Malezya Başbakanı Enver İbrahim, Asya’nın en önemli iki bölgesel bileşeninden biri ile ekonomik iş birliğini geliştirmek amacıyla geçtiğimiz iki gün içinde Riyad’ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ve Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) zirvesinin sonuçlarına ilişkin büyük umutlar besliyor.
Enver İbrahim, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, İsrail ordusu ile Filistinli gruplar arasında devam eden savaşı durdurmak için Suudi Arabistan’ın önderliğindeki Arap ve İslam dünyasının rolünün önemini vurguladı ve bu savaşın derhal durdurulması gerektiğini söyledi.
Malezya Başbakanı, Gazze Şeridi’nde ihtiyaç sahiplerine insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak için İslam ve Arap dünyasının yanı sıra bölgesel ve uluslararası düzeyde de çabaların seferber edilmesi çağrısında bulundu. Ülkesinin Filistin meselesine yönelik tutumunun değişmez olduğunu vurgulayan Başbakan, ABD’nin başını çektiği bazı Batılı ülkelerin Gazze Şeridi’ndeki sivillerin haklarının ihlal edilmesine göz yumup İsrail’i desteklemelerinin ikiyüzlülük olduğunu belirterek bu durumu kınadığını ifade etti.
İsrail’in yeni bir kriz yaratırken dünyayı kendisini destekleyecek yeni bir saflaşmaya sürüklediği şu günlerde yaşanan olaylarla ilgili olarak İbrahim “Kardeşlerimizle, dostlarımızla, müttefiklerimizle ve komşularımızla olduğu gibi birlikte çok güçlü bir duruş sergiledik. İsrail’in Filistin’de, özellikle de Gazze Şeridi’nde yaptığı katliamlara ve dahası hastanelerde ve halka açık yerlerde masum insanların canlarına kast etmeye devam etme çılgınlığını durdurmak için hep birlikte çalışmamız gerektiğine inanıyoruz. Bu menfur eylemin sona ermesi gerekiyor” ifadelerini kullandı. İbrahim “Uluslararası toplum barışın sağlanması için elinden geleni yapmalıdır. Burada kastım herkes için barıştır (...) Ancak Gazze şu anda kuşatma altında ve insanlar yaşam mücadelesi veriyor. Su yok, elektrik yok, yiyecek yok, ilaç yok. Gerçekten trajik bir durum” şeklinde sözlerini sürdürdü. Buna ilaveten İbrahim “Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın bu konuda çok net bir duruş sergilediğini açılış konuşmasında duydum. Biz de acil insani yardım ulaştırılması ve bombalamalara, katliamlara, özellikle de Gazze Şeridi’ndeki halka açık yerlerde, hastanelerde ve okullarda kadın ve çocukların yaşadığı trajik koşullara son verilmesi için bu tutumu destekledik” dedi.
Suudi Arabistan liderliğinde Arap ve İslam dünyasının çabaları
Arap dünyasının ve Arap Birliği’nin Gazze’deki savaşa bakış açısıyla ilgili olarak İbrahim, şu ana kadar Suudi Arabistan liderliğinde Arap Barış Girişimi ile ilgili koordineli güvenlik ve iş birliği konferansları düzenlendiğine dikkat çekti. Arap ülkelerinin dışişleri bakanları, özellikle insani yardım ve ateşkes olmak üzere uygulanması gereken net kriterleri vererek uluslararası toplumun savaşın durdurulmasından sorumlu olduğunu vurguladılar.
İbrahim, görüldüğü kadarıyla Batılı ülkelerin, özellikle de ABD’nin, bölgeye barış getirmenin önemini göz ardı ettiğini söyledi. Barış getirmek yerine ülkeleri müdahaleye kışkırttığını ve bunun tehlikeli olduğuna dikkat çekerek “Bu, savaşın diğer ülkelere yayılmasına yol açabilir. Meselenin esas can alıcı noktası da budur. Uluslararası toplumun bunu ne pahasına olursa olsun durdurması gerek. Bunu durdurmanın tek yolu da ateşkesin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılmasından geçmektedir” dedi.
Zirvenin meyveler
Riyad’ın ev sahipliğinde düzenlenen ASEAN-KİK Zirvesi’ne katılımı ve zirve gündemindeki konulara ilişkin İbrahim şunları söyledi:
Bu ilgi çekici bir olay. Çünkü ekonomik açıdan en canlı iki bölgesel grup işin içinde var; KİK ve ASEAN. Yeni şekliyle bu ekonomik miladı araştırdık. Uzun zaman ticari yatırımları teşvik etmek için birlikte çalıştık. Öyle ki, Veliaht Prens Muhammed bin Selman bu zirveye ev sahipliği yapmayı kabul etti (...) Bunun son derece tarihi bir toplantı olduğuna inanıyorum. Tabii toplantı, bu iki bölgesel oluşumdaki ülkelerin yeşil enerji sektörü ve yeni teknoloji gibi çeşitli alanlarda nasıl iş birliği yapabileceğine odaklanıyor.
Suudi Arabistan ile ortaklığın ufku
Suudi Arabistan-Malezya ilişkileri ve iki ülke arasındaki iş birliği alanlarının geleceği ve ufku konusunda İbrahim “Suudi Arabistan Krallığı ve Malezya’nın tarih boyunca uzun yıllara dayanan kadim ve yakın bir dostluğu vardır. Öyle ki, İslam Konferansı Örgütü’nü kurduğumuzda o dönemde Kral Faysal, eski Malezya Başbakanı’ndan bu büyük İslami oluşumun ilk Genel Sekreteri olmasını istemişti. Bu da Krallığa büyük bir güven duymamızı sağladı” dedi. İbrahim “Tabiki Krallık, şu anda Kral Selman bin Abdulaziz ve Suudi Arabistan Başbakanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın liderliğinde kalkınma yatırımları basamaklarını şaşırtıcı bir şekilde yukarılara çekti. Dolayısıyla bildiğiniz gibi Malezya’nın ikili iş birliğini sürdürmeye ihtiyacı var” ifadelerini kullandı. Yorumlarının devamında İbrahim, “Uzun vadeli ticari ve yatırım ilişkileri yürüttük ve yürütmeye de devam ediyoruz. Ancak Krallık’ın bu arzusunu geniş çaplı bir şekilde ifade ettiğine katılıyorum. Tabi şimdi daha fazla iş birliği yapabileceğimiz alanları öğrenmek ve kültür dışı ticari yatırımları ilerletmek için Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile görüşme fırsatım oldu” şeklinde sözlerini sürdürdü. İbrahim “Sonuç olarak ikili ilişkilerin ve iş birliğinin çok ama çok iyi bir şekilde geliştirilmesine yönelik geniş bir alan oluştu. Şirketlerimizin çoğu şu anda burada, Riyad’da, NEOM’da ve farklı alanlardaki bazı büyük projelere katılmaktadır. İkimizin, yani Prens Muhammed bin Selman ile birlikte getirdiğimiz bu yeni odak noktasıyla bu tür iş birliğini daha da artırabileceğimizi düşünüyorum” dedi. İbrahim şöyle devam etti:
Geleceğe süreklilik içinde bakıyoruz ve Malezya’da elbette çok önemli ve çok aktif yeni ortaklıklara imza atmayı kolluyoruz. Bu konuda araştırmalar yapıyoruz ve bunu Suudi Arabistan ile paylaşıyoruz. Bununla birlikte, Aramco gibi büyük şirketleri de kapsayacak şekilde genişlemeye ilgi var. Suudi Arabistan’ın en önemli güçlerinden biri olan yeşil teknoloji konusunun yanı sıra Malezya’nın gerekli uzmanlığı sağlayabileceği alanlara da dikkat kesiliyoruz.
Malezya ve yakın reform
Ülkesindeki iç durumlara ilişkin bir soruya Malezya Başbakanı şöyle yanıt verdi:
Ülkemiz birden fazla etnik ve din yapısına sahip bir ülke. Bu nedenle ulusal felsefemiz tüm bunları dikkate alan bir yurttaşlık anlayışını teşvik etmektedir. Bu da ekonomik olarak çalışmaları yukarıya doğru taşıyacağımız anlamına geliyor. Yatırımların çekilmesi için çalışacağız. Eğitim, araştırma ve Suudilerin nispeten iyi yaptığını düşündüğüm yapay zeka da dahil olmak üzere yeni teknolojilere odaklanacağız. Aynı zamanda insani etik ve değerler meselesine de dikkat kesileceğiz.
Başbakan sözlerinin devamında “Bu zorlu mücadeleye cesur bir şekilde karşılık verdiğimizi düşünüyorum. Bağımsızlıktan 60 yıldan fazla bir süre sonra Malezyalıların yalnızca yeni, canlı ve hoşgörülü bir ulus olarak değil, aynı zamanda tüm etnik topluluklar arasında birlikte çalışmayı teşvik edecek birlik ruhuna sahip güçlü bir ulus olarak olgunlaşma vazifeleri olduğunu savunuyorum” dedi. İbrahim reform planının sonuçlarını açıklayarak “10 aydır iktidardayız. Ancak tabiki bir sistemimiz vardı ve bu eleştirilecek kadar kötü değildi. Bununla birlikte ülkede kalkınma yönünde bazı büyüme işaretleri gördük. Dolayısıyla yapmamız gereken, bu neslin karşısındaki mücadeleyi ilerletmek, yani yeteneklerimizi geliştirmeye çalışmaktır. Bu yüzden şimdilik en azından güçlü ve istikrarlı bir hükümete ve birleşik bir ülkeye sahip olduğumuzu düşünüyorum. Açık politikalarımız, bir ekonomi politikamız ve esaslı bir endüstriyel planımız var. Aynı zamanda enerji geçişi ülkenin ve yatırımcıların öncelikleri belirleme yolları konusunda karar vermesine de yardımcı olacaktır” dedi.
Rusya-Ukrayna savaşı: Çifte standart
Rusya savaşı konusunda İbrahim “Ukrayna ile Rusya’nın uzun bir süredir kesintisiz bir savaş halinde olduğu doğru. Çözüm bir kez daha barışta yatıyor; önce ateşkes, sonra müzakere. Ancak ilginçtir ki, Ukrayna ve Rusya’dan bahsettiğiniz anda bu çelişkiyi görebiliyorsunuz (...) Mesela Batılılara ‘Neden Ruslara karşı savaşıyorsunuz?’ diye sorduğunuzda ‘Rusların Ukrayna’daki sözde Rus topraklarına girmiş olmaları’ cevabını verirler. Bu yüzden hukuka aykırı olsa da buna karşı çıkılması gerekiyor. Bu bir insanlık suçudur ancak bu durum şu soruyu gündeme getirmektedir: İsrail’in Filistin topraklarına girme hakkı neden var? Neden iki yasa grubuna çifte standartlı bir yaklaşımınız var?” diye sordu.
Sudan’daki kriz üzücü
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yaşanan savaşın yol açtığı krize ilişkin İbrahim, “Sudan, kadim bir tarihe, köklü bir medeniyete ve kültüre sahip bir ülke olup, eğitim açısından da büyük bir geleneğe sahiptir. Deneyimlerimden öğrendiğim en güzel şeylerden biri böyle bir gerçekliğin nasıl yaratılacağıdır. Sudan’da entelektüel ve bilimsel farkındalık düzeyi göze çarpıyor. Dolayısıyla bu ülkenin bu kadar uzun süren bir çatışmaya tanık olması talihsiz bir durumdur. Sudan liderlerinin mevcut büyük siyasi ve ekonomik sıkıntılara karşı çözümler bulmak için çalışmasını umuyorum” dedi.
LATAM Havayolları'na ait bir Airbus A320 uçağı dün Bogota'daki El Dorado Havalimanı'nın pistindeydi (AFP)