İran'da yapay zeka daha hızlı fetva çıkarmak için kullanılacak

"50 gün yerine 5 saat içinde fetva vermelerini sağlayabilir"

İranlı yetkililer, yapay zekayı dini yorumlar çerçevesinde kullanmayı planlıyor (Reuters)
İranlı yetkililer, yapay zekayı dini yorumlar çerçevesinde kullanmayı planlıyor (Reuters)
TT

İran'da yapay zeka daha hızlı fetva çıkarmak için kullanılacak

İranlı yetkililer, yapay zekayı dini yorumlar çerçevesinde kullanmayı planlıyor (Reuters)
İranlı yetkililer, yapay zekayı dini yorumlar çerçevesinde kullanmayı planlıyor (Reuters)

İran'daki hükümet yetkilileri, din adamlarının benzeri görülmemiş bir hızla fetva vermelerini sağlayacak yapay zekayı kullanmanın yollarını arıyor.

Başkent Tahran'ın güneyinde yer alan, ülkenin dini merkezi Kum kentinde hükümete bağlı bir teknoloji kuluçka merkezinin lideri olan Muhammed Kutbi, "Robotlar üst düzey din adamlarının yerini tutamaz ama 50 gün yerine 5 saat içinde fetva vermelerine yardımcı olabilecek güvenilir bir asistan olabilirler" diye konuştu.

Kutbi, yapay zekanın hem araştırmayı hem de geleneksel olarak vatanseverlikten kişisel hijyene kadar her konuda yayımlanan fetvaların kamuya açıklanması sürecini hızlandırabileceğini düşünüyor.

Yapay Zeka Konferansı'nın düzenlendiği 2020'den bu yana Kum'daki dini kurumların modernleştirilmesine yönelik çok sayıda proje hayata geçiriliyor.

Temmuz ayında yaptığı bir açıklamada Ayetullah Ali Rıza Arifi, "İslam medeniyetini geliştirmek için bu alanda faaliyet göstermeliyiz" demişti.

Kum'un önde gelen yapay zeka araştırma kurumu Nur Bilgisayar İslami Bilimler Araştırma Merkezi'nin şehrin ilahiyat okuluna bağlı olduğu ve aynı zamanda eski dini metinlere erişimi olduğu biliniyor. Bu asırlık metinlerin okunması ve yorumlanması algoritmalarla kolaylaştırılabilir.

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de yapay zeka hamlelerine katılıyor gibi görünüyor.

Hamaney haziran ayında İran'ın "yapay zeka açısından en azından dünyanın en iyi 10 ülkesi arasında yer almasını" istediğini söylemişti. Ancak bu teknolojinin ülkenin İslam yorumu çerçevesinde kullanılması gerektiğini belirterek uyarmıştı.

Dini lider, "Araçlar değişir. Değişmeyen şey hedeflerdir" ifadelerini kullanmıştı.

Bu uyarıları sözlerine eklemeyi ihmal etmeyen Kutbi de şöyle konuştu:

Kültürel değerlerimiz Batı'nın laik görüşlerinden farklı olduğu için bu planın savunucuları, teknolojinin kullanımını yerelleştirmeye çalışıyor.

Öte yandan İranlı yetkililerin bu açıklamaları, geçen yıl Mahsa Amini'nin öldürülmesinin ardından gelen modernizasyon çağrılarıyla da ilişkilendiriliyor.

Amini'nin, başörtüsünü yanlış taktığı iddiasıyla polis nezaretinde öldürülmesinin ardından ülkede kitlesel protestolar patlak vermişti. 

Independent Türkçe



İran: Avrupa Troykası ile ciddi görüşmeler yaptık... Görüşmeler devam edecek

İran bayrağı, atom sembolü ve ‘nükleer program’ ifadesi (Reuters)
İran bayrağı, atom sembolü ve ‘nükleer program’ ifadesi (Reuters)
TT

İran: Avrupa Troykası ile ciddi görüşmeler yaptık... Görüşmeler devam edecek

İran bayrağı, atom sembolü ve ‘nükleer program’ ifadesi (Reuters)
İran bayrağı, atom sembolü ve ‘nükleer program’ ifadesi (Reuters)

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, Tahran'ın Avrupa Troykası’yla yaptırımların hafifletilmesi ve nükleer dosya konusunda ‘ciddi, açık ve ayrıntılı’ görüşmeler yaptığını açıkladı ve her iki tarafın da belirli fikirler sunduğunu belirtti.

Garibabadi bugün yaptığı açıklamada, İran'ın snapback mekanizması da dahil olmak üzere ilkelerini yinelediğini belirterek, bu konuyla ilgili görüşmelerin devam etmesi konusunda anlaşmaya varıldığını bildirdi.

Avrupa diplomatik heyeti ile İran heyeti arasında İstanbul'daki İran Konsolosluğu’nda nükleer müzakereler hakkında istişare amacıyla yapılan görüşmeler sona erdi.

Medya kaynaklarına göre Avrupa Birliği'ne (AB) üye üç ülke (Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık), Tahran'a ciddi nükleer müzakerelere yeniden katılması için baskı yapmayı amaçlıyor.

Şarku’l Avsat’ın medya kuruluşlarından aktardığına göre, Avrupa'nın başlıca talepleri arasında Birleşmiş Milletler (BM) nükleer müfettişlerinin yeniden erişim hakkı ve ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine saldırısından bu yana yeri bilinmeyen 400 kilogram yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumun akıbetinin açıklığa kavuşturulması yer alıyor.

İran, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ile beş tur müzakere gerçekleştirdi, ancak geçen ay İsrail ile İran arasında 12 gün süren savaşın patlak vermesiyle diplomatik süreç durdu. Avrupa güçleri, İran'a ağustos ayı sonuna kadar ABD ile müzakerelerde ilerleme kaydetmesi için süre tanıdı, böylece snapback mekanizmasının devreye girmesini önlemek istedi. Reuters’a konuşan kaynaklar, bu tarafların İran'a mekanizmanın altı ay ertelenmesini önereceğini söyledi.