"Bharat" ismi Hindistan'da tartışmalara yok açtı: Anayasal bağlılık mı, yoksa başkanlık kaosu mu?

Muhalefet, G20 davetiyeleri sonrasında başbakanı tarihi çarpıtmakla suçluyor. Resmi onay için hukuk sisteminde değişiklik yapılması gerekiyor

Hindistan Başbakanı Narendra Modi (AFP)
Hindistan Başbakanı Narendra Modi (AFP)
TT

"Bharat" ismi Hindistan'da tartışmalara yok açtı: Anayasal bağlılık mı, yoksa başkanlık kaosu mu?

Hindistan Başbakanı Narendra Modi (AFP)
Hindistan Başbakanı Narendra Modi (AFP)

Hindistan Cumhurbaşkanlığı Ofisi, 9 Eylül'de Yeni Delhi'de düzenlenecek G20 zirvesine katılanlara resmi davetiye gönderdi.

Bu noktaya kadar her şey olağandı, ancak davetiyenin "Hindistan Devlet Başkanı" yerine "Bharat Devlet Başkanı" adına gönderilmiş olması şaşkınlık yarattı.

Bu durum, bazı muhalif siyasi partilerin yaygın eleştirilerine yol açtı.

Kongre Genel Sekreteri Jerram Ramesh, X platformuna yaptığı açıklamada haberin doğru olduğunu söyledi.

Ramesh, "Rashtrapati Bhavan, olağan isim yerine 'Bharat Devlet Başkanı' adına 9 Eylül'deki G20 yemeğine katılmak üzere bir davetiye gönderdi" dedi. 

Yetkili ayrıca, Başbakan Narendra Modi'yi tarihi çarpıtmak ve Hindistan'ı bölmekle suçladı.

Anayasa uyarınca

Bu çerçevede ülkenin dünya liderlerine 'Bharat' adıyla davetiye göndermesi sonrasında Hindistan'da, ülkenin İngilizce adının resmi olarak kullanılmasının iptali planına ilişkin spekülasyonlar artıyor.

Başbakan Narendra Modi, iktidara geldiğinden beri İngiliz yönetiminin kalıcı sembollerini Hindistan'ın kentsel manzarasından, siyasi kurumlarından ve tarih kitaplarından çıkarmaya çalıştı.

Ancak bu hamlesi, şimdiye kadar türünün en büyüğü olabilir. 

Modi'nin kendisi de Hindistan'dan sık sık 'Bharat' olarak söz ediyor.

Bu sözcük, kökeni Sanskrit dilinde yazılmış eski Hindu metinlerine kadar uzanan bir sözcük ve ülkenin anayasasına göre iki resmi isminden biri.

Eski isim

İktidardaki Hindu milliyetçisi Hindistan Halk Partisi'nin (Bharatiya Janata Party/ BJP) üyeleri daha önce ülkenin bilinen ismi olan Hindistan'ın kullanılmasına karşı kampanya yürütmeye çalışmıştı.

Bu ismin kökeni Batı antikitesine dayanıyor ve İngiliz fethi sırasında kullanıldı. 

Bu hafta sonu Hindistan, dünya liderlerinin G20 zirvesine ev sahipliği yapacak ve bu zirve, davetiyelerde 'Bharat Başkanının' ev sahipliği yapacağı söylenen bir devlet yemeğiyle sonlandırılacak.

Hükümet, gündem konusunda sessiz kalarak ayın ilerleyen dönemlerinde mecliste özel bir oturum yapılması yönünde çağrıda bulundu.

Ancak News 18'in haberine göre adı açıklanmayan hükümet kaynakları, BJP milletvekillerinin Bharat ismine öncelik vermek için özel bir karar sunacaklarını söyledi.

Bu planla ilgili söylentiler, muhalif milletvekilleri arasında karışık tepkilere ve diğer çevrelerden gelen bir desteğe yol açtı.

Muhalefet eleştiriyor

Muhalif Kongre partisinden Shashi Tharoor, X platformu üzerinden yaptığı açıklamada "Umarım hükümet, Hindistan'dan tamamen vazgeçecek kadar aptal değildir" dedi. 

Tharoor, "Tarih kokan, dünya genelinde tanınan bir isim iddiamızdan vazgeçmek yerine bu iki kelimeyi kullanmaya devam etmeliyiz" şeklinde konuştu.

Eski kriket oyuncusu Virender Sehwag ise isim değişikliği olasılığını memnuniyetle karşılayarak, Hindistan Kriket Kurulu'na takımın resmi formasında 'Bharat' kelimesini kullanmaya başlama çağrısında bulundu.

Sehwag, "Hindistan, İngilizler tarafından verilen bir isimdir (ve) orijinal ismimizi (Bharat) geri kazanmamız çok gecikti" ifadelerini kullandı. 

İngiliz sömürgeciliği

Onlarca yıldır Hindistan hükümetleri, yolları ve hatta şehirlerin tamamını yeniden adlandırarak İngiliz sömürge döneminin izlerini silmeye çalıştı.

Modi hükümeti iktidara geldiğinden beri sömürge döneminin kalan sembollerini ülkedeki tarih kitaplarından, şehir planlamasından ve siyasi organlardan çıkarmaya çalıştı.

Başlangıçta İngilizler tarafından sömürge yapılarının yerini almak üzere tasarlanan Yeni Delhi'deki Parlamento Kompleksi yenilendi.

Geçen ay Hindistan hükümeti, İngiliz sömürge döneminden kalma yasaları değiştirme niyetinde olduğunu açıkladı.

İçişleri Bakanı Amit Shah, parlamentoya yaptığı konuşmada, pek çok değişikliğin İngiliz monarşisine ve ülkenin köleliğine yapılan atıfları içeren, artık geçerliliğini yitirmiş söylemlerle ilgili olduğunu söyledi.

Modi hükümeti ayrıca, İngiliz yönetiminden önceki Babür İmparatorluğu döneminde dayatılan İslami yer adlarını da kaldırdı.

Eleştirmenlere göre bu, Hindistan'daki çoğunluk Hindu dininin üstünlüğünü savunma arzusunu sembolize eden bir hareket.

Anayasal sorunlar

Hindistan'ın 'India Today' gazetesi ise Hindistan anayasasının ilk maddesinin, Hindistan ve Bharat'ı ülkenin resmi isimleri olarak tanıdığını belirtti.

Gazete, Mart 2016'da Yüksek Mahkeme'nin, ismin Hindistan'dan 'Bharat'a değiştirilmesini amaçlayan 'kamu yararı davasını' reddettiğini ve dilekçeye itiraz ettiğini ekledi.

O zamanki Baş Yargıç TS Thakur ve Yargıç Uday Lalit'in de aralarında bulunduğu mahkeme heyeti, dilekçe sahibine bu tür itirazların kabul edilmeyeceğini söyledi.

Yargıç Thakur, o dönemde "Buraya Hindistan demek isteyenler var. Bırakın Hindistan diyelim. Siz ona Bharat demek istiyorsunuz. Devam edin" demişti. 

Dört yıl sonra 2020'de Yüksek Mahkeme, adın Hindistan'dan Bharat'a değiştirilmesini amaçlayan benzer bir dilekçeyi değerlendirmeyi bir kez daha reddetti.

Mahkeme, o dönemde dilekçenin temsile dönüştürülebileceğini ve uygun karar için birlik hükümetine havale edilebileceğini öne sürdü.

O zamanın Hindistan Başyargıcı S.A. Bobdee'nin belirttiği gibi, Bharat ve Hindistan'ın her ikisi de anayasada adı geçen isimlerdir. Hindistan aslında Anayasada Bharat olarak anılmaktadır.

Ülkenin anayasası değişiyor mu?

Eğer Hindistan hükümeti, Bharat'ı resmi isim yapmaya karar verirse, anayasanın 1'inci maddesini değiştirecek bir yasa tasarısı sunması gerekecek.

368'inci madde, anayasanın basit çoğunluğun veya özel çoğunluğun değiştirilmesi yoluyla değiştirilmesine izin veriyor.

Yeni bir eyaletin kabulü veya Rajya Sabha'daki eyaletlere ve birlik bölgelerine sandalye tahsisi gibi anayasanın belirli maddeleri, basit çoğunlukla, yani mevcut ve değişiklik üzerinde oy kullanan toplam üye sayısının yüzde 50'sinden fazlası ile değiştirilebilir.

1'inci maddede yapılan herhangi bir değişiklik de dahil olmak üzere anayasada yapılacak diğer değişiklikler için, mecliste mevcut ve oy kullanan üyelerin en az üçte ikisinin özel çoğunluğunun (yüzde 66) olması gerekecek.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Arjantin lideri Milei, BMGK konuşmasını ünlü diziden çalmış

Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
TT

Arjantin lideri Milei, BMGK konuşmasını ünlü diziden çalmış

Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)

Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda (BMGK) yaptığı konuşmanın bir kısmının, ünlü West Wing dizisinden çalındığı öne sürüldü.

Arjantin'in muhafazakar gazetesi La Nacion'un 3 Ekim'deki haberinde, Milei'nin geçen hafta BMGK'deki konuşmasında kullandığı bazı ifadelerin, West Wing'deki ABD Başkanı Josiah "Jed" Bartlet'ın monoloğuyla benzerlik gösterdiğine dikkat çekildi. Ülkenin solcu gazetelerinden Buenos Aires Times'ın cuma günkü haberindeyse bunun benzerliği aşan bir durum olduğu ve Milei'nin konuşmasının diziden "çalındığı" ileri sürüldü.

Geçen yıl aralıkta göreve gelen Milei, BMGK'deki ilk konuşmasında şu ifadeleri kullanmıştı: 

Herkesin hayatını savunmaya inanıyoruz. Herkesin mülkünü savunmaya inanıyoruz. Herkes için ifade özgürlüğüne inanıyoruz. Herkes için ibadet özgürlüğüne inanıyoruz. Herkes için ticaret yapma özgürlüğüne inanıyoruz... Ve bu çağda bir ülkede yaşananlar diğer ülkedekileri de hızla etkilediği için, ister siyasi baskı, ister ekonomik kölelik, ister dini fanatizm şeklinde olsun, tüm insanların zorbalık ve baskıdan uzak yaşaması gerektiğine inanıyoruz. Bu temel düşünce sadece sözde kalmamalı; diplomatik, ekonomik ve somut eylemlerle desteklenmelidir.

West Wing'de Amerikalı duayen oyuncu Martin Sheen'in canlandırdığı ABD Başkanı Bartlet'ın, dizinin 4. sezonunun 15. bölümünde geçen konuşması da şöyleydi:

Her yerde ifade özgürlüğünden yanayız. Her yerde ibadet özgürlüğünden yanayız. Herkes için öğrenme özgürlüğünden yanayız. Çağımızda, kendi ülkenizde bir bomba yapıp benim ülkeme getirebildiğinizden, ülkenizde olup bitenler beni çok yakından ilgilendiriyor. Bu nedenle ister siyasi baskı, ister ekonomik kölelik, ister dini fanatizm kisvesi altında olsun, her yerde zorbalığa karşı özgürlükten yanayız... Bu temel düşünce sadece bizim desteğimizle hayata geçirilemez. Bu düşünceyi gücümüzle de desteklemeliyiz: diplomatik, ekonomik ve somut olarak desteklemeliyiz. 

53 yaşındaki Arjantinli lider, konuşma metnindeki intihal iddialarına dair henüz açıklama yapmadı. Diğer yandan La Nacion'da ağustosta yayımlanan haberde, Milei'nin baş strateji danışmanı Santiago Caputo'nun West Wing dizinin senaristi ve yaratıcısı Aaron Sorkin'in büyük hayranı olduğu belirtilmşti. 

Sorkin'in 1999-2006'da yayımlanan West Wing'i, ilk sezonunda 9 Emmy Ödülü kazanarak rekor kırmıştı. 

Birleşik Krallık'ın (BK) önde gelen gazetelerinden Guardian, dizideki ABD Başkanı Bartlet'ın ilerici politikalar izleyen bir Demokrat olduğuna dikkat çekerek, Milei'nin konuşmasının bu karakterin monoloğundan çalınmasının "ironik" olduğunu yazıyor.

Arjantin lideri, kendisini eski ABD Başkanı Donald Trump, eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Macaristan lideri Viktor Orban gibi sağcı siyasetçilere yakın görüyor. 

Guardian, benzer bir suçlamanın eski BK lideri Theresa May'e yöneltildiğini de hatırlatıyor. Muhafazakar Parti'nin 2017'de düzenlediği konferansta Mayı'in yaptığı konuşmanın bir kısmının West Wing'den çalındığı öne sürülmüş, Downing Street ise iddiaları yalanlamıştı.

Independent Türkçe, Guardian, Buenos Aires Times, La Nacion