Mısır ile İran yakınlaşması askıdaki krizleri çözecek mi?

Kahire ve Tahran'ın yakınlaşması, askıdaki sorunların üstesinden gelme sınavıyla karşı karşıya

Mısır Dışişleri Bakanı, Kasım ayında Şarm eş-Şeyh'te düzenlenen COP 27 zirvesine katılan İran heyetini ağırladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı, Kasım ayında Şarm eş-Şeyh'te düzenlenen COP 27 zirvesine katılan İran heyetini ağırladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır ile İran yakınlaşması askıdaki krizleri çözecek mi?

Mısır Dışişleri Bakanı, Kasım ayında Şarm eş-Şeyh'te düzenlenen COP 27 zirvesine katılan İran heyetini ağırladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı, Kasım ayında Şarm eş-Şeyh'te düzenlenen COP 27 zirvesine katılan İran heyetini ağırladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

İran'ın Mısır ile normalleşmeye ilişkin açıklaması, iki ülke arasında rafa kaldırılmış krizleri yeniden gündeme getirdi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, “Mısır hükümeti istediği taktirde iki taraf arasındaki ilişkilerin yeniden başlamasından memnuniyet duyulacağını” vurguladı. Mısırlı analistler ve parlamenterler, iki ülke arasında gerçekçi bir normalleşmenin olabilmesi için iki taraf arasındaki sorunların üstesinden gelinmesinin bir mihenk taşı olduğunu söylüyor.

Düzenlediği basın toplantısında Mısır ile ilişkilerin gidişatından bahseden Kenani, ülkesinin Umman ile yaptığı görüşmede görüşlerini ortaya koyduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’ın İran merkezli yarı resmi Mehr haber ajansından aktardığı habere göre Kenani, “Bölgedeki İslam ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi önceliklerimizden biri. Mısır hükümeti İran ile ilişkileri yeniden başlatmak isterse, bunu memnuniyetle karşılarız” açıklamalarında bulundu.

Şarku'l Avsat, İran tarafından yapılan bu açıklama hakkında Mısır Dışişleri Bakanlığından bir değerlendirme almak istese de Bakanlık şimdilik sessiz kalmayı tercih etti.

Şarku’l Avsat’a konuşan Mısır’da Senato üyesi Abdulmunim Said ise İran'ın daha fazla bölgesel istikrar ve güvenlik sağlamak amacıyla, sakinliğe ve politikaların gözden geçirilmesine dayalı genel bölgesel iklim ışığında böyle bir açıklama yaptığına dikkat çekti. Suudi Arabistan ile İran arasındaki anlaşmanın İran ile muamelede büyük kapılar açtığına değinen Said, Mısır ile İran arasındaki gidişatın önemine değindi. Aynı zamanda Kahire ile Tahran arasında kardeş Körfez ülkelerine yönelik tehditler haricinde doğrudan bir sorun olmadığını da sözlerine ekledi.

Tüm bölgede barışa yönelik yaklaşımın 5 Ocak 2021'de imzalanan el-Ula Anlaşması’na dayanan mutedil bir davranış olduğunu söyleyen Said, uzlaşı çağrısında bulunan bu anlaşmanın ardından gelen gelişmelerin olumlu olduğuna dikkat çekti.

Umman Sultanlığı'nın Kahire ile Tahran arasında oynadığı arabulucu rolüne değinen Said, Suudi Arabistan ile İran arasında olduğu gibi meselelerin arabuluculuk ile başladığını, Umman’ın oynadığı rolün olumlu olduğunu söyledi.

İran'a gitmek üzere Afganistan'dan ayrılan çok sayıda Mısır vatandaşı teröristin İran'da bulunduğuna dikkat çeken Said, bu meselenin her iki tarafın güvenlik güçleri arasında görüşülecek bir konu olduğunu söyledi.

İran Antolojisi dergisinin Genel Yayın Yönetmeni Dr. Muhammed Abbas Naci ise İran'ın Mısır ile ilişkilerin geliştirilmesini memnuniyetle karşıladığına dair sık sık yaptığı açıklamaların, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetinin bu konuya verdiği önceliğin kanıtı olduğuna dikkat çekti.

Şarku’l Avsat’a konuşan Naci, “Bunun en büyük kanıtı, İran rejiminin bir numarası “Rehber” Ali Hamaney’in Umman Sultanı Heysem bin Tarık ile bölgedeki büyük dönüşümler ışığında yaptığı görüşme sırasındaki açıklamalarıdır. İran ve Suudi Arabistan'ın uzlaştırılması, Tahran'ın Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Kuveyt gibi diğer Körfez ülkeleriyle ilişkilerinin iyileştirilmesi gibi. Hepsinden önemlisi İran’ın verdiği sözlerin eyleme dönüşmesidir. Mısır, belirli konularda belirli pozisyonları koruyor. Tahran, ilişkileri geliştirmekten bahsetmeden önce bunları özümsemeli veya bunlara yanıt vermelidir” açıklamalarında bulundu.

İran'ın Mısır ile ilişkilerinin gelişmesini başta ABD olmak üzere Batı'nın izolasyonuna son verme başarısının bir işareti olarak gördüğüne işaret eden Naci, “Mısır'ın bu dosyayı yönetimi, Mısır'ın diğer güçlerle ilişkisi ne olursa olsun, ulusal çıkarlarının gerektirdiği şekildedir” vurgusunda bulundu. Ayrıca Kahire'nin Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta herhangi bir taraf tutmadığı tutumunu örnek verdi.



Yeni serbest bırakılan 10 Gazzeli mahkûm İsrail hapishanelerindeki ihlallerden şikayetçi

Serbest bırakılan mahkumların bir kısmı (AP)
Serbest bırakılan mahkumların bir kısmı (AP)
TT

Yeni serbest bırakılan 10 Gazzeli mahkûm İsrail hapishanelerindeki ihlallerden şikayetçi

Serbest bırakılan mahkumların bir kısmı (AP)
Serbest bırakılan mahkumların bir kısmı (AP)

İsrail güçleri tarafından serbest bırakılan ve dün Gazze'ye dönen Gazzeli 10 Filistinli, gözaltındayken kötü muameleye maruz kaldıklarını söyledi.

İsrail, 7 Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail'in güneyine düzenlediği saldırıya karşılık olarak Gazze'ye yönelik askerî harekâtı başlattığından bu yana binlerce Filistinliyi gözaltına aldı.

Savaş boyunca belirli aralıklarla tutukluları serbest bırakan İsrail, Hamas ile ateşkesi ihlal ederek mart ayı ortasında savaşı yeniden başlatmasından bu yana ilk kez tutukluları serbest bıraktı.

sdfrt
Serbest bırakılan tutuklulardan biri (AP)

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığı habere göre hepsi gri eşofman altı ve tişört giyen 10 kişi otobüsle Gazze'nin orta kesimindeki Deyr el-Belah kentindeki bir hastaneye götürüldü ve burada aileleri tarafından karşılandı.

Hepsi de İsrail'in ocak ayındaki ateşkesten önceki son saldırısı sırasında Gazze Şeridi'nin kuzeyinde gözaltına alınmışlardı. Zamanlarının en azından bir kısmını Gazze'deki tutuklulara yönelik kötü muameleleriyle ünlü bir askeri gözaltı kampı olan Sde Teman'da geçirdiklerini ifade ettiler.

Serbest bırakılanlardan biri olan Fayiz Eyub bir deri bir kemik kalmış görünüyordu ve başka bir kişinin yardımı ile ve güçlükle yürüyordu.

Kızı Merih Eyub gözyaşları içinde ona şunları söyledi: "Yemin ederim baba, her an senin serbest bırakılmanı bekliyorduk. Ne zaman bir mahkûm serbest bırakılsa, görmeye giderdik" dedi ve “İşkence, işkence” ifadesini kullandı.

6 Kasım'da tutuklandığını ve "156 gün boyunca acı içinde yaşadığımızı" söyledi. İşkence ve acılara maruz kaldık. Tutukluların her gün kötü muameleye maruz kaldığını ve çok az uyuduklarını ifade etti.

Kızı, bir hava saldırısında pelvis ve omurga kırıkları geçirdikten sonra Gazze'nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi'nden taburcu edildikten hemen sonra tutuklandığını söyledi.

Görünüşüne bakarak şöyle dedi: “Babam da böyle miydi? Değildi.”

Bir başka adam, Hani Ebu Şerif, defalarca dövüldüklerini, iç çamaşırları dışında çırılçıplak soyulduklarını, taşların üzerinde yalınayak durmaya zorlandıklarını, bu yüzden ayaklarının kanadığını ve sadece bir ila iki ayda bir yıkanmalarına izin verildiğini söyledi.

Askeri gözaltı kamplarında ve sivil hapishanelerde Filistinli tutuklulara kötü muamele yapıldığına dair raporlar vardı; bunlar arasında tekrarlanan dayaklar, tıbbi bakım ve yiyecek eksikliği de vardı ve beş asker Sde Timan' kampında bir tutukluya tecavüz etmekle suçlanıyordu.

fgrt
Serbest bırakılan tutuklulardan biri (AP)

Mart ayında 17 yaşındaki bir Filistinli sivil bir hapishane olan Megiddo Cezaevi'nde ölmüş ve doktorlar ölümün ana nedeninin açlık olduğunu belirtmişti.

Filistin Yönetimi savaşın başlamasından bu yana İsrail hapishanelerinde en az 61 Filistinlinin öldüğünü açıkladı.

Binlerce Filistinli İsrail hapishanelerinde herhangi bir suçlama ya da yargılama olmaksızın tutuklu bulunuyor.

İsrail, Hamas'la bağlantısı olduğundan şüphelendiği kişileri gözaltına aldığını ve hareketle bağlantılı olmadıklarını tespit ettikten sonra serbest bıraktığını söylüyor.

İki aylık ateşkes sırasında İsrail, Gazze'de Hamas tarafından tutulan rehinelerin serbest bırakılması karşılığında yüzlerce Filistinliyi serbest bıraktı.