Hak örgütleri: 8 binden fazla Filistinli, İsrail hapishanelerinde tutuluyor

"Gazze'deki hastanelerde sakat çocuk sayısı çok yüksek"

Han Yunus'taki Nasser Hastanesi'nde doktorlar, İsrail bombardımanı altında yaralıları tedavi ediyor (Reuters)
Han Yunus'taki Nasser Hastanesi'nde doktorlar, İsrail bombardımanı altında yaralıları tedavi ediyor (Reuters)
TT

Hak örgütleri: 8 binden fazla Filistinli, İsrail hapishanelerinde tutuluyor

Han Yunus'taki Nasser Hastanesi'nde doktorlar, İsrail bombardımanı altında yaralıları tedavi ediyor (Reuters)
Han Yunus'taki Nasser Hastanesi'nde doktorlar, İsrail bombardımanı altında yaralıları tedavi ediyor (Reuters)

Hak örgütleri, İsrail'deki hapishanelerde en az 8 bin Filistinli mahkumun tutulduğunu bildirdi. 

Batı Şeria merkezli hak örgütü Addameer, 123 kadının da aralarında yer aldığı söz konusu mahkumlarının yüzlercesinin eskiden Gazze'de yaşayan kişiler olduğunu aktardı. 

Filistinli Mahkumlar Grubu ise yaklaşık 8 bin 300 Filistinlinin İsrail hapishanelerinde tutulduğunu bildirdi.

Addameer'le çalışan avukat Tala Nasır, mahkumların neredeyse yüzde 80'inin "idari tutukluluk" kapsamında hapiste alıkonduğunu savundu. 

Tel Aviv yönetimi, "idari tutukluluk" uygulaması kapsamında, işgal ettiği topraklarda yakaladığı Filistinlileri, kendilerine hiçbir resmi suçlama yöneltmeden hapse atabiliyor. Filistinliler, haklarındaki hukuki suçlamaları öğrenemeden ve kendilerini savunma hakkından mahrum şekilde 6 aya kadar hapis yatabiliyor. 

Hamas ve İsrail yetkilileri, Mısır'da ikinci bir ateşkes ve rehin takası için görüşmeleri sürdürüyor. 

Çatışmalarda 24 Kasım'da sağlanan ve bir hafta süren ateşkeste, 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakılmıştı.

Filistinli Mahkumlar Grubu, İsrail Hapishane İdaresi'nin rakamlarına dayanarak, bu takas kapsamında salıverilen 14 ila 17 yaşındaki Filistinli mahkumların çoğunun sorgulama için karakola götürüldüğünü ve "idari tutukluluk" kararıyla hapse atıldığını iddia etti.

Birleşmiş Milletler'den iki hafta önce yapılan açıklamada, son iki ayda İsrail hapishanelerinde tutulan 6 Filistinlinin öldüğü bildirilmişti. 

Avukat Nasır, bu mahkumların hiçbirinin hastalığı olmadığını belirtirken, otopsi raporunda bir Filistinlinin öldürülmeden önce dövüldüğüne dair bulgular tespit edildiğini savundu.

İsrailli yetkililerse tüm mahkumların hukuka uygun şekilde hapiste tutulduğunu savunmuş ve ölümlerle ilgili inceleme başlatıldığını bildirmişti. 

"Sakat çocuk sayısı çok yüksek"

Öte yandan İsviçre merkezli sivil toplum kuruluşu (STK) Sınır Tanımayan Doktorlar'la (MSF) çalışan Avustralyalı acil servis hekimi Natalie Thurtle, Gazze'de "öldürülen ya da hayat boyu sakat kalan çocuk sayısının çok yüksek olduğunu" belirtti.

Thurtle, Birleşik Krallık'ın önde gelen gazetelerinden Guardian'a, çatışmalar nedeniyle her gün yüzlerce kişinin hastanelere kaldırıldığını fakat kapasitenin tamamen dolduğunu ve halkın saklanabileceği güvenli yer kalmadığını söyledi.  

MSF'nin Gazze'deki tıp ekibinin lideri Chris Hook da salı günkü açıklamasında, Han Yunus kentindeki Nasser Hastanesi'nde doktorların "kurtulma şansı olmayan çocukları tedavi etmek için ölü çocukların cesetlerinin üzerinden geçerek hareket edebildiğini" belirtmişti.  



El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
TT

El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)

El Salvador'da yönetimi eleştirenler, Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin "diktatörlük" kurduğunu savunurken, güvenliğin sağlanmasından mutlu olanlar ülkenin özgürleştiğini öne sürüyor.

"Dünyanın cinayet başkenti" diye adlandırılan 6 milyon nüfuslu El Salvador'da 2016'da saatte ortalama bir cinayet işleniyordu. Çete savaşları da Salvadorluların çoğunlukla kuzeye, ABD'ye göç etmesine neden oluyordu.

Ancak Amerikan medya kuruluşu CNN'in haberinde, Bukele'nin sert önlemleriyle cinayet oranlarının ciddi şekilde azaldığına, hatta "ABD'de iyi hayatlar kuran kişilerin bile ülkeye geri döndüğüne" dikkat çekiliyor. 

Diğer yandan Bukele'nin çetelere yönelik savaşta, olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yargı süreçlerini askıya aldığına, hapsedilme oranlarında büyük artış yaşandığına ve insan hakları örgütlerinden tepkiler geldiğine işaret ediliyor.

ABD'ye iltica başvuruları olumsuz yanıtlandıktan sonra 6 yıl önce başkent San Salvador'a döndüklerini belirten Victor Bolanos ve eşi Blanca, o dönem "hiçbir yerde güvenlik olmadığını" söylüyor. 

Bukele'nin yönetimiyle durumun değiştiğini savunan Blanca şunları şu ifadeleri kullanıyor: 

Artık güvende hissediyoruz. Ülkemize özgürlük geldi.

ABD Gümrük ve Sınır Koruması'nın verilerine göre 2022'de El Salvador'dan ABD'nin güney sınırına gelen kişi sayısı 97 bindi. Bu rakam, 2023'te 61 bine indi. 

Ancak göçün tek sebebi şiddet ve çete savaşları değil. CNN, pek çok Salvadorlunun ekonomik sıkıntılar ve istihdam sorunları nedeniyle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Dünya Bankası'na göre Bukele'nin göreve gelmesinden bu yana El Salvador ekonomisi yavaş ve istikrarlı bir büyüme göstermiş olsa da ülke hâlâ vatandaşlarına yeterli fırsat sunmakta zorlanıyor.

48 yaşındaki emlak yatırımcısı Diego Morales, 27 yıldır ABD'de yaşadıktan sonra ülkesi El Salvador'a döndüğünü ve büyük bir değişimle karşılaştığını söylüyor: 

Küçükken uyanıp okula giderken sokakta ölü insanlar görürdüm. Artık burası güvenli ve pek çok kişi geri dönüyor.

Diğer yandan insan hakları grupları, Bukele'nin suç örgütlerine karşı açtığı savaşta çete üyesi olmayanların da tutuklandığına dikkat çekerek, San Salvador yönetimini eleştiriyor. 

Teresa Lilian Gutierrez, ülkedeki güvenliğin arttığını belirtirken, oğlunun çete üyesi olmamasına rağmen iki yıldır hapiste tutulduğunu savunuyor. Oğlunun OHAL kapsamında içeri alındığını belirten Gutierrez, şöyle devam ediyor: 

Hükümetten onu çıkarmasını istiyorum, lütfen... Geçen yıl avukatıyla konuştum çünkü onu serbest bırakacaklardı ama daha sonra onu bana geri vermeyeceklerini anladım.

Adalet ve Güvenlik Bakanı Gustavo Villatoro, ocak ayında yaptığı açıklamada  geçen yıl 154 cinayet işlendiğini söylemişti. Bu rakam 2022'de 495'ti. Resmi rakamlara göre, Orta Amerika ülkesinde 2020 ve 2021'de en az 1000 kişi öldürülürken, bu sayı 2019'da 2 binin üzerindeydi.

Cinayet oranlarındaki sert düşüş, Bukele'nin Mart 2022'de MS 13 ve 18. Cadde (Barrio 18) çeteleri arasında yaşanan çatışmalara karşı olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesinin ardından geldi. Halen süren OHAL kapsamında bugüne dek neredeyse 100 bin kişi söz konusu çetelere üye olduğu gerekçesiyle yakalandı. Bunlardan yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü ise 2022'deki raporunda, cezaevindeki kişilerin kötü muamele ve işkence gördüğünü iddia etmişti. 

Bukele, Amerika kıtasının en büyük hapishanesi Terör Muhafaza Merkezi'nin (CECOT) açılışını da geçen yıl şubatta yapmıştı. San Salvador'a 74 kilometre mesafedeki Tecoluca kasabasında yer alan hapishane, 166 hektarlık alana inşa edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, El Pais