Afrika'da darbelerin tekrarlanma nedeni nedir?

Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)
Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)
TT

Afrika'da darbelerin tekrarlanma nedeni nedir?

Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)
Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)

Gabon'da Bongo ailesinin 55 yıllık iktidarının ardından cumhurbaşkanının devrilmesinin açıklanmasının sonra birçok kişi bunu kutlamak için sokaklara döküldü.

Bu, 2020'den beri sekiz darbeye tanık olan Batı ve Orta Afrika'da tanıdık bir sahne haline geldi.

Başkent Libreville sakinlerinden Hermann N'Golo, “Bu, halkın hoşnutsuzluğunun bir ifadesidir. Kötü yönetim ve gıda fiyatları ile yaşam maliyetlerinin artması nedeniyle her düzeyde derinleşen bir kriz yaşıyorduk” dedi.

AP’nin haberine göre Afrika 1950'lerden bu yana yaklaşık yüz askeri darbe gördü. Analistler, darbelerin tekrarlanmasındaki ana nedenin, demokratik kazançların azalması olduğunu belirtiyor.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Gelişme Endeksi'ne göre 54 Afrika ülkesinden 27'si dünyanın en az gelişmiş 30 ülkesi arasında yer alıyor. Bu ülkeler doğal kaynaklar açısından zengin olmasına rağmen, bu zenginlik vatandaşlara yansımıyor. Bu ülkelerin çoğu, Afrika'nın batı ve orta kesimlerinde yer alıyor.

Afrobarometer araştırma ağı tarafından 2023'te yürütülen bir anket, ankete katılanların çoğunun seçimleri "liderlerini seçmek için kusurlu ama önemli bir araç" olarak gördüğünü gösterdi.

Geçtiğimiz günlerde Gabon'da gerçekleşen darbe, ilk kez uluslararası gözlemcilerin katılımının engellendiği seçimlerde cumhurbaşkanının zaferinin açıklanmasının hemen ardından gerçekleşti.

Washington'daki Freedom House'un Afrika programları direktörü Tiseke Kasambala'ya göre seçim sahtekarlığıyla bilinen bölgede gözlemcilerin dışlanması alışılmadık bir durum değil. Liderler iktidarda kalma sürelerini uzatmaya veya bu konuda getirilen kısıtlamaları değiştirdikçe vatandaşlar arasında genel bir hoşnutsuzluk ve hayal kırıklığı hâkim oluyor.

Öte yandan, Afrika'daki darbeleri durdurmak için uygulanan uluslararası yaptırımlar genellikle başarısız oluyor. Yaptırımlar, zaten yüksek oranda yoksulluk ve açlıkla mücadele eden halk üzerinde daha fazla oluşmasına yol açıyor.

Bu bağlamda, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) Komisyonu Başkanı Omar Touray, dünyanın en az gelişmiş üçüncü ülkesi olan ve insani yardıma muhtaç 4,3 milyon insanın yaşadığı Nijer'de yaşananları aktardı. Burada, geçtiğimiz temmuz ayındaki darbeyi durdurmak için uluslararası yaptırımlar uygulama girişimleri, ciddi bir sosyal ve ekonomik felakete yol açtı.

Adekoya raporun sonunda, "Afrikalılar çok fazla bir şey istemiyor; yalnızca ülkelerinin zenginliği, güvenlik duygusu ve adil seçimler açısından birkaç basit düzenleme istiyorlar." değerlendirmesinde bulundu.



Netanyahu, Trump ile görüşmeden önce Refah sınır kapısını açmayı düşündü ancak bu fikirden vazgeçti

ABD Başkanı Donald Trump, 4 Şubat 2025'te Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu kabul etti (Arşiv- EPA)
ABD Başkanı Donald Trump, 4 Şubat 2025'te Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu kabul etti (Arşiv- EPA)
TT

Netanyahu, Trump ile görüşmeden önce Refah sınır kapısını açmayı düşündü ancak bu fikirden vazgeçti

ABD Başkanı Donald Trump, 4 Şubat 2025'te Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu kabul etti (Arşiv- EPA)
ABD Başkanı Donald Trump, 4 Şubat 2025'te Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu kabul etti (Arşiv- EPA)

İsrail gazetesi Haaretz, dün bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesinden önce iyi niyet göstergesi olarak Mısır ve Gazze arasındaki İsrail kontrolünde bulunan Refah sınır kapısını her iki yönde de açmayı teklif ettiğini bildirdi.

Ancak kaynak, Netanyahu'nun Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in muhalefeti üzerine bu fikirden vazgeçtiğini belirtti.

Amerikan haber sitesi Axios, Beyaz Saray yetkililerinin Netanyahu'nun barış sürecini engelleyeceğinden ve Hamas'la savaşı yeniden başlatacağından endişe duyduklarını söylediklerini ifade etti.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Enformasyon Servisi Başkanı Ziya Raşvan da Netanyahu'nun Gazze'deki ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasını engellemek için çalıştığını belirtti.

Başkan Trump'ın Gazze'deki iki yıllık çatışmayı sona erdirme planının bir sonraki aşamasını ilerletmek için görüşmeler devam ediyor.

Plan, Gazze Şeridi'nde uluslararası "barış konseyi" tarafından denetlenen ve çok uluslu güvenlik gücü tarafından desteklenen geçici bir Filistin teknokrat yönetimini öngörüyor.


Kuzey Kore lideri uzun menzilli seyir füzesi fırlatma denemesini denetledi

Kuzey Kore lideri Kim Jong Un (AP)
Kuzey Kore lideri Kim Jong Un (AP)
TT

Kuzey Kore lideri uzun menzilli seyir füzesi fırlatma denemesini denetledi

Kuzey Kore lideri Kim Jong Un (AP)
Kuzey Kore lideri Kim Jong Un (AP)

Kuzey Kore resmi haber ajansının (KCNA) haberine göre Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, denize uzun menzilli stratejik seyir füzesi fırlatma denemesini denetledi.

KCNA bugün, Kim'in dün gerçekleştirilen füze tatbikatı sırasında ülkesinin nükleer gücünün "sınırsız ve sürdürülebilir" bir şekilde geliştirilmesi çağrısında bulunduğunu bildirdi.

Bu, kasım ayının başından bu yana yapılan ilk deneme gibi görünüyor.

ds
KCNA tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, Kim Jong Un'un stratejik seyir füzesinin denemesini denetlediği bir füze fırlatma alanı görülüyor (Reuters)

Yonhap Haber Ajansı ise Güney Kore ordusunun Pyongyang yakınlarındaki Sunan bölgesinden birkaç füze fırlatıldığını tespit ettiğini bildirdi.

Kore Merkezi Haber Ajansı ise operasyonun amacının "uzun menzilli füze birliklerinin karşı saldırı yanıt duruşunu ve muharebe yeteneklerini gözden geçirmek" olduğunu belirtti.

Kim'in, Kuzey Kore'deki hükümet ve iktidar partisinin "her zaman olduğu gibi, devletin nükleer gücünün sınırsız ve sürdürülebilir gelişimine tüm çabalarını adamaya devam edeceğini" belirttiği de ifade edildi.

cdfgrthy

Kuzey Kore, ABD Başkanı Donald Trump'ın bölge turu sırasında Kim Jong-un ile görüşme isteğini dile getirmesinden yaklaşık bir hafta sonra, 6 Kasım'da balistik füze denemesi gerçekleştirdi. Pyongyang bu teklife henüz yanıt vermedi.

Son yıllarda Pyongyang füze testlerini önemli ölçüde artırdı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre analistler bunun, hassas vuruş yeteneklerini geliştirmeyi ve ABD ile Güney Kore'ye meydan okumayı, ayrıca Rusya'ya olası bir ihracat öncesinde silahları test etmeyi amaçladığına inanıyor.

2019'da Trump ile nükleer silahsızlanma konusunda yapılan zirvenin başarısızlıkla sonuçlanmasından bu yana Kuzey Kore, nükleer silahlarından asla vazgeçmeyeceğini sürekli olarak savunuyor.


İran Cumhurbaşkanı bütçeyi ulusal güvenlikle ilişkilendirdi

Pezeşkiyan, dün parlamentoda yeni bütçe tasarısını savundu (İran Cumhurbaşkanlığı)
Pezeşkiyan, dün parlamentoda yeni bütçe tasarısını savundu (İran Cumhurbaşkanlığı)
TT

İran Cumhurbaşkanı bütçeyi ulusal güvenlikle ilişkilendirdi

Pezeşkiyan, dün parlamentoda yeni bütçe tasarısını savundu (İran Cumhurbaşkanlığı)
Pezeşkiyan, dün parlamentoda yeni bütçe tasarısını savundu (İran Cumhurbaşkanlığı)

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, yeni yıl bütçe teklifini ulusal güvenliği en öncelikli unsur olarak vurgulayarak sundu. Pezeşkiyan, İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gelen dış baskılara ve sıkılaştırılan yaptırımlara karşı koymak için mali disiplinin şart olduğunu savundu.

Taslak bütçeyi parlamentoya sunmasından beş gün sonra Pezeşkiyan, azalan petrol gelirleri ve sınırlı kaynaklar ışığında bütçe açığını önlemek ve enflasyonu kontrol altına almak için "en zor" ancak en gerçekçi seçenek olarak nitelendirdiği, yüzde 2'den fazla büyüme içermeyen bir bütçe oluşturma kararını savundu.

Günümüzdeki oldukça değişken döviz kuru göz önüne alındığında, bütçe 100 milyar doları aşıyor.

Pezeşkiyan, yaptırımlar ve İsrail ile savaşın getirdiği "olağanüstü ve stresli koşullar" altında hazırlandığını vurgulayarak, hükümetin harcama ve sübvansiyon yapısını etkileyen zor kararlar pahasına bile olsa, bütçe açığını önlemek ve enflasyonu kontrol altına almak için disiplinli bir yaklaşım benimsediğini söyledi.