İngiltere'de 1300'den fazla sanatçıdan, kültür kurumlarının "Filistinlilerin sesini bastırmasına" tepki

Aralarında oyuncu, tiyatrocu, şair, yazar, tasarımcı ve yönetmenlerin bulunduğu 1300'ün üzerinde sanatçı yayımladıkları mektupta, Batı ülkelerindeki kültür kurumlarının "Filistinlilerin sesini bastırdığını" belirterek, tepki gösterdi

(AA)
(AA)
TT

İngiltere'de 1300'den fazla sanatçıdan, kültür kurumlarının "Filistinlilerin sesini bastırmasına" tepki

(AA)
(AA)

Aralarında Olivia Coleman, Amiee Lou Wood ve Siobhan McSweeney gibi oyuncu, tiyatrocu, şair, yazar, tasarımcı ve yönetmenlerin bulunduğu 1300'ün üzerinde sanatçı ve kültür-sanat sektörü çalışanı yayımladıkları mektupta, Batı ülkelerindeki kültür kurumlarının "Filistinlilerin sesini bastırdığını" belirterek, tepki gösterdi.

İngiltere merkezli Artists for Palestine platformunda "Kültür ve sanat sektörüne" hitaben yayımlanan mektupta, "Gazze'deki şiddet, kolektif dikkat ve eylem gerektiriyor." denildi.

"İsrail'in aşırı sağcı hükümeti açıkça etnik temizlik çağrısı yapıyor." ifadesinin yer aldığı mektupta, açlığın silah olarak kullanıldığı, Gazze'ye giden su ve elektriğin kesilmesinin ise "tarif edilemeyecek boyutta acımasızca" olduğu belirtildi.

"Filistinlilere karşı toplu cezalandırma" politikası sonucu 14 binden fazla kişinin öldürüldüğü, hastane, okul, cami, kilise gibi sivil yapıların vurulduğu da anımsatılan mektupta, "Birleşmiş Milletler ve yüzlerce hukukçu bu soykırımı önleme çağrısı yaptı. Sanatçılar olarak uluslararası insancıl hukukun bu kadar vahim ihlalleri karşısında sessiz kalamayız." ifadeleri kullanıldı.

İnsani bir felaket yaşanırken İngiliz sanat kurumlarında bu duruma karşı sessizlik olduğunun altı çizilen mektupta, "(Kurumlar) Baskılara maruz kalan diğer halklara rahatça sunulan dayanışma mesajlarının Filistinlilere sunulmamasını rahatsız edici buluyor, bunu açık bir çifte standardın göstergesi olarak kabul ediyoruz. Böylesine bir tutarsızlık, ağır insan hakları suçları karşısında taraf tutma sorusunu gündeme getiriyor." değerlendirmesi yapıldı.

"Filistinlilerin sesinin kesilmeye çalışıldığı" vurgulanan mektupta, şunlar kaydedildi:

Batı ülkelerindeki kültür kurumları, şiddetin durdurulması çağrılarımıza katılmamaları bir yana Filistinlilerin seslerini ve bakış açılarını sistematik olarak bastırıyor, susturuyor ve damgalıyor. Bunlara, Filistinlilerle dayanışma gösteren sanatçıların geçim kaynaklarını hedef almak ya da onlarla tehdit etmek, gösterilerini, sergilerini ve kitap tanıtımlarını engellemek de dahil. Bu baskılara rağmen binlerce sanatçı vicdanının sesini dinlemeye ve sesini yükseltmeye devam ediyor. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi demokrasiler için olmazsa olmaz yaratıcı yaşamlarımızın omurgasını oluşturur ve (İngiltere) İnsan Hakları Yasası ifade özgürlüğünü güvence altına almaktadır. Kültür kurumlarına ve onlara fon sağlayanlara ifade özgürlüğü hakkını koruma ve ayrımcılık karşıtı taahhütlerini sürdürme sorumluluklarını hatırlatıyoruz.

Filistin'e destek veren sanatçıların sergileri iptal edildi, film kadrolarından çıkarıldılar

Mektupta sanatçılar ve kültür-sanat sektörü çalışanlarının tehdit ve baskı altındaki meslektaşlarıyla dayanışma içinde oldukları belirtilirken, sektöre "Eylemlerin adalet ve kapsayıcılıkla uyumlu hale getirilmesi." çağrısı yapıldı.

Sektörün ateşkes çağrılarına katılması, Filistinli sanatçı, yazar ve düşünürler ile Filistinlilerle dayanışma gösteren sanatçılara destek verilmesi, insan hakları ihlallerini, yaptığı işbirlikleriyle destekleyen kurumlarla bağlantıların koparılması çağrısı da mektupta yer aldı.

İnsani kriz ve adaletsizlik karşısında sessiz kalmanın ahlaki sorumlulukları yürürlükten kaldırmak anlamına geldiğine de işaret edilen mektupta, "Bu sorumluluğu yerine getiren ilkeli sanatçıları susturmaya çalışmak ifade özgürlüğü ve ayrımcılık yasağına ilişkin yasal yükümlülüklerin yerine getirilmemesidir ve pek çok sanatçı bu yükümlülükleri yerine getirmeyen kurumlarla çalışmaya karşı çıkıyor." ifadeleri kullanıldı.

Mektupta sanatçıların Müslüman karşıtlığı (İslamofobi), antisemitizm ve her türlü ırkçılığı karşı çıktığı belirtilerek, tüm kültür ve sanat kurumlarına ilkeli bir duruş çağrısı yapıldı.

Kültür ve sanat kurumları ile sektöre yapılan çağrı mektubuna, The Crown ve Fleabag dizisiyle tanınan Oscar ödüllü Olivia Coleman, BAFTA ödüllü Aimee Lou Wood, Siobhan McSweeney, Enola Holmes dizisiyle tanınan Susan Wokoma, Bridgerton dizisi oyuncusu Nicola Coughlan ile İngiltere'nin en prestijli tiyatro ödülü olan Olivier ödülü sahibi Harriet Walter ve Juliet Stevenson'ın da aralarında bulunduğu 1300'ün üzerinde oyuncu, yazar, yönetmen, şair ve kültür sanat sektörü çalışanı imza attı.

Artists for Palestine grubunun konuya ilişkin açıklamasında, Filistin'e destekleri nedeniyle sanatçı Ai Weiwei'in İngiltere Lisson Gallery'deki sergisinin ertelendiği, küratör Anais Duplan ile Candida Brietz'in Almanya'daki sergilerinin iptal edildiği, oyuncu Melissa Barrera'nın Hollywood yapımı Çığlık 7 filmini kadrosundan çıkarıldığı, İngiltere'nin Bristol kentindeki Uluslararası Çağdaş Sanatlar Merkezi'nin Bristol Filistin Filmleri Festivali'ne ev sahipliği yapmaktan vazgeçtiği, Filistinli bir aktörün hayatını anlatan tiyatro oyununun da Paris'teki gösteriminin iptal edildiği belirtildi.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.