Mandela’dan 10 yıl sonra Güney Afrika'nın Filistin’e desteği sürüyor

Mandela’nın Partisi davasını desteklemeye devam ediyor ve ülkesinin hükümeti Gazze'deki savaş nedeniyle İsrail'le ilişkilerini askıya alıyor

Pek çok Güney Afrikalı, onun ırkçılığa karşı mücadelesi ile Filistin'deki direniş arasında benzerlikler görüyor (AFP)
Pek çok Güney Afrikalı, onun ırkçılığa karşı mücadelesi ile Filistin'deki direniş arasında benzerlikler görüyor (AFP)
TT

Mandela’dan 10 yıl sonra Güney Afrika'nın Filistin’e desteği sürüyor

Pek çok Güney Afrikalı, onun ırkçılığa karşı mücadelesi ile Filistin'deki direniş arasında benzerlikler görüyor (AFP)
Pek çok Güney Afrikalı, onun ırkçılığa karşı mücadelesi ile Filistin'deki direniş arasında benzerlikler görüyor (AFP)

Apartheid karşıtı politikanın simge ismi olan Nelson Mandela, Şubat 1990'da 27 yıl kaldığı hapishaneden tahliye edilmesinden günler sonra Filistin davasının sembol ismi Yaser Arafat'ı sıcak bir şekilde kucaklamıştı.

Tıpkı bugün Güney Afrika'nın Filistin davasına verdiği desteğin tartışmalı olması gibi, bu jest de o zamanlar tartışılmıştı ancak Mandela eleştirileri umursamadı.

Arafat'ın Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) çoğu zaman, Mandela'nın beyaz azınlık yönetimine karşı mücadelesinin sadık bir destekçisi olmuştu. Birçok Güney Afrikalı Mandela ile Filistin'in İsrail'e karşı direnişi arasında benzerlikler görmekte.

Merhum liderin torunu Mandla Mandela, dedesinin ölümünün 10. yıl dönümü öncesinde verdiği röportajda şunları söyledi: “Filistinlilerin desteğiyle şanslıydık. Özgürlüğümüzü kazanabildik. Büyükbabam, Filistin mücadelesi olmadan özgürlüğümüzün eksik olduğunu söylerdi.”

Nelson Mandela’nın kurucusu olduğu iktidardaki Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC) Milletvekili olan Mandla Mandela, Johannesburg'da Filistinlilerle dayanışma amacıyla düzenlenen konferansa ev sahipliği yaptı. Konferansa Hamas hareketi üyelerini de katıldı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığı habere göre geçtiğimiz ay ANC, parlamentoda İsrail ile diplomatik ilişkilerin Gazze'de ateşkes kabul edilene kadar askıya alınması yönündeki yasa tasarısını desteklemişti.

Güney Afrika Yahudi cemaatinin bazı üyeleri ise ANC'nin tutumunu eleştirerek, Mandela'nın kendisinin de sonunda İsrail ile ilişkiler kurmaya çalıştığını belirtti.

Tarihçi ve “Mandela'nın Yahudilerle Anıları” kitabının yazarı David Saks, Mandela'nın, görevden ayrıldıktan sonra bile İsrail'i 1994'ten bu yana ziyaret eden tek Güney Afrika Devlet Başkanı olduğunu ve "İsrailli yetkililer tarafından sıcak karşılandığını" belirtti. O, dönemin Başbakanı Ehud Barak'tan ve eski Başkan Ezra Weizman'dan "arkadaşlarımdan biri" olarak bahsettiğini de ifade etti.

Saks, "İsrail'le diplomatik olarak işlerin nasıl yürümesi gerektiğini gösterdi ancak işler bu şekilde gitmedi" diye ekledi.



Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
TT

Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD'nin Venezuela'nın batısındaki Maracaibo liman kentinde bir kokain fabrikasını bombaladığını iddia etti.

Başkan Donald Trump'ın Venezuela kıyılarına ilk kara saldırısını duyurmasının ardından X platformunda şunları yazdı (yerini belirtmeden): "Trump'ın Maracaibo'da bir fabrikayı bombaladığını biliyoruz ve orada kokain yapmak için koka macunu karıştırıldığından korkuyoruz."


Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
TT

Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)

Ukrayna yetkilileri bu sabah erken saatlerde, Rusya'nın Odessa liman kentine gece saatlerinde düzenlediği insansız hava aracı (İHA) saldırısında çocukların yaralandığını bildirdi.

Askeri idare başkanı Serhiy Lysak, büyük ölçekli İHA saldırısının çok katlı iki konut binasını vurduğunu söyledi.

Lysak, saldırıda en az dört kişinin yaralandığını, bunların arasında yedi ay ile sekiz yaşları arasında üç çocuğun da bulunduğunu belirtti.

Lysak, saldırının ardından Telegram'da "Bu, Rusya'nın sivilleri hedef aldığının bir başka kanıtıdır" diye yazdı.

Ukrayna Hava Kuvvetleri, şehir yakınlarında İHA’ların yaklaştığı konusunda uyarıda bulundu ve tehdit nedeniyle hava saldırısı uyarıları yayınlandı.

Vali Oleh Kiper, Telegram üzerinden yaptığı bir paylaşımda, halka sakin kalmaları çağrısında bulundu. Ayrıca, bir lojistik şirketinin deposunda yangın çıktığını ve düşen molozların şehirdeki araçları tutuşturduğunu belirtti.


Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering