Joe Biden'ın, Şi Cinping'le görüşmesinde Çin'in insan haklarına "saldırmasıyla" ilgili endişeleri gündeme getirmesi için 59 örgüt ABD Başkanı'na çağrı yaptı.
ABD ve Çin'in hızla gerileyen ilişkilerini istikrara kavuşturma amacıyla iki dünya liderinin gelecek hafta San Francisco'daki Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) forumunda ve etkinliklerin dışında, zirve görüşmeleri yapması bekleniyor.
Washington'ın 6 ay süren çabasının ardından kararlaştırılan bu görüşme, yaklaşık üç yıldır yapılan ikinci yüz yüze görüşme olacak. Öte yandan Pekin, Şi'nin zirveye katılıp katılmayacağını henüz teyit etmedi.
59 insan hakları örgütünden oluşan bir grup, görüşmeler öncesinde Biden'a yazarak toplantı sırasında "Pekin'in insan haklarında somut iyileştirmeler yapmamasına ilişkin endişelere öncelik vermesi" çağrısında bulundu.
Çin'deki komünist hükümet, yurttaşların haklarını alenen ihlal etmekle eleştirilirken bunlar arasında sivil toplum gruplarına yönelik baskılar, keyfi gözaltılar ve zorla kaybetmeler yoluyla muhalefeti bastırmak yer alıyor.
Geçen ay başka 50 ülkeyle birlikte ABD, Sincan bölgesinin kuzeybatısındaki Uygurların ve diğer azınlıkların haklarının ihlal edilmesinden duyduğu "derin endişeyi" dile getirmişti.
DAHA FAZLA OKU
Son 10 yılda Uygurlara ve diğer etnik azınlık gruplara yönelik "insanlığa karşı suç" işlemekle suçlanan Pekin'in, kitlesel hapis, zorla çalıştırma, işkence ve cinsel saldırı gibi ihlaller uyguladığı geniş çapta iddia ediliyor.
Şi Cinping yönetimi, ABD ve diğer Batılı ülkelerin ortaya attığı soykırım iddialarını "yüzyılın yalanı" diye nitelendirerek rutin bir şekilde reddediyor.
Hak savunucuları mektupta "Şi Cinping ve hükümeti insan haklarına onlarca yıldır eşi benzeri görülmemiş ölçekte saldırıyor" dedi.
Başkan Biden, Şi Cinping'e insan haklarıyla ilgili tutumunuza dair güçlü mesajlar göndermek için eşsiz bir fırsata sahipsiniz ve bu da muhtemelen bu krizi durdurmada (ve belki de tersine çevirmede) etkili olacak.
Protestocuların, Çin'in haklarla ilgili siciline karşı gelecek hafta San Francisco'da gösteri düzenlemesinin beklendiği bildirildi.
Biden, aralarında Vietnam, Filipinler, Kanada ve Meksika'nın da yer aldığı diğer APEC liderlerini de ağırlarken hem o hem de Şi tribünlere oynayacak.
Washington, görüşmelerinin ardından iki tarafın da bazı mütevazı duyurular yapabileceğine ama ilişkilerdeki temel farklılıkların değişmeden kalacağına inanıyor.
Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde Çin Çalışmaları Başkanı Jude Blanchette, Associated Press'e şöyle dedi:
Burada olan şey iki tarafın endişelerini doğrudan paylaştığı, derinlemesine bir konuşma yapma girişimi fakat daha da önemlisi bu toplantı, yapıcı çalışmalarda daha fazla yer alma yönünde özellikle Çin sisteminde alan açıyor.
Independent Türkçe
Rusların Kiev'e düzenlediği saldırıda sakinler sığınakta (Reuters)