İran, Mahsa Amini’nin ölümünün yıldönümü öncesi güvenlik alarmına geçti

Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)
Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)
TT

İran, Mahsa Amini’nin ölümünün yıldönümü öncesi güvenlik alarmına geçti

Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)
Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)

İran, genç kadın Mahsa Amini’nin 17 Eylül’de bir polis karakolunda ölümünün yıldönümünde protestoların tekrarlanması beklentisiyle güvenlik alarmına geçti.

Şarku’l Avsat’ın İran’daki insan hakları örgütlerinden edindiği bilgiye göre yetkililer, protesto hareketinin aktivistlerinin tutuklanmasını ve üniversitelerdeki öğretim üyelerinin sınır dışı edilmesini içeren bir güvenlik kararını hızlandırdı.

Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpour dün yaptığı açıklamada, ülkesinin ‘melez bir savaş’ ile karşı karşıya olduğunu söyledi. Pakpour, “Hollywood’u, ünlüleri ve ayrılıkçıları bir araya getiren İran karşıtı akım yenilmeli” dedi.

İran dışındaki aktivistler, Amini’nin ölümünün birinci yıldönümünde yenilenen protestolardan korkarak yetkililerin baskıyı yoğunlaştırdığını doğruladı. Güvenlik güçleri bu hafta, ünlü şarkıcı Mehdi Yarrahi’yi isteğe bağlı başörtüsünü destekleyen bir şarkı yayınladıktan sonra tutukladı. İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı’na (Hrana) göre, geçen yıl protestolardan en çok etkilenen bölgelerden biri olan Gilan eyaletinde 11 kadın hakları aktivisti tutuklandı.

Hrana, “İran akademi camiası güvenlik kurumlarından artan bir baskı yaşıyor. En az 22 üniversite hocası ihraç veya uzaklaştırma ile karşı karşıya kaldı” açıklamalarında bulundu.

İran’daki New York merkezli İnsan Hakları Merkezi’ne göre, mağdurların ailelerinden 21 kişi mahkemeye çıkarılarak gözaltına alındı.



Arakçi: Zenginleştirme teknolojisi bombardımanla yok edilemez, hasarı hızlı bir şekilde onarabiliriz

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)
TT

Arakçi: Zenginleştirme teknolojisi bombardımanla yok edilemez, hasarı hızlı bir şekilde onarabiliriz

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (EPA)

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi dün yaptığı açıklamada, nükleer program konusunda ABD ile görüşmelerin hızlı bir şekilde yeniden başlaması ihtimalini dışlayarak, ülkesinin Washington'un kendisine karşı yeni askeri saldırılar düzenlemeyeceğinden emin olması gerektiğini vurguladı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Washington ile Tahran arasındaki görüşmelerin bu hafta yeniden başlayabileceği yönündeki açıklamasının sorulması üzerine Arakçi, “Müzakerelerin bu kadar çabuk başlayacağını sanmıyorum” dedi.

“Görüşmelere yeniden başlamaya karar verebilmemiz için öncelikle ABD'nin müzakereler sırasında bizi yeni bir askeri saldırıyla hedef almayacağından emin olmalıyız. Zamana ihtiyacımız var” diyen Arakçi, ‘diplomasi kapılarının asla kapanmayacağını’ belirtti.

Arakçi'ye Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi'nin İran'ın birkaç ay içinde uranyum zenginleştirmeye yeniden başlayabilecek teknik kapasiteye sahip olduğu yönündeki son açıklaması da soruldu. Arakçi bu soruya şu cevabı verdi: “Zenginleştirme teknolojisi bombardımanla yok edilemez. Bu alanda yeni ilerlemeler kaydetme irademiz varsa ve bu irade mevcutsa, hasarı hızla onarabilir ve kaybedilen zamanı telafi edebiliriz.”

Arakçi'nin açıklaması, yardımcısı Mecid Taht Revançi'nin BBC'ye verdiği röportajda Washington ile diplomatik görüşmelerin ancak Washington'un ülkesine yeni saldırılar düzenlememesi halinde yeniden başlayabileceğini söylemesinden bir gün sonra geldi. Pazar akşamı yayınlanan röportajda Revançi, “Washington'un bizimle konuşmak istediğini duyuyoruz. Belirli bir tarih üzerinde anlaşmış değiliz. Mekanizmalar üzerinde de anlaşmış değiliz. Şu soruya yanıt arıyoruz: Biz diyalog halindeyken bir saldırganlık eyleminin tekrarlandığını görecek miyiz?” dedi ve ABD'nin ‘henüz pozisyonunu netleştirmediğini’ kaydetti.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Revançi, Tahran'a Washington'un Dini Lider Ali Hamaney'i hedef alarak ‘İran'da rejim değişikliğine gitmek’ istemediği bilgisinin verildiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın İran devlet televizyonundan aktardığına göre Hükümet Sözcüsü Fatma Muhacirani bugün yaptığı açıklamada, ABD ile müzakereler için henüz bir tarih belirlenmediğini yineledi ve bu tarihin yakın olmayacağını da açıkça ifade etti.

İsrail 13 Haziran'da, İran'ın askeri ve nükleer tesislerini hedef alan, askeri liderlere ve nükleer bilim adamlarına suikastlar içeren sürpriz bir saldırıyla savaşı başlattı ve İran'ın nükleer bomba elde etmesini engellemeye kararlı olduğunu ilan etti. Tahran ise nükleer silah edinme iddialarını reddederek sivil nükleer enerjiye sahip olma hakkını savundu.

21-22 Haziran gecesi ABD, İran'ın üç büyük nükleer tesisine saldırı düzenledi. 12 gün süren savaşın ardından ABD Başkanı Donald Trump 24 Haziran'da İran ile İsrail arasında ateşkes ilan etti. Trump daha sonra, askeri kullanım için uranyum zenginleştirmesi halinde ABD'nin İran'ı tekrar vuracağı sözünü verdi.

Revançi pazar günü yayınlanan röportajında, İran'ın enerji üretimi için uranyumu yüzde 60 oranında zenginleştirme hakkını yineledi.

Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı UAEA’ya göre İran, 2015 anlaşmasında yüzde 3,67 ile sınırlandırılmış olan uranyumu yüzde 60'a kadar zenginleştirebilen tek nükleer olmayan güç.

Nükleer savaş başlığı yapmak için uranyumu yüzde 90 oranında zenginleştirmek gerekiyor.