İsrail'in Gazze'nin geleceği için iki planı var

"Türkiye'nin de kabul etmesi gerekir"

İsrail'in açıkladığı rakamlara göre Aksa Tufanı operasyonuyla başlayan savaştan önce Gazze'de yaklaşık 30 bin Hamas üyesi vardı (Reuters)
İsrail'in açıkladığı rakamlara göre Aksa Tufanı operasyonuyla başlayan savaştan önce Gazze'de yaklaşık 30 bin Hamas üyesi vardı (Reuters)
TT

İsrail'in Gazze'nin geleceği için iki planı var

İsrail'in açıkladığı rakamlara göre Aksa Tufanı operasyonuyla başlayan savaştan önce Gazze'de yaklaşık 30 bin Hamas üyesi vardı (Reuters)
İsrail'in açıkladığı rakamlara göre Aksa Tufanı operasyonuyla başlayan savaştan önce Gazze'de yaklaşık 30 bin Hamas üyesi vardı (Reuters)

ABD'nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal (WSJ), İsrail'in Gazze Şeridi'nde Hamas'ın kontrolünü sonlandırmak için farklı planlar hazırladığını yazdı. 

Haberde, İsrail yönetiminin ABD'li yetkililerle görüşmeleri çerçevesinde, Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'ndaki alt düzey militanları Gazze'den sürerek, savaşın süresini kısaltmayı düşündüğü belirtildi.

Söz konusu planda, Hamas üyelerine bölgeden bir çıkış stratejisi sunulması, örgütün silahlı kolunun ileride tekrar örgütlenmesinin önlenmesi, böylelikle Gazze'nin savaş sonrası yeniden inşasına yönelik sürecin hızlandırılması amaçlanıyor. 

Kimliğinin açıklanmasını istemeyen İsrailli bir yetkili, Hamas üyelerinin böyle bir teklifi kabul edip etmeyeceğinden emin olmadığını belirtti.

Yetkili, bununla ilgili herhangi bir resmi görüşme başlatılmadığını ifade ederken, Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar ve İzzeddin Kassam Tugayları'nın komutanı Muhammed Deyf'in bölgeyi terk etmesine yönelik bir plan olmadığını da söyledi. İsrail yönetimi, Sinvar ve Deyf'i 7 Ekim'de başlatılan Aksa Tufanı operasyonunun mimarları olarak görüyor.

Öte yandan WSJ, böyle bir planın, "Hamas liderlerinin bağlantılara sahip olduğu Türkiye, Katar, İran, Rusya ve Lübnan gibi ülkeler tarafından da kabul edilmesi gerekeceğine" dikkat çekti.

Ayrıca Hamas üyelerinin, Gazze Şeridi'ni terk ederken ailelerini götürmesine izin verilip verilmeyeceğinin de önemli bir husus olduğuna işaret edildi. 

ABD merkezli düşünce kuruluşu Ortadoğu Enstitüsü'nden Randa Slim, plana dair şu değerlendirmeyi yaptı: 

Savaştaki durum göz önüne alındığında bunun şimdilik gerçekçi olmadığını düşünüyorum. Ancak gelecekte bazı şeyler değişebilir.

WSJ, buna ek olarak İsrail ordusunun da Gazze Şeridi'nde "Hamas'tan kurtarılmış güvenli bölgeler" oluşturmayı planladığını aktardı. Söz konusu bölgelerin, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin destek vereceği yeni bir Gazze yönetimi tarafından kontrol edilmesinin öngörüldüğü bildirildi. 

Böyle bir senaryonun, ABD'nin savaş sonrası Gazze'nin yönetimine dair planlarıyla tezat oluşturduğuna da dikkat çekildi. Washington yönetimi savaş sonrası dönemde bölgenin, işgal atlındaki Batı Şeria'yı yöneten Filistin Ulusal Yönetimi'nin kontrolüne devredilmesini istiyor. Tel Aviv ise plana karşı çıkıyor.

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın partisi Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, Gazze'deki savaş tamamlandıktan sonra Batı Şeria'yı da kapsayan bir anlaşma yapılmadan Gazze'nin yönetimini devralmayacaklarını söylemişti. Iştiyye, 29 Ekim'deki açıklamasında "iki devletli çözüm çerçevesinde Gazze'nin Batı Şeria'ya bağlanabileceğini" belirtmişti. 

WSJ, İsrail ordusunun ya da Hamas yetkililerinin yorum talebine yanıt vermediğini aktardı.



ABD ve İsrail’in savaş sonrası Gazze planı ortaya çıktı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri düzenlediği saldırılarda öldürülen Filistinlilerin sayısı 52 bini geçti (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri düzenlediği saldırılarda öldürülen Filistinlilerin sayısı 52 bini geçti (Reuters)
TT

ABD ve İsrail’in savaş sonrası Gazze planı ortaya çıktı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri düzenlediği saldırılarda öldürülen Filistinlilerin sayısı 52 bini geçti (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri düzenlediği saldırılarda öldürülen Filistinlilerin sayısı 52 bini geçti (Reuters)

ABD ve İsrail, Washington'ın savaş sonrası Gazze'de geçici bir süre için yönetime liderlik etmesi hakkında görüşme yaptı.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Reuters’a konuşan kaynaklar, ABD’li ve İsrailli üst düzey yetkililer arasında yapılan görüşmede, Washington’ın tamamen silahsızlandırılana dek Gazze’yi denetlemesi gündeme getirildi.

ABD'li bir yetkilinin başkanlık edeceği geçiş yönetiminde, Hamas veya Filistin Ulusal Yönetimi’nin söz sahibi olmayacağı fakat Filistinli teknokratların yönetime katılabileceği belirtiliyor. Ayrıca yönetimde yer alması için başka ülkelerin de davet edilebileceği aktarılıyor.

Kaynaklar, görüşmelerin henüz erken aşamada olduğunu ve herhangi bir anlaşmaya varılmadığını söylüyor. Teklifi ABD tarafının mı yoksa İsrail’in mi getirdiğine dair bilgi paylaşılmadı.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, görüşmeler hakkında yorum paylaşılmazken, “Biz barış sağlanmasını ve rehinelerin derhal serbest bırakılmasını istiyoruz” dendi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisiyse yorum taleplerini reddetti.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ait Sky News Arabia'ya nisanda verdiği röportajda, savaş sonrasında "ılımlı Arap ülkelerinin" de dahil olduğu uluslararası bir mütevelli heyetinin Gazze'yi denetleyeceğini söylemişti.

Batı Şeria’daki Filistin Ulusal Yönetimi yorum yapmazken Hamas, ABD liderliğinde kurulacak bir geçiş yönetimi fikrini reddettiklerini bildirdi.

Irak’ta 2003’te Saddam Hüseyin’in devrilmesinin ardından ABD öncülüğünde Geçici Koalisyon Yönetimi kurulmuştu. ABD ve Birleşik Krallık’a ek olarak 32 ülkenin daha katkı sağladığı bu yönetim, birçok Iraklı tarafından işgalci güç olarak görülmüştü. Geçici yönetim, ülkede çıkan isyanı kontrol altına alamayınca iktidarı geçici bir Irak hükümetine devretmişti.

Reuters’ın analizinde, Gazze'de ABD öncülüğünde kurulacak bir geçici yönetimin Washington’ı savaşa daha fazla çekeceğine ve ABD’nin Irak işgalinden bu yana Ortadoğu'daki en büyük müdahalesi anlamına geleceğine dikkat çekiliyor.

BAE, ABD ve İsrail'e Gazze'nin savaş sonrası yönetiminin uluslararası bir koalisyon tarafından denetlenmesini ocak ayında önermişti. Ancak bu yönetime Filistin Ulusal Yönetimi'nin dahil edilmesi ve bağımsız Filistin devletinin kurulmasına yönelik adımlar atılmasını şart koşmuştu.

BAE Dışişleri Bakanlığı, Filistin Yönetimi'nin yer almadığı ABD liderliğindeki bir geçici yönetimi destekleyip desteklemeyeceğine ilişkin sorulara yanıt vermedi. Netanyahu hükümetiyse “İsrail karşıtı” olmakla suçladığı Filistin Yönetimi'nin Gazze'de herhangi bir rol üstlenmesini kesinlikle reddediyor.

Netanyahu, pazartesi günü yaptığı açıklamada, Hamas’a saldırıların yoğunlaştırılacağını duyurmuş, bu adımı Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'in tavsiyesiyle attığını söylemişti. İsrail Güvenlik Kabinesi de Gazze Şeridi’ne saldırıların genişletilmesini pazar günü onaylamıştı. Plan kapsamında Gazze’deki "tampon bölgelerin" genişletileceği, askerlerin de kara harekatlarıyla ele geçirilen bölgelerden geri çekilmeyip işgali sürdüreceği aktarılmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, New Arab