9 Kasım, Alman tarihinde, yeni siyasi dönemleri ve halkların geleceğini şekillendiren önemli olayları beraberinde getiren önemli bir gün. 9 Kasım 1918'de, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda ülkenin yenilgileriyle birlikte Almanya Cumhuriyeti kuruldu. 1938 yılının aynı gününde ise Naziler, ‘Kristal Gece’ adı verilen bir katliamda Almanya'daki Yahudilere saldırdı. 9 Kasım 1989'da ise Berlin Duvarı'nın yıkılması, Almanya'nın yeniden birleşmesi, Doğu Bloğu'nun çöküşü, Avrupa'nın yeniden birleşmesi ve Soğuk Savaş'ın sonu için önemli bir adım oldu.
Birinci Alman Cumhuriyeti'nin Kuruluşu
Sosyal Demokrat Parti üyesi Philipp Scheidemann, 9 Kasım 1918'de, Birinci Dünya Savaşı'ndaki Alman ordusunun yenilgileri üzerine Almanya Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti. Bu olay, Alman İmparatoru II. Wilhelm'in hükümdarlığının sonunu getirdi. II. Wilhelm, Alman ordusu ve Alman halkının desteğini kaybettikten sonra, 9 Kasım 1918'de tahttan çekilmek zorunda kaldı. Bu durum, Almanya'nın 11 Kasım'da Müttefikler ile ateşkes imzalamasına ve böylece Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesine yol açtı.
Weimar Cumhuriyeti olarak bilinen bu cumhuriyet, Nazilerin eline geçtiği 1933 yılının başlarına kadar varlığını sürdürdü.
Dünya tarihine odaklanan ‘history.com’ sitesine göre, Almanya, Weimar Cumhuriyeti döneminde en büyük ekonomik zorluklardan biri olan hiperenflasyonla karşı karşıya kaldı.
Versay Antlaşması'nın Almanya'ya ağır mali (tazminat) yükümlülükler yüklemesi sonucunda, ülkenin gelir getiren kömür ve demir cevheri üretiminde kapasitesi azaldı. Savaş borçları ve tazminatların Alman hükümetinin hazinelerini tüketmesi nedeniyle, hükümet borçlarını ödeyemedi.
Yeni cumhuriyetin yaşadığı ekonomik krizler, siyasi istikrarsızlık, Almanların savaştaki yenilgisinden duydukları büyük hayal kırıklığı ve aşırılık yanlısı partilerin, Weimar hükümetinin Almanya'nın çıkarlarını savunmadaki zayıflığını vurgulamalarına odaklanan propagandaları, bu cumhuriyetin çöküşüne ve Almanya'da, Adolf Hitler liderliğindeki aşırı sağcı Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi'nin (Nazi Partisi) iktidara gelmesine yol açan başlıca faktörlerdi. Bu parti daha sonra Almanya'yı ve dünyayı yıkıcı bir İkinci Dünya Savaşı'na sürükleyecekti.
‘Kristal Gece’
Almanya tarihinde 9 Kasım, önemli bir olayın tarihi olarak tarihe geçti. 9 Kasım 1938 ve ertesi günü, Naziler, Almanya, Avusturya ve Çekoslovakya'nın bazı bölgelerinde yaşayan Yahudilere karşı bir pogrom gerçekleştirdiler. Bu pogrom, ‘Kristal Gece’ veya ‘Kırık Camlar Gecesi’ olarak bilinir.
9 Kasım gecesi, Nazi liderleri, Nazi Partisi'nin yarı askeri kolları olan SS, SA ve Hitler Gençliği üyelerine Yahudi topluluklarını bastırmaları emri verdi. Kristal Gece adını, Almanya sokaklarını dolduran şiddet dalgası sırasında kırılan Yahudi tapınakları, evler ve dükkanların cam parçalarından aldı.
Almanya'nın her yerindeki yüzlerce Yahudi tapınağı ve kurumu saldırıya, yağmaya ve yıkıma uğradı. Birçok Yahudi, SA (Fırtına Birlikleri) kalabalıkları tarafından saldırıya uğradı. Naziler bu olaylarda en az 91 Yahudi’yi öldürdü ve 26 binden fazlasını toplama kamplarına gönderdi.
Bu olay, Nazilerin Almanya'da (1933-1945) Yahudilere yönelik giderek artan zulmün dönüm noktası oldu ve Nazilerin İkinci Dünya Savaşı sırasında ‘Nihai Çözüm’ olarak adlandırdıkları ve 1941-1945 yılları arasında Nazi kontrolündeki bölgelerde fiilen Yahudilerin soykırımına (Holokost) yol açtıkları şeyin habercisi oldu.
Berlin Duvarı'nın yıkılışı
9 Kasım 1989'da, o zamanlar ‘Alman Demokratik Cumhuriyeti’ (Sovyetler Birliği yanlısı komünist ve ‘Doğu Almanya’ olarak bilinen) tarafından yönetilen Doğu Berlin ile ‘Federal Almanya Cumhuriyeti’ (‘Batı Almanya’ olarak bilinen) tarafından yönetilen Batı Berlin'i ayıran Berlin Duvarı yıkıldı.
Alman Demokratik Cumhuriyeti (Doğu Almanya) hükümeti, 12-13 Ağustos 1961'de Doğu Berlin'den Batı Berlin'e yoğun göçü önlemek için bu duvarı inşa etmeye başladı. Batılılar ise bu duvarı, Avrupa'nın bölünmesinin bir işareti, komünist baskının ve ideolojik çatışmanın bir sembolü olarak gördüler.
Berlin Duvarı'nın yıkılması (9 Kasım 1989), İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Doğu ve Batı Almanya olarak bölünen Almanya'nın yeniden birleşmesi yolunda önemli bir adım oldu. Almanya, 3 Ekim 1990'da yeniden birleşti.
Uzmanlar, bu duvarın yıkılmasını, Sovyetler Birliği'nin liderliğindeki Doğu Bloğu'nun (Varşova Paktı) çöküşünün ve dolayısıyla Doğu Bloğu'ndaki komünist rejimlerin çöküşünün bir işareti olarak gördüler. Bu, ABD'nin liderliğindeki Batı Bloğu ile Doğu Bloğu arasındaki Soğuk Savaş'ın sonunu da simgeliyordu.
Bu duvarın yıkıldığı günün ayrıntılarında, yarım milyon kişinin Doğu Berlin'de komünist hükümete karşı reform talep eden büyük bir protestoda toplandığından beş gün sonra, Doğu Almanya liderleri, artan protestoları yatıştırmak için sınır kısıtlamalarını hafifletmeye çalıştı. Bu, ekonomik ve siyasi nedenlerle Batı Berlin'e geçmeye çalışan Doğu Almanlar için seyahat etmeyi kolaylaştırdı.
BBC'nin aktardığına göre 9 Kasım 1989’da Doğu Almanya'nın iktidardaki partisinin Politbüro üyesi Günter Schabowski, bir basın toplantısında, Doğu Almanya Demokratik Cumhuriyeti (komünist olarak bilinen Doğu) sakinlerinin artık ülkenin batı sınırını geçebileceklerini duyurdu. Schabowski, bir gazetecinin sorusuna yanıt olarak "Bu karar derhal ve gecikmeden yürürlüğe girecektir" dedi.
Aslında, kararın uygulanması ertesi gün, vize başvurusu hakkında ayrıntılarla başlaması planlanmıştı. Ancak haberler televizyonlarda her yere yayıldı ve Doğu Almanlar sınırlara büyük bir kalabalık halinde akın ettiler. Harald Jäger adında bir sınır muhafızı, Schabowski'nin konuşmasını izledikten sonra, sınırın açılmasına izin verildiğine inanarak geçidi halka açtı. (Bu, üstlerinden bu konuda net bir cevap almadığı için oldu.) BBC'ye göre, bu durum, 9 Kasım'da ve sonraki günlerde binlerce Doğu Alman'ın duvara doğru akmasına ve Batı Berlin'e geçmesine yol açtı. Pek çok kişi Berlin'deki Brandenburg Kapısı'nda duvara tırmandı ve duvarı çekiç ve baltalarla parçaladı. Bu kutlama ve ağlama ortamında, görüntüler tüm dünyadaki ekranlarda yayınlandı.
İnsanlar, 7 Ekim 2003'te, İranlı bir istihbarat ajanının, Kanadalı-İranlı bir kadın fotoğrafçının öldürülmesi suçundan yargılandığı mahkeme binasının dışında İran Dini Lideri Ali Hamaney'in portresinin önünde duran İranlı askerleri izliyor (AFP)
Bir işçi, Halep kırsalındaki Nubl'da bir benzin istasyonundaki Beşşar Esed, Hafız Esed, Hasan Nasrallah ve Ali Hamaney'in posterlerini yırtıyor 11 Aralık 2024 (Reuters)