren kişiyle hesabı kapatacağız” vurgusunda bulundu.

Operasyonun ciddi bir askeri kazanım elde edemediği yönünde medyada yer alan eleştirilere yanıt veren Hagari, operasyonun terörle mücadelede önemli kazanımlar elde ettiğini öne sürdü. Aynı zamanda, “Cenin kampı güçlü bir terörist altyapıya ev sahipliği yapıyordu. Sokaklara taktiksel iletişim cihazlarına bağlı çok sayıda kamera yerleştirilmiş. Bunlar yüzlerce patlayıcı cihazdan oluşan devasa bir stoğu içeriyordu. Bir kısmı asfaltın altına yerleştirilerek cami ve apartmanların içinde saklanmıştı. Onları bulduk ve bu silahları imha ettik” ifadelerini kullandı.

Güçlerinin, aylarca ve yıllarca aranan önde gelen 30 aktivist dahil olmak üzere kamptan yaklaşık 300 Filistinliyi sorgulanmak üzere tutukladığını açıklayan Hagari, “Diğerleri kaçtı. Savaşmaya gelmediler. Kampı kontrol eden Hamas ve İslami Cihad onlarla dayanışma göstermedi” ifadelerine başvurdu.

İsrail işgalinin ardından Cenin'deki bir duvara fotoğraflar asıldı (AFP)
İsrail işgalinin ardından Cenin'deki bir duvara fotoğraflar asıldı (AFP)

Ancak İsrail askeri analistleri, Cenin kampında düzenlenen askeri operasyonun şehirdeki güvenlik durumunu kökten değiştirmeyeceğini doğruladı. Avi Sakharov, Yedioth Ahronoth'ta yazdığı yazıda, askeri operasyonların genellikle siyasi amaçlara ulaşmak için yürütüldüğünü, siyasi çözümler olmadan başarılı bir operasyondan söz edemeyeceklerini vurguladı. Aynı zamanda, ordunun kendisinin başarısızlığı kabul ettiğini, kampa geri dönebileceğini söylediğini, bunun terörist altyapıyı yok etme hedefine ulaşamadığı anlamına geldiğini de vurguladı.

Knesset'in eski üyesi Shelly Yachimovich, “Ordu teröre darbe vurdu. Ancak İsrail hükümeti siyasi kazanımlar elde edememiş gibi.  Yürüttüğü politika ile terörü teşvik ediyor ve İsrail'e karşı savaşta ölmeye hazır Filistinlilerin sayısını artırıyor” vurgusunda bulundu.

Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (INSS) Direktörü Tümgeneral Tamir Hayman, ordunun taktiksel askeri operasyon yürüttüğünü, ancak kapsamlı bir siyasi stratejik altyapı olmadan gerçeklerin uzun süre değişmeyeceğini vurguladı. Aynı zamanda, “Askeri eylem, silahlı operasyonların engellenmesine, silahlı kişilerin öldürülmesine ve daha iyi bir operasyonel gerçeklik sağlanmasına yol açabilir. Ancak tek başına siyasi eylem, uzun vadede istikrarı garanti eder” ifadelerine başvurdu.

Stratejik açıdan dikkatli olunması hususunda İsrail’i uyaran Hayman, “Uluslararası meşruiyetin kum saati tersine döndü. Siyasi bir örtü olmaksızın yalnızca askeri bir eylem olduğu sürece, uluslararası sabır daha kısa olacaktır. Soru şu: İsrail'in siyasi hedefi nedir? Filistin güvenlik güçlerinin Batı Şeria'nın kuzeyine dönüşü için şimdi daha iyi koşullar mı yaratılacak? Yoksa sorumluluk İsrail ordusuna mı bağlı kalacak?” ifadelerini kullandı.

Bu sorular cevapsız kaldığı sürece bu askeri operasyonun güvenlik durumunda taktiksel düzeyde bir iyileşmeye yol açacağına değinen Hayman, ancak bunun uzun süre devam edip etmeyeceğinin kesin olmadığını vurguladı.



Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
TT

Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)

Suriye'nin üçüncü büyük kenti Humus'ta, devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in mensubu olduğu Alevi toplumu, yeni yetkililerin ‘rejim kalıntılarını’ aramak için mahallelerinde günlerdir sürdürdüğü ve yüzlerce kişinin gözaltına alındığı güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli.

Humus'un merkezindeki çarşı, kurşunlarla delik deşik edilmiş binaların arasında satıcılardan meyve ve sebze almaya gelen insanlarla dolup taşıyor. Ancak Alevilerin çoğunlukta olduğu mahallelerin girişlerinde, bu hafta sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından yeni kurulan kontrol noktalarında askeri üniformalı silahlı adamlar duruyor.

Humus'un Alevi bölgelerinin bazı sakinleri AFP'ye, genç erkeklerin hatta silahlarını teslim eden askerlerin bile gözaltına alındığını söyledi.

AFP'nin konuştuğu tüm kişiler güvenlik kaygıları nedeniyle isimlerinin açıklanmamasını istedi.

Şehirdeki iki kişi, kontrol noktasındaki silahlı adamların insanlara mezheplerini sorması üzerine bölge sakinlerinin şikâyeti sonrası bir kontrol noktasının kaldırıldığını belirtti.

Alevilerin çoğunlukta olduğu ez-Zehra mahallesinin bir sakini, “Şu ana kadar yaşadığımız ve hissettiğimiz şey korkunun gerçekliğiydi. İlk başlarda münferit vakalardı, ancak şimdi çok sayıda olduğu için böyle adlandırılamaz” ifadelerini kullandı.

Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)

‘Büyük çoğunluk sivil’

Suriye'deki yeni yönetim 8 Aralık'ta iktidara geldiğinden beri azınlıklara güven vermeye çalışıyor. Ancak Aleviler, Esed ailesiyle olan uzun süreli ilişkileri nedeniyle kendilerine karşı bir tepki oluşmasından korkuyor. Yetkililer ise herhangi bir ihlal olduğunu reddetti.

Humus vilayetinden eski bir Halk Meclisi üyesi olan Şehade Meyhub, ez-Zehra mahallesi sakinleri tarafından bildirilen yüzlerce ihlal ve gözaltına alınmayı belgelediğini kaydetti.

AFP'ye, “Şu ana kadar elimde ez-Zehra mahallesinde gözaltına alınan 600 kişinin ismi var” diyen Meyhub, Humus kentinin tamamında ‘gözaltına alınanların sayısının bin 380’i aştığını’ ifade etti.

Meyhub, gözaltına alınanlar arasında ‘yerleşim merkezlerine müracaat etmiş emekli tuğgeneraller ve albaylar olduğunu, ancak en büyük oranın zorunlu hizmette bulunan siviller ve askerler olduğunu’ belirtti.

Esed'i deviren yeni yönetim Suriye'nin çeşitli kentlerinde uzlaşma merkezleri açarak, eski askerleri silahlarını teslim etmeye davet etti.

Meyhub, kentin es-Sebil mahallesinde bir grup subayın eşleri ve çocuklarının önünde dövüldüğünü söyledi.

Humus'taki yetkililerin vatandaşların şikâyetlerine yanıt verdiğini ve gözaltına alınanları kısa süre içinde serbest bırakma sözü verdiğini belirten Meyhub, ihlallerin arkasında Heyetu Tahriru’ş-Şam'a (HTŞ) bağlı bazı grupların olduğunu ifade etti.

Ez-Zehra mahallesindeki bir başka adam AFP'ye, eski bir asker olan oğlundan geçen hafta Hama kırsalındaki bir kontrol noktasında gözaltına alındığından beri haber alamadığını söyledi.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)

‘Öfke’

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman geçen hafta AFP'ye yaptığı açıklamada, Humus kenti ve kırsalında çoğunluğu Alevi olan en az bin 800 kişinin gözaltına alındığını bildirdi.

Esed'in devrilmesinden bu yana Alevilere yönelik şiddet Suriye genelinde artışa geçti. SOHR o tarihten bu yana çoğunluğu Humus ve Hama vilayetlerinde olmak üzere 150 Alevinin öldürüldüğünü kaydetti.

Çatışmaların başladığı 2011 yılında Humus, insanların gösteri yapmak için sokaklara döküldüğü ilk şehirlerden biri olduğu için ‘devrimin başkenti’ olarak adlandırılmıştı. Özellikle bu şehirdeki protestolar sert bir şekilde bastırıldı ve mezhepsel şiddet savaş sırasında zirveye ulaştı. Humus'ta Sünni Müslümanların çoğunlukta olmasının yanı sıra Alevi ve Hıristiyan azınlık da bulunuyor.

Son günlerde internette dolaşan videolarda silahlı kişilerin Humus'ta erkekleri topladığı ve onlara çömelmelerini emrettiği görüldü.

AFP bu videoların hepsini doğrulayamadı, ancak kendisini bazı tutuklularla konuşurken kayda alan 21 yaşındaki HTŞ üyesi Muhammed Ebu Ali ile konuştu.

Ebu Ali AFP'ye, “Videoda görünenler suçlular ve şebbihalar... Savaşın ilk yıllarında Humus'ta katliamlar yaptılar. Onları yakaladık ve ilgili makamlara teslim ettik” şeklinde konuştu.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)

‘Savaştan yorulduk’

Humus'ta Ebu Yusuf kod adlı bir HTŞ yetkilisi, İçişleri Bakanlığı personelinin kentteki tarama operasyonları sırasında ‘üç silah zulası bulduğunu ve onlarca aranan ismi gözaltına aldığını’ söyledi.

Humus'taki Kamu Güvenliği Departmanı pazartesi günü, kentin mahallelerinde beş gün süren tarama operasyonunun sona erdiğini duyurdu. Ancak HTŞ yetkilisi tarama operasyonunun devam ettiğini ve bölgenin ‘rejim kalıntılarından tamamen temizlenmediğini’ söyledi. Yetkili, “Sünni, Alevi, Hıristiyan fark etmeksizin herkes için güvenlik ve emniyet istiyoruz” dedi.

Şehrin başka bir yerinde, 2012 yılında rejim ordusu tarafından ele geçirilen muhaliflerin kalesi Baba Amr mahallesinin yol kenarları yıkıntılarla dolu. Evlerin duvarlarında ve kapılarında kurşun izleri var.

On yıl önce Lübnan'a kaçan 46 yaşındaki Fayez el-Cemal, eşi ve yedi çocuğuyla birlikte evlerine döndüğünde evlerini yıkılmış, kapıları ve pencereleri olmayan bir halde bulmuş.

El-Cemal, yıkılan binalar arasında komşularının ve arkadaşlarının öldürüldüğü yerleri işaret ediyor ama intikam almak istemiyor. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre el-Cemal, “Savaştan ve aşağılanmaktan bıktık. Biz sadece herkesin kendi hayatını yaşayabilmesini istiyoruz. Biz mezhepçiliğe karşıyız” ifadelerini kullandı.