ABD’nin elindeki büyük koz: Beşinci nesil silahlar

Beşinci nesil silahlar nelerdir? ABD kuvvetleri neden bunlara ihtiyaç duyuyor?

F-35 hayalet uçağı (Reuters)
F-35 hayalet uçağı (Reuters)
TT

ABD’nin elindeki büyük koz: Beşinci nesil silahlar

F-35 hayalet uçağı (Reuters)
F-35 hayalet uçağı (Reuters)

Bu günlerde savaş uçakları havalandığında, çoğu 1991’deki Körfez Savaşı öncesine dayanan, 1990’lar ve 2000’lerin başına kadar uzanan silah türleri taşıyor.

Düşmanların hava savunma silahları, Körfez Savaşı’ndan bu yana çok gelişti. 30 yıl önce düşmanın çok hızlı füzeleri düşürmesi, yanıltması veya sıkıştırması imkansızken artık bu mümkün hale geldi. Potansiyel düşmanların elinde uzun menzilli, yüksek doğruluklu hava savunma radarları bulunuyor ve sayıları giderek artıyor ayrıca yeni önleme silahları, iyi korunan hedeflere bombardıman yapılmasını son derece zor bir hale getiriyor.

Şarku’l Avsat’ın ABD Hava ve Uzay Kuvvetleri dergisinden aktardığı habere göre Hava Kuvvetleri Muharebe Komutanlığı komutanı General Mark Kelly Ekim 2021’de “Beşinci nesil uçaklarımıza uyması için beşinci nesil silahlara ihtiyacımız var” dedi.

Kelly, hayalet uçak özelliğine sahip olan ve bilgi düzeyinde uyumlu olmak üzere entegre sensörlerden gelen verilere sahip olan F-22, F-35 ve B-2 gibi beşinci nesil uçakların hala dördüncü nesil uçak mühimmatı taşıdığını belirtti. Ayrıca “Modern hayalet uçakların imkanlardan tam olarak istifade edilmesini sağlayacak mühimmat istiyoruz” ifadelerine yer verdi.

Emekli ABD Hava Kuvvetleri Albay Mark Genzinger, “Hava Kuvvetlerinin başı gerçekten dertte” dedi.

Genzinger “Hava Kuvvetleri filosunun sayısı az, yeterli menzilde çalışmıyor ve silahları, hazırlanması gereken çatışmaların doğasına kıyasla yeterince öldürücü değil” açıklamasında bulundu.

Ayrıca “ABD Hava Kuvvetleri, kısa menzilli avcı uçakları, uzun menzilli bombardıman uçakları ve insansız destek uçaklarının en uygun kombinasyonunun yanı sıra yüklerinin ne olması gerektiğini ve ne kadar uzağa uçmaları gerektiğini bulmaya çalışıyor” ifadelerini kullandı.

Ayrıca sorunun silah cephaneliğinde de ortaya çıktığına dikkat çekerek “Hassas güdümlü mühimmat stoklarımız var, ancak bunlar bir çatışmada kullanım için küçük ve kısa menzilli olma eğilimindeler” dedi.

Genzinger “Hava Kuvvetleri, hassas güdümlü bir merminin menzili, savaş başlığının boyutu, hızı ve maliyeti arasında en uygun dengeyi arıyor” ifadelerini kullandı. Hizmetteki askeri yetkililerin, araştırma merkezlerinin ve askeri endüstrilerdeki uzmanların yorumlarına göre, ‘beşinci nesil silahlar’ aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi özellik taşıyor:

Gizlenme

Beşinci nesil silahlar modern hava savunma sistemlerinden gizlenebiliyor, gözle veya elektronik yollarla kolaylıkla tespit edilemezken, hedefine ulaşana kadar gizlenerek elektronik saldırılara karşı hareket esnekliğine sahip oluyor.

Hız

Beşinci nesil silahlar çok hızlı, bu yüzden tespit edilseler bile hedefe ulaşmadan düşürülemiyor. Hipersonik füzelerin üretimin fikri de buna dayanıyor.

Daha uzun menzil

Bu silahları hedeften çok uzak mesafelerden ateşlemek, yakın mesafeden düşman savunmasından kaçınmak için zorunlu oluyor.

Daha küçük hacim

Hayalet uçaklar, füze ne kadar küçükse, içinde o kadar çok sayıda füze taşıyabiliyor. Dolayısıyla, daha küçük mühimmatlar geliştirmek, ABD Hava Kuvvetlerinin savaş uçakları geliştirmesine de yardımcı oluyor.

İş birliği

Beşinci nesil silahlardan bazıları kendi aralarında koordine olarak hedefleri mümkün olan en iyi sırayla vurabilirken, düşmanın tükenmesi ile gizlenmiş gerçek hedefi de bombalayabiliyor. Hava Kuvvetleri, bu ‘kitlesel hücumun’ birkaç türü için testler yapıyor.

Albay Mark Genzinger “Pasifik’te savaş çıkarsa, bombalanacak binlerce hedef olacak bu nedenle maliyetini karşılayabildiğimiz çok sayıda silaha sahip olmalıyız” dedi.

Genzinger “Bir tanesi 2 milyon dolara mal olan füzelerimiz var, havadan fırlatılan hipersonik füze 14 milyon dolara, yerden fırlatılan hipersonik füze 40 ila 50 milyon dolara mal oluyor, bu silahlar ekonomik olarak uygun değil. Yüksek maliyetli füzeler, çok yüksek değerli bir hedefi kısa bir operasyon süresinde bombalamak için uygun olabilir ancak askeri bir hamle için uygun mühimmat olamazlar” ifadelerini sözlerine ekledi.

Genzinger, ABD Hava Kuvvetlerinin 10 ila 14 günlük orta yoğunlukta bombalama için yeterli cephaneye sahip olduğunu tahmin ediyor.



Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
TT

Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)

Uluslararası Af Örgütü cumartesi günü yaptığı açıklamada, Nijerya'nın orta kesiminde yer alan Benue eyaletindeki Yelewata köyüne silahlı kişiler tarafından düzenlenen saldırıda en az 100 kişinin öldüğünü belirtti.

zxscdfgth
Nijerya polis güçleri, 12 Haziran 2025 tarihinde Lagos eyaletinin başkenti Ikeja’da Nijerya Demokrasi Günü anısına düzenlenen bir sokak gösterisi sırasında yol kenarında duruyor. (Reuters)

Kuruluş, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, saldırının cuma akşamından cumartesi sabahının erken saatlerine kadar sürdüğünü belirtti.

Paylaşımda, “Birçok kişiden halen haber alınamıyor... Onlarca kişi yaralandı ve yeterli tıbbi bakımdan yoksun bırakıldı... Aileler kapıları kilitlendikten sonra yatak odalarında yakıldı” ifadeleri yer aldı.

Benue, Nijerya'nın Orta Kuşak bölgesinde, ağırlıklı olarak Müslüman olan kuzey ile Hıristiyanların çoğunlukta olduğu güney bölgelerinin kesiştiği yerde bulunuyor.

Hayvanları için otlak arayan çobanlar ile ekilebilir araziye ihtiyaç duyan çiftçiler arasındaki çatışmaların ortasında arazi kullanımı için rekabet kızışıyor. Etnik ve dini bölünmeler sık sık üst üste gelerek gerilimi artırıyor.

Geçtiğimiz ay aynı eyaletin Gwer West bölgesinde silahlı çobanlara atfedilen bir dizi saldırıda en az 42 kişi hayatını kaybetti.

jukıo
Nijerya'nın Lagos kenti sokaklarında hükümet karşıtı protestolar için toplanan insanlar, 12 Haziran 2025 Perşembe (AP)

Araştırma şirketi SPM Intelligence'a göre bölgede 2019'dan bu yana devam eden şiddet olayları 500'den fazla can aldı ve yaklaşık 2,2 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Bir insan hakları örgütü Facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, terör saldırısının cuma gecesi ile cumartesi günü sabahın erken saatleri arasında Benue eyaletinin Yelewata köyünde gerçekleştiğini belirtti.

Örgüt, onlarca kişiden halen haber alınamadığını, yüzlerce kişinin de yaralandığını ve tıbbi bakım eksikliğinden mustarip olduğunu bildirdi.

zgthy
Nijerya'nın orta kesiminde bir saldırıdan (Arşiv)

Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada, “Birçok aile yatak odalarına kilitlendi ve ateşe verildi. Birçok ceset tanınmayacak şekilde yanmıştı” denildi. Benue Eyaleti Polis Sözcüsü Udeme Edet, Yelewata bölgesindeki saldırıyı doğruladı ancak ölü sayısını vermedi.

Cinayetlerden kimin sorumlu olduğu bilinmemekle birlikte, sınırlı toprak ve su kaynakları üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle çobanlar ve yerel çiftçiler arasında sık sık çatışmaların yaşandığı kuzey Nijerya'da bu tür saldırılar yaygın.