Üç soruda İranlı Armita Geravendi'nin durumu: 16 yaşındaki kız nasıl komaya girdi?

"Gerçeği örtbas etmeye çalışıyorlar"

Yetkililer henüz vagonun içinden görüntü yayımlamadı (IRNA / Twitter / @AlinejadMasih)

İran'da 16 yaşındaki Armita Geravend'in komaya girmesinin yankıları sürüyor. 

Muhalifler, genç kızın metroda “ahlak polisi” olarak da bilinen İrşad devriyeleri tarafından dövüldükten sonra komaya girdiğini iddia ediyor. Resmi kaynaklarsa bunun gerçeği yansıtmadığını ve Geravend'in rahatsızlanarak bayıldığını öne sürüyor.

1 - Devlet medyası ne diyor?

İran'ın resmi haber ajansı IRNA, Geravend'in 1 Ekim sabahı başkent Tahran'daki Şuheda Meydanı durağında metroya bindikten sonra tansiyonunun düştüğünü ve baygınlık geçirdiğini bildirdi. 

Ajans, Geravend'in metro vagonunda kafasını çarptığını, daha sonra da fenalaşarak hastaneye kaldırıldığını yazdı. 

IRNA'nın yayımladığı güvenlik kamerası kayıtlarında, iki kişi tarafından trenden baygın şekilde çıkarılırken görülüyor. Öte yandan vagonun içinden henüz bir görüntü paylaşılmadı.

Genç kızın Fecr Hastanesi'nde yoğun bakımdaki tedavisi sürüyor.

2 - Muhaliflerin iddiaları neler?

Muhalifler ve hak örgütleriyse 16 yaşındaki kızın başörtüsü takmadığı için İrşad devriyeleri tarafından dövülerek komaya sokulduğunu öne sürüyor.

Birleşik Krallık'ın önde gelen gazetelerinden Guardian'a konuşan ve kimliğini paylaşmayan bir görgü tanığı, Geravend'in vagona bindikten sonra kadın bir İrşad devriyesiyle tartışmaya başladığını iddia etti.

Görgü tanığı, "Çarşaflı görevli, Armita'ya bağırarak ona neden örtünmediğini sordu. Bunun üzerine Armita da ona 'Ben senden başörtünü çıkarmanı mı istiyorum? Sen neden benden örtünmemi istiyorsun?' diye karşılık verdi. Tartışma daha sonra şiddetlendi ve görevli Armita'ya saldırdı. Onu itip yere düşürdü” dedi. 

Bir başka görgü tanığıysa aynı ahlak polisinin Geravend'i hastaneye götüren ambulansın başında gördüğünü de ileri sürdü. 

İran'daki hak ihlallerini takip eden Norveç merkezli Hengaw İnsan Hakları Örgütü, Geravend'in annesi Şehin Ahmedi Geravend'in çarşamba günü Tahran polisi tarafından tutuklandığını savundu. IRNA ise iddiaların asılsız olduğunu öne sürdü. 

Hengaw, 16 yaşındaki kızın hastane odasından da görüntü paylaşmıştı (Hengaw/Reddit)

16 yaşındaki kızın annesi Şehin'le babası Ahmed Geravend, hastanede IRNA'ya verdiği röportajda, “Tüm görüntüleri inceledik, olay bir kazaydı” demişti.

Ancak Hengaw, Geravend ailesinin bir yakınıyla konuştuklarını, kimliği paylaşılmayan bu kişinin, söz konusu röportajın “baskı altında verildiğini” söylediğini de iddia etti. 

Tahran'daki Evin Hapishanesi'nde hükümet karşıtı propaganda suçundan hapis yatan insan hakları aktivisti Narges Muhammedi de Instagram'dan yaptığı paylaşımda, “Hükümet, Armita'yla ilgili hakikatin ortaya çıkmasını engelliyor” ifadelerini kullandı.

3 - Batı'dan nasıl tepkiler geldi?

Geravend'in komaya girmesi Batı'da da geniş yankı uyandırdı. 

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Twitter'dan paylaştığı mesajda, "İran'da bir kez daha genç bir kadın yaşam mücadelesi veriyor. Sırf metroda saçını gösterdi diye. Tahammül edilemez" ifadelerini kullandı.

ABD'nin İran Özel Temsilcisi Vekili Abram Paley de “Ahlak polisinin genç bir kıza saldırdığına dair haberler karşısında şoke olduğunu ve endişe duyduğunu" dile getirdi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani ise Batı'nın tepkisini “müdahaleci ve samimiyetsiz” bulduğunu belirtti.

Batı basınında olay, İran'ı ayağa kaldıran Mahsa Emini vakasıyla da birlikte anıldı. 

#ArmitaGeravand get well soon brave worrier! pic.twitter.com/aAAY8D35Im

— Claudia (@InfiniteEmpath) October 4, 2023

Geravendi, Kürt nüfusun yoğun olduğu Kirmanşah'ta dünyaya geldi. Emini de Kürdistan Eyaletin'deki Sakkız şehrinde doğmuştu.

Tahran'da 13 Eylül'de İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi, ülkede yönetime karşı büyük protestolara yol açmıştı.

Polis, Emini'nin sorgu sırasında sağlık sorunları nedeniyle fenalaştığını iddia etmiş, muhaliflerse genç kadının işkence görerek öldüğünü savunmuştu.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları, protestolarla ilgili son verilerini nisanda yayımladı. Buna göre eylemlerde aralarında 48 kadın ve 68 çocuğun yer aldığı en az 537 kişi yaşamını yitirdi.

Independent Türkçe