Batı Şeria’da gerilim tırmanıyor

İnsani aranın uzatılması için yoğun çabalar verilirken Blinken, Netanyahu’ya radikal yerleşimcilerin hesap vermesini sağlama çağrısında bulundu

 İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki Nuseyrat kampını bombalaması sonucu oluşan yıkımın ortasında dün açık pazarda alışveriş yapan Filistinliler (Reuters)
İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki Nuseyrat kampını bombalaması sonucu oluşan yıkımın ortasında dün açık pazarda alışveriş yapan Filistinliler (Reuters)
TT

Batı Şeria’da gerilim tırmanıyor

 İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki Nuseyrat kampını bombalaması sonucu oluşan yıkımın ortasında dün açık pazarda alışveriş yapan Filistinliler (Reuters)
İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki Nuseyrat kampını bombalaması sonucu oluşan yıkımın ortasında dün açık pazarda alışveriş yapan Filistinliler (Reuters)

İsrail ve Hamas, Gazze Şeridi’ndeki insani arayı yedinci gün de uzatma ve İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutuklular karşılığında Gazze’de tutulan daha fazla esirin takasına izin verme konusunda anlaştılar.

Bu arada, halihazırdaki insani aranın daha uzun süre uzatılması için yoğun temaslar ve çabalar gerçekleştiriliyor. Bu çabalar arasında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in Tel Aviv’e yaptığı ziyarette İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesi ve ayrıca Ramallah’ta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile bir araya gelmesi de yer alıyor. Mısır ve Katar’ın insani arayı iki gün daha uzatma çabası verdiği söyleniyor. Bu çabalar çarşamba günü insani arayı yalnızca bir gün uzatmayı başarmıştı.

Dün akşam Beyaz Saray, Gazze’de Hamas ile İsrail arasındaki insani arayı uzatmak için Katar ve Mısır ile çabalarını sürdürdüğüne dikkat çekti ve daha fazla esirin serbest bırakılması yönündeki umudunu dile getirdi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Koordinatörü John Kirby, “İsrail Hamas’ın izini yeniden sürme kararı aldığında, ABD onu desteklemeye devam edecek” dedi.

Refah Sınır Kapısı’ndan Filistinlilere akaryakıt ve yardım kamyonlarının girişinin dün devam etmesiyle birlikte, takas kapsamında sekiz kadın mahkum, 22 Filistinli erkek ve çocuk dahil olmak üzere toplamda 30 Filistinlinin serbest bırakılması karşılığında 10 İsrailli serbest bırakıldı.

Bu arada Batı Şeria’da tansiyon yükseldi ve İsrail ile Filistinliler arasında yeni bir çatışma cephesinin açılacağı korkusu arttı. Bu, Hamas Hareketi’nin Filistinli silahlı kişiler tarafından Kudüs’te üç İsraillinin öldürülmesi ve altı İsraillinin de yaralanmasının sorumluluğunu üstlenmesinden sonra yaşandı. Ürdün Vadisi bölgesinde araçla yapılan başka bir saldırıda da iki asker yaralandı. Bu sırada tansiyon yükselirken Blinken bölgeye geldi ve İsrail Batı Şeria’da benzeri görülmemiş bir alarma geçti. Kentler kapatıldı, daha fazla askeri kontrol noktası oluşturuldu ve Batı Şeria’nın çoğu bölgesinde gece gündüz İsrail’in insansız hava araçlarını (İHA) kullandığı büyük saldırılar düzenlendi.

Abbas, Gazze Şeridi’nde insani aranın uzatılmasıyla ilgili zorluklarla birlikte savaş hayaleti geri dönmüşken Blinken’den Gazze’de daimî bir ateşkes tesis etmesini istedi. ABD’li bakan da İsrail Başbakanı’na, saldırıları ile Batı Şeria’da zaten patlamaya hazır olan durumu körükleyen radikal yerleşimcilerin hesap vermesini sağlama çağrısında bulundu.



Pezeşkiyan, Washington ile müzakerelerin yeniden başlatılması çağrısında bulunarak muhafazakarları kızdırdı

Tahran'ın merkezindeki İran-Filistin Koordinasyon Binası'na asılan propaganda afişinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun bir fotoğrafı ve ‘Başka bir savaşta başarısızlık’ ifadesi yer alıyor. (EPA)
Tahran'ın merkezindeki İran-Filistin Koordinasyon Binası'na asılan propaganda afişinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun bir fotoğrafı ve ‘Başka bir savaşta başarısızlık’ ifadesi yer alıyor. (EPA)
TT

Pezeşkiyan, Washington ile müzakerelerin yeniden başlatılması çağrısında bulunarak muhafazakarları kızdırdı

Tahran'ın merkezindeki İran-Filistin Koordinasyon Binası'na asılan propaganda afişinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun bir fotoğrafı ve ‘Başka bir savaşta başarısızlık’ ifadesi yer alıyor. (EPA)
Tahran'ın merkezindeki İran-Filistin Koordinasyon Binası'na asılan propaganda afişinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun bir fotoğrafı ve ‘Başka bir savaşta başarısızlık’ ifadesi yer alıyor. (EPA)

Siyasi ve askerî açıdan hassas bir dönemde, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerini bombalamasına rağmen İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Washington'a diplomatik bir zeytin dalı uzatmayı tercih etmesi, bu açıklamaları bir tür ‘aşırı yumuşaklık’ olarak gören muhafazakâr hareketin öfkesine yol açtı. Ancak Pezeşkiyan'ın destekçileri, medya söyleminin İran'ın içini hedef almadığını, daha ziyade dış dünya ile bir anlayış penceresi açmaya çalıştığını vurguluyor.

İran ekonomisini boğan yaptırımların kaldırılması için Batı ile diyaloğu yeniden canlandırma sözü veren Mesud Pezeşkiyan, Donald Trump'a yakın ABD’li muhafazakâr yayıncı Tucker Carlson'a bir röportaj verdi.

Pezeşkiyan dün yayınlanan röportajda, ABD'nin İran'a karşı savaşında İsrail'i desteklemek için haziran ayında İran'ın nükleer tesislerine yönelik hava saldırılarına rağmen Washington'la görüşmelere yeniden başlamanın ‘sorun olmadığını’ söyledi.

Muhafazakâr Milletvekili Emir Hüseyin Sabiti, X platformunda Pezeşkiyan'a yüklenerek şunları söyledi: “Amerikalı gazeteciye verdiğiniz zayıf cevaplar ulusal birliğe aykırı ve utanç vericiydi. Görünen o ki ABD ile daha önce yaptığınız mantıksız ve dürüst olmayan müzakerelerden henüz ders almamışsınız ve yeniden kandırılmak istiyorsunuz.”

Sabiti, cumhurbaşkanını parlamentoyla karşı karşıya gelmekle tehdit ederek, “Hükümetin dış politikaya yaklaşımı değişmezse, parlamentonun hükümete karşı tutumu değişecektir” dedi.

Pezeşkiyan'a yakın olan gazeteci Ali Asgar Şefiiyan, Sabiti'ye cevaben, “Bu röportajın hedef kitlesi siz değildiniz” dedi. Bu eleştiriler, İran'a yönelik son saldırılar sırasında Azerbaycan'ın topraklarından İsrail insansız hava araçlarının (İHA) kalkışına izin verdiği yönündeki suçlamaları görmezden gelerek geçtiğimiz cuma günü Bakü'ye yaptığı ziyaretin ardından ‘siyasi beceriksizlik’ gerekçesiyle İran Cumhurbaşkanı'na yönelik güvensizlik oylaması çağrılarının yapıldığı bir dönemde geldi.

Batı'ya düşmanlığı ve nükleer programla ilgili müzakerelere karşıtlığıyla bilinen İran gazetesi Kayhan, “Diplomasiye bomba yağdıranlarla tekrar koşulsuz olarak aynı masaya oturmak adil mi?” diye sordu.

Nisan ayından bu yana İran'la nükleer programı konusunda görüşmeler yürüten ABD, 22 Haziran'da Tahran'ın güneyindeki Fordo'da bulunan yeraltı uranyum zenginleştirme tesisini ve İsfahan ile Natanz'daki iki nükleer tesisi bombaladı. Bu tesislerdeki hasarın gerçek boyutu henüz bilinmiyor.

Genel yayın yönetmeni ülkede son sözü söyleyen İran Dini Lideri Ali Hamaney tarafından atanan Kayhan gazetesinde şu ifade yer aldı: “Elleri tamamen halkımızın kanıyla lekelenmiş bir düşman karşısında sertlikten başka bir çözüm var mı?”

Kayhan Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Şeriatmedari, “Bu röportajda söylenenler rejimin pozisyonlarıyla uyumlu değil” dedi.

Pezeşkiyan'ın “ABD müzakere masasını havaya uçuruyor” ifadesini kullanmasına atıfta bulunan Şeriatmedari, Tahran'ın müzakere yoluna devam etmeye açık olduğunu vurguladı. Şeriatmedari, “Eğer masa havaya uçurulduysa, masaya yeniden dönmek ABD'nin işlediği suçun inkârından ve aldatma tuzağının yeni bir kabulünden başka bir anlama gelir mi?” diye sordu.

Şeriatmedari şöyle devam etti: “ABD, nükleer tesislerimizi hedef aldığını resmen kabul etmedi mi? İsfahan, Natanz ve Fordo tesislerini yok etmek için onlarca bomba atmadı mı? Trump'ın kendisi bile bununla övündü! ABD'yi temize çıkarma konusundaki bu tuhaf ısrarınız neden? Sanki onunla müzakerelere dönebilmek için sakinleşmesini bekliyormuşsunuz gibi… İsrail'i Washington'a şikâyet etmeye ve neden olduğu krizden yakınmaya mı gidiyorsunuz?”

Gazete ayrıca, İran Cumhurbaşkanı'na danışman ekibini değiştirmesi çağrısında bulundu: “Danışmanlarınızı gözden geçirin ve onlara ABD ile müzakerelerin ihanet değilse bile siyasi ahmaklık olduğunu açıkça söyleyin. Hem kendi iyiliğiniz hem de ülkenin iyiliği için çevrenizi bunlardan arındırın.”

İran Devrim Muhafızları Ordusu'na (DMO) yakın Cevan gazetesi, ‘yumuşak ve nazik’ sözleri kınayarak, “Amerikalı bir yayıncıyla diyaloğun gerçek anlamı, halkın hoşnutsuzluğunu ve ABD'ye olan tam güvensizliğini dile getiren sözlerde ortaya çıkar” dedi.

İran'da reformist çizgide yayın yapan Ham Mihan gazetesi ise Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın ‘olumlu gidişatını’ övdü. Gazete şöyle yazdı: “Bu röportaj uzun zaman önce yapılmalıydı. İranlı yetkililer ne yazık ki uzun zamandır Amerikan ve uluslararası medya sahnesinde yoklar.”

İranlı yetkililer tarafından açıklanan yeni bilançoya göre İran ve İsrail arasında 12 gün süren savaşta bin 60 kişi hayatını kaybetti. ABD, İran'ın nükleer programındaki kilit tesislere düzenlediği saldırılarla savaşa katıldı.