Sadece bir zamanla tesadüfü olarak, Türkiye’nin Stockholm’ün NATO’ya katılımını onaylamasının hemen ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 30 ve 31 Ocak tarihlerinde İsveç Krallığı’nı ziyaret edecek. Fransız Cumhurbaşkanı’nın İsveç’e yönelik bu türden son ziyareti 2020 yılında, İsveç Kralı’nın Fransa’ya son ziyareti ise 2014 yılında gerçekleşmişti.
Macron Fransa’ya yabancı olan bir ülkeye gitmiyor. Zira Stockholm Parlamentosu tarafından İsveç Kralı olarak seçilen ve 2018 yılında Kral XIII. Karl’ın tahtına gelen şu anki Kral Carl XVI Gustav, Fransız general Jean-Baptiste Bernadotte’nin soyundan geliyor. General Bernadotte, İmparator Napolyon Bonapart’ın ordusunda görev yaptı. Bonapart ondan kurtulmak için hükümdarlığı çökmeden önce onu uzaktaki bir pozisyona önerdi. Bernadotte, Bonaparte’ın kısa süreli nişanlısı olan Désirée Clary ile evlendiğin için ikilinin arasında bir rekabet vardı.
Üç eksen
Macron’un ziyareti 3 eksenden oluşacak. Bunlar savunma, iki tarafın 2017 yılında imzaladığı çok formatlı stratejik ortaklığın güçlendirilmesi ile yenilikçilik ve yaratıcılığa dayanıyor. Ziyaretin, iki ülke arasındaki kadim ilişkileri güçlendirmeyi amaçladığı belirtilirken, iki ülke arasında imzalanan ilk anlaşmanın 16. yüzyılın ortalarına kadar uzandığı vurgulandı. Elysee Sarayı’ndan kaynaklar, söz konusu ziyareti duyururken, barışçıl nükleer iş birliği, çevre (ormanların korunması) ve savunma sektörlerinde bir dizi ön anlaşma ve niyet beyanının imzalanmasının beklendiğini söyledi.
Elysee kaynakları son eksen ile ilgili olarak, iki tarafın hava savunma sistemleri ve hava kontrolü alanında iş birliğine yönelik bir niyet beyannamesi imzalayacağını ve bu beyannamenin iki ülkenin savunma bakanları tarafından imzalanacağını belirtti. Aynı zamanda tanksavar füzeleri alanındaki iş birliğine ilişkin ve Fransız MBDA şirketi ile İsveçli Saab arasında anlaşma imzalanacak ve iki taraf yeni nesil tanksavar füzesi geliştirmek için çalışacak.
Paris, İsveç ile savunma alanındaki ilişkilerini ‘mükemmel’ olarak değerlendirirken, iki ülke daha önce Paris’in Mali’de oluşturduğu Avrupa komando gücü ‘Takuba’ çerçevesinde iş birliği yapmıştı. İki taraf, 2012 tatbikatlarında ‘Arctic Challenges 2021’ adı altında ortak askeri tatbikatlar, ardından ertesi yıl ‘Soğuk Tepki’ tatbikatları ve son olarak 2023’te ‘Aurora’ tatbikatlarını gerçekleştirdi.
Savunma iş birliğinin genişletilmesi
Yaklaşık iki yıl önce Ukrayna savaşının patlak vermesinden bu yana, Paris’in İsveç ile iş birliği içinde Baltık Denizi’ndeki hava ve deniz varlığını güçlendirmesinin ardından iki ülke arasındaki iş birliği genişledi. Fransa, İsveç’in yakında NATO’ya resmi olarak katılımının, askeri endüstriler de dahil olmak üzere iki taraf arasındaki askeri iş birliği alanlarını genişleteceğine inanıyor. İsveç, Macron’un ilerletmeye çalıştığı bir proje olarak, güçlü bir Avrupa savunma sanayisinin kurulmasında aktif ve destekleyici bir taraf olarak görülüyor.
Elysee kaynakları, iki tarafın egemenlik konusunda ‘benzer vizyona’ sahip olması göz önüne alındığında Paris ile Stockholm arasında benzerlik noktalarının olduğunu belirtti. Kaynaklar ayrıca bu durumun, gerek savunma üretimi gerekse operasyonel imkanlar açısından savunma yeteneklerinin geliştirilmesi ve Avrupa ile Atlantik toplu savunma iş birliğinin güçlendirilmesi yönünde bir arzunun olduğu anlamına geldiğini de belirtti.
Paris, İsveç ile iş birliğinin iki taraf içinde yararlı olduğunu belirtti. Yapılan bir açıklamada “Ukrayna savaşı gerek Rusya’nın oluşturduğu riskin değerlendirilmesi, gerek özellikle doğu kısmındaki müttefikler arasındaki dayanışma ihtiyacını değerlendirme gerekse savunma alanında ilgili ülkelerin Avrupa ülkelerine karşı koyma ve bağımsızlığına yönelik çaba gösterme yeteneklerini güçlendirme ihtiyacı olsun, iki ülke arasında stratejik yakınlaşmayı hızlandırdı” ifadelerine yer verildi.
Fransa’nın Stockholm Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada, Fransa Cumhurbaşkanı’nın ziyaretinin, iki taraf arasında var olan tarihi ilişkilere bir kez daha dikkat çekeceği, bu ilişkinin özelliğinin vurgulanacağı ifade edildi. Aynı zamanda yıllık 22 milyar avroyu aşan ikili iş birliğinin ve ticaret alışverişlerinin derinleştirilmesine de yol açacağı belirtildi.
İki taraf, İsveç’in gelişmiş yeteneklere sahip olduğu barışçıl amaçlı nükleer enerji sektöründe iş birliğini artırmayı amaçlıyor. Paris bu sektördeki varlığını Avrupa ve uluslararası düzeyde güçlendirmeye çalışıyor. Fransa’nın elektrik üretmek için nükleer enerjiye en çok bağımlı olan ülkelerden biri olduğunu da hatırlatmak gerekiyor.
İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi sınırına yakın bölgede askerler ve tanklar - 5 Ağustos 2025 (AFP)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv-Reuters)