İngiltere Başbakanı Sunak, Yunan mevkidaşını Elgin Mermerleri konusunda "tribünlere oynamakla" suçladı

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'i, Atina'nın uzun süredir iadesini istediği Elgin Mermerleri konusunda "tribünlere oynamakla" suçladı

Rishi Sunak (AA)
Rishi Sunak (AA)
TT

İngiltere Başbakanı Sunak, Yunan mevkidaşını Elgin Mermerleri konusunda "tribünlere oynamakla" suçladı

Rishi Sunak (AA)
Rishi Sunak (AA)

Sunak, parlamentodaki haftalık "Başbakana Sorular" oturumunda, Yunan mevkidaşının, Elgin Mermerleri'nin iadesi konusunu toplantı öncesi gündeme getirmesinin ardından Miçotakis'le yapacağı görüşmeyi saatler kala iptal etmesini savundu.

İngiltere'nin müttefikleriyle yasa dışı göçle mücadele ya da güvenliğin güçlendirilmesi gibi önemli konuları görüşmekten her zaman memnuniyet duyduğunu söyleyen Sunak, fakat iptal edilen toplantının bu kapsamda olmadığını belirtti.

Sunak, Yunan mevkidaşıyla yapacağı görüşmeyi iptaline ilişkin şunları söyledi:

Ancak, bir toplantının amacının geleceğe yönelik önemli konuları tartışmak değil de tribünlere oynamak ve geçmişteki meseleleri yeniden tartışmak olduğu açıkken bu uygunsuz bir davranıştı. Dahası... Bu konuda bu ülkeye belirli taahhütler ve belirli güvenceler verildiğinde ve sonra bunlar yerine getirilmediğinde, bu ona yabancı gelebilir, ancak benim görüşüme göre insanlar taahhütte bulunduklarında bunları tutmalıdırlar.

"Brexit tehlikede değil"

Öte yandan, İngiltere Başbakanlık Sözcüsü de basın mensuplarının, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in, "İngiltere'nin gelecekte AB'ye yeniden katılmaya yönelik net bir hareket yönünde olduğu" iddiasını sordu.

Sözcü, Başbakan Sunak'ın, Brexit'e "tutkuyla inandığını" ve "bunu başarıya ulaştıracağını" ifade eden bir değerlendirmede bulundu.

Ayrıca, Sözcü, Brexit'in tehlikede olup olmadığı sorusuna da "Hayır." yanıtını verdi.

Miçotakis rahatsızlığını dile getirmişti

Yunanistan Başbakanlık Ofisinden 25 Kasım’da yapılan açıklamada, İngiltere'ye 3 günlük ziyarette bulunacak olan Miçotakis'in 28 Kasım’da yerel saatle 12.45'te Sunak’la görüşeceği duyurulmuştu.

Miçotakis, toplantı öncesi 26 Kasım'da İngiliz yayın kuruluşu BBC'ye verdiği röportajda, mermerlerin iade edilmesi gerektiğini gündeme getirmişti.

Söz konusu röportajın ardından İngiliz basını, Mitsotakis'in röportajda Elgin Mermerleri konusunu gündeme getirmesinin Sunak'ı rahatsız ettiğini öne sürmüştü.

Miçotakis, planlanan görüşmeden bir gün önce akşam saatlerinde yazılı açıklama yaparak, "İngiltere Başbakanı'nın programlanmış görüşmemizi saatler kala iptal etmesinden duyduğum rahatsızlığı dile getiriyorum." ifadesini kullanmıştı.

Yunanistan ve İngiltere'nin tarihi dostluk bağına sahip olduğunu belirten Miçotakis, iki ülke ilişkilerinin çerçevesinin de son derece geniş olduğunu dile getirmişti.

Miçotakis, "Yunanistan'ın Elgin Mermerleri konusundaki görüşleri bellidir. İngiliz mevkidaşımla bunları ve Gazze, Ukrayna, iklim krizi, göç gibi uluslararası gündemdeki büyük sorunları konuşma fırsatım olmasını umardım. Görüşlerinin doğruluğuna ve adil olduğuna inanan kimse asla görüşlerin çatışmasından korkmaz." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Atina Akropolü'nün bir parçası olan Elgin Mermerleri, Londra'da Britanya Müzesi'nde yer alıyor. 1800'lü yılların başında İstanbul'da büyükelçilik yapan Lord Elgin, heykel ve kabartmalarını incelemek ve rölövelerini çıkartmak üzere izin alarak mermerleri İngiltere'ye götürmüştü. Atina, uzun yıllardır mermerlerin iadesini istiyor.



İran, Avrupa ülkeleriyle nükleer dosyasını Türkiye'de görüşüyor

İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr, Tahran'ın bin 200 kilometre güneyinde (Reuters- Arşiv)
İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr, Tahran'ın bin 200 kilometre güneyinde (Reuters- Arşiv)
TT

İran, Avrupa ülkeleriyle nükleer dosyasını Türkiye'de görüşüyor

İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr, Tahran'ın bin 200 kilometre güneyinde (Reuters- Arşiv)
İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr, Tahran'ın bin 200 kilometre güneyinde (Reuters- Arşiv)

İran, ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD'nin nükleer programıyla ilgili müzakerelerde Tahran ile anlaşmaya yakın olduğunu ima etmesinin ardından bugün Türkiye'de İngiltere, Fransa ve Almanya ile görüşmelerde bulunacak.

İstanbul'da yapılması planlanan görüşme, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin, Avrupa güçlerinin, 2015'te büyük güçlerle yapılan anlaşma uyarınca kaldırılan BM yaptırımlarını yeniden uygulamaya koyması halinde "geri döndürülemez" sonuçlar doğuracağı uyarısında bulunmasının ardından gerçekleşiyor.

 ABD Başkanı Donald Trump (AP) ABD Başkanı Donald Trump (AP)

Resmen Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak bilinen anlaşmaya İngiltere, Fransa ve Almanya'nın yanı sıra Çin, Rusya ve ABD de taraf oldu. Yıllar süren zorlu müzakerelerin ardından imzalanan anlaşma, Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlıyor ve programının barışçıl niteliğini güvence altına alıyor, karşılığında ise ekonomik yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu.

Trump, ilk döneminde 2018 yılında, ABD'yi 2015 anlaşmasından tek taraflı olarak çekmiş ve Tahran'a yönelik "azami baskı" politikasının parçası olarak, İran petrolü satın alan ülkeleri hedef alan ikincil önlemler de dahil olmak üzere yaptırımları yeniden uygulamaya koymuştu.

İran ise ABD'nin çekilmesinden sonra bir yıl boyunca anlaşmaya tam olarak bağlı kaldı, daha sonra temel yükümlülüklerinden kademeli olarak geri adım attı.

Üç Avrupa gücü, 2015 anlaşmasının bir parçası olan ve İran'ın nükleer anlaşmayı ihlal etmesi halinde BM Güvenlik Konseyi'nin yaptırımlarının yeniden uygulanmasını sağlayan "geri tetikleme" veya "hızla geri alma" mekanizmasının devreye sokulup sokulmayacağını değerlendiriyor. Bu mekanizmanın devreye sokulması için tanınan süre Ekim 2025'te sona eriyor.

Arakçi, böyle bir adımın "Avrupa'yı doğrudan etkileyecek küresel bir nükleer yayılma krizine" yol açabileceği uyarısında bulunurken, Fransız Le Point dergisinde yayınlanan makalesinde, İran'ın Avrupa ile ilişkilerinde "yeni bir sayfa açmaya hazır" olduğunu ileri sürdü.

Avrupa güçleriyle bugün yapılması planlanan toplantı, İran ile ABD arasındaki dördüncü tur müzakerelerin üzerinden bir haftadan az bir süre geçtikten sonra gerçekleşiyor. Tahran, müzakereleri "zor ama faydalı" olarak nitelerken, bir ABD yetkilisi müzakereleri "cesaret verici" olarak nitelendirdi.

Arakçi, Avrupalılarla görüşmelerin "dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde" olacağını kaydetti.

Trump, dün Katar'a yaptığı ziyarette, ABD'nin İran ile daha önce müzakerelerin başarısız olması durumunda askeri müdahalede bulunabileceğini ima ettiği bir anlaşmayı imzalamaya "yakın" olduğunu söyledi.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AFP)İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AFP)

Bu görüşmeler, Washington'un 2018'de nükleer anlaşmadan çekilmesinden bu yana İran ile ABD arasında yapılan en üst düzey görüşmelerdi.

Söz konusu görüşmeler, daha önce iki taraf arasında gizli görüşmelere ev sahipliği yapan ve 2015'teki uluslararası anlaşmaya varılmasını sağlayan Umman'ın arabuluculuğunda gerçekleştiriliyor.

Trump, ocak ayında Beyaz Saray'a dönmesinden bu yana İran'a yönelik "azami baskı" politikasını yeniden gündeme getirmiş, anlaşma sağlanamaması halinde İran'ı bombalamakla tehdit etmişti.

Şarku’l Avsat’ın Amerikan internet sitesi Axios’tan aktardığına göre dün Trump yönetimi, İran'a dördüncü tur görüşmelerde anlaşmaya varmayı amaçlayan "yazılı bir teklif" sundu.

Ancak Arakçi bunu yalanladı ve Tahran Uluslararası Kitap Fuarı'nı ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada, “Nükleer müzakerelerle ilgili olarak Amerika'dan henüz yazılı bir teklif almadık” dedi.

Şöyle devam etti: “Ancak, yaptırımların kaldırılması karşılığında güven inşa etmeye ve nükleer programımız konusunda şeffaf olmaya hazırız.”

Trump, İran liderliğine “zeytin dalı” uzattığını belirterek, bu teklifin sonsuza kadar geçerli olmayacağını söyledi. Ayrıca, görüşmelerin başarısız olması halinde İran'ın petrol ihracatını sıfıra indirecek kadar “azami baskı” uygulayacağı tehdidinde bulundu.

Batı ülkeleri, başta ABD olmak üzere, İran'ı nükleer silah geliştirmeye çalışmakla suçluyor. Tahran ise bu iddiayı reddederek, nükleer teknolojiye hakkı olduğunu ve programının tamamen barışçıl olduğunu savunuyor.

2015 anlaşması, uranyum zenginleştirme sınırını yüzde 3,67 olarak belirlemişti. Ancak Tahran şu anda yüzde 60 seviyesinde zenginleştirme yapıyor ve bu oran, askeri amaçlarla kullanılması için gereken yüzde 90'a çok yakın bir oran.

Tahran, barışçıl amaçlarla uranyum zenginleştirmeye devam etme hakkının “tartışmaya açık olmadığını” vurgularken, zenginleştirme oranı ve düzeyine ilişkin geçici kısıtlamaları kabul etmeye hazır olduğunu belirtiyor.

İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslamî, çarşamba günü, “İran'ın nükleer teknoloji alanındaki hedefleri tamamen şeffaf ve barışçıldır” ifadelerini kullandı.

İran Mehr Haber Ajansı'nın aktardığına göre, "İran'ın tarih boyunca ilan edilmemiş veya gizli nükleer faaliyetleri olmamıştır. Ülkedeki tüm nükleer faaliyetler Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliği içinde ve bu kurumun sürekli gözetimi altında yürütülmektedir."