El Kaide'ye 11 Eylül'den 22 yıl sonra ne oldu?

Örgüt ‘ez-Zevahiri'nin halefini’ beklerken olası kriz fırsatlarını da kolluyor.

Saldırıya uğrayan New York'taki Dünya Ticaret Merkezi. (AFP arşiv)
Saldırıya uğrayan New York'taki Dünya Ticaret Merkezi. (AFP arşiv)
TT

El Kaide'ye 11 Eylül'den 22 yıl sonra ne oldu?

Saldırıya uğrayan New York'taki Dünya Ticaret Merkezi. (AFP arşiv)
Saldırıya uğrayan New York'taki Dünya Ticaret Merkezi. (AFP arşiv)

ABD, El-Kaide tarafından gerçekleştirilen 11 Eylül 2001 Saldırıları’nın 22’inci yıl dönümünü pazartesi günü andı.

ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, New York Manhattan'daki Dünya Ticaret Merkezi kulelerinde yaşamını yitirenler için yapılan anıtın önünde düzenlenen anma törenine ve askeri yetkililer Washington'daki Pentagon karargahı önünde gerçekleştirilen etkinliğe katılırken, Başkan Joe Biden da Hindistan ve Vietnam'ı gezisinin sonunda Alaska eyaletine gitti. Anchorage'da saldırıların yıl dönümünde bir konuşma yapması bekleniyor.

Bundan 22 yıl önceki söz konusu terör saldırısı, unutulmuş büyük bir olay gibi görünüyor. New York, Washington ve Pennsylvania'da kaçırılan sivil uçakları kullanarak bu saldırıları gerçekleştiren El Kaide'nin geçmişte yarattığı tehdit büyük ölçüde ortadan kalktı. Amerikalılar, dünyanın dört bir yanındaki çok sayıda ülkeyle birlikte, örgütü ve önde gelen liderlerini ortadan kaldırmayı başardı. Öyle ki on yıl önceki terör tehdidi artık El Kaide'yle değil, aşırılıkçı arenadaki ana rakibiyle bağlantılıydı: DEAŞ.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ABD’li yetkililer yaptıkları açıklamalarda Kabil'de öldürülmesinin üzerinden bir yıldan fazla bir süre geçmesine rağmen El Kaide’nin, Eymen ez-Zevahiri'nin yerine geçen yeni lideri konusunda tamamen sessizliğini koruduğunu vurguluyor. Bugün örgütün Taliban yönetimi altındaki Afganistan'da yeniden toparlanacağına dair korkular var. Ayrıca örgütün bazı Afrika ülkelerinde hüküm süren kaos ortamını, bu bölgede daha fazla yayılmak için kullanmasından da endişe ediliyor.



Rusya tepkili: "Hindistan'da üretilen mühimmat Ukrayna'ya gidiyor"

Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
TT

Rusya tepkili: "Hindistan'da üretilen mühimmat Ukrayna'ya gidiyor"

Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)

Avrupalı firmaların, Hindistan'daki silah üreticileri aracılığıyla son bir yıldır Ukrayna'ya top mermisi tedarik ettiği bildiriliyor.

Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, Rusya'nın transferlere tepki gösterdiğini fakat Hindistan'ın bunları durdurmak için herhangi bir adım atmadığını yazıyor. 

Kimliğinin açıklanmasını istemeyen Avrupalı ve Hindistanlı yetkililere göre, Hindistan'da üretilen top mermilerini Ukrayna'ya gönderen ülkeler arasında İtalya ve Çekya yer alıyor. Ürettiği top mermileri cephede kullanılan firmalardan biri de Hindistan devletine ait Yantra India.

İsveç merkezli düşünce kuruluşu Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün verilerine göre Hindistan 2018-2023'te en az 3 milyar dolarlık silah ihracatı yaptı. 

Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh, 30 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, savunma sanayisindeki ihracatın geçen mali yılda 2,5 milyar doları aştığını ve 2029'a kadar bu rakamı 6 milyar dolara çıkarmak istediklerini söylemişti. 

Reuters'ın incelediği gümrük kayıtlarına göre, 2020'den savaşın başladığı Şubat 2022'ye kadar Hindistanlı üç büyük mühimmat üreticisi Yantra India, Munitions India ve Kalyani Strategic Systems; İtalya, Çekya, İspanya ve Slovenya'ya 2,8 milyon dolarlık mühimmat ihraç etmişti.

Ancak Şubat 2022-Temmuz 2024'te bu rakamın 135,25 milyon dolara yükseldiği bildiriliyor. 

Analizde, dünyanın en büyük silah ithalatçısı konumundaki Hindistan'ın, Avrupa'da uzayan savaşı bir fırsat olarak gördüğü yorumu paylaşılıyor. 

ABD'nin prestijli üniversitelerinden Stanford'da görev yapan savunma uzmanı Arzan Tarapore, Yeni Delhi yönetiminin silah ihracatını genişletmek istediğini ve söz konusu artışın bu politikayla ilgili olduğunu belirtiyor. 

Diğer yandan Yeni Delhi'nin silah ithalatının yüzde 60'ından fazlasını karşılayan Rusya, Hindistan için değerli bir ortak. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, üçüncü dönem için seçilmesinin ardından temmuzda yaptığı ilk uluslararası gezide Moskova'ya gitmişti. 

Modi, görüşmenin ardından barış için diplomatik çözüm çağrısı yaparken, Rusya lideri Vladimir Putin de Modi'ye ülkenin en önemli devlet nişanı olarak bilinen Aziz Andreas Nişanı'nı takdim etmişti.

Reuters, aynı ay Kazakistan'daki bir toplantıda Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar'la Rus mevkidaşı Sergey Lavrov'un mühimmat meselesini görüştüğünü de aktarıyor. 

Kaynaklar, Lavrov'un bazıları Hindistan devletine ait firmalar tarafından üretilen mühimmatların Ukrayna cephesinde kullanılmasından rahatsızlık duyduklarını dile getirdiğini söylüyor. Diğer yandan Jaishankar'ın Lavrov'a ne yanıt verdiğine dair bilgi paylaşılmıyor.

Reuters, Rusya ve Hindistan yönetimlerinin yorum taleplerini reddettiğini aktarıyor. Aynı şekilde Ukrayna, İspanya, İtalya ve Çekya da yorum yapmayı reddediyor.

Soğuk Savaş boyunca Hindistan'la Sovyetler Birliği arasında güçlü bir stratejik, askeri, ekonomik ve diplomatik ilişki sürdürülmüştü. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra da iki ülke arasındaki yakın bağlar korundu. 

BRICS'in ortak kurucu üyelerinden Rusya ve Hindistan, "özel ve ayrıcalıklı bir stratejik ortaklığa" sahip. Ayrıca Hindistan; Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da kurduğu Şanghay İşbirliği Örgütü'ne de 2017'de katılmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Hindustan Times