Rusya, Hamas tarafından tutulan esirlerin serbest bırakılması için arabuluculuk yapıyor

Hamas onayını bildirdi ve "Paris Anlaşması"nın uygulanması için garanti talep etti, İsrail Moskova'nın çabalarını takdir ediyor

Yakınları ve destekçileri, 7 Ekim saldırılarından bu yana Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin fotoğraflarını taşıyan pankartlar kaldırıyor (AFP)
Yakınları ve destekçileri, 7 Ekim saldırılarından bu yana Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin fotoğraflarını taşıyan pankartlar kaldırıyor (AFP)
TT

Rusya, Hamas tarafından tutulan esirlerin serbest bırakılması için arabuluculuk yapıyor

Yakınları ve destekçileri, 7 Ekim saldırılarından bu yana Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin fotoğraflarını taşıyan pankartlar kaldırıyor (AFP)
Yakınları ve destekçileri, 7 Ekim saldırılarından bu yana Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin fotoğraflarını taşıyan pankartlar kaldırıyor (AFP)

Rusya ve İsrail arasındaki diplomatik ilişkiler gerilimli olmasına rağmen, Moskova, Tel Aviv ve Hamas arasındaki arabuluculuk rolünü üstlenerek, Gazze'de Hamas'ın elinde tuttuğu esirlerin serbest bırakılması için diplomatik çabaları yoğunlaştırıyor.

Ayrıca, "Paris Anlaşması"nın uygulanması yönünde ilerleme kaydedilmesini sağlayarak bölgede ateşkes sağlanmasını amaçlıyor.

Rusya'nın çatışma tarafları arasında arabuluculuk yapmaya başladığı,Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 9 Şubat Cuma günü yaptığı açıklamayla kamuoyuna duyuruldu.

Putin, "Rusya, rehin alınan kişilere yardım etmek için elinden geleni yapıyor, Hamas'ın siyasi kanadıyla iletişim halindeyiz" ifadelerini kullandı.

Putin, diplomatik yollarla esirlerin serbest bırakılması konusunda önemli sonuçlar elde ettiklerini belirterek, "Görüşmeleri, Hamas'ın siyasi kanadıyla yürütüyoruz. Özellikle Holokost'tan kurtulan İsraillilere yardım etmeye çalışıyoruz ve aynı zamanda bir Filistin devletinin kurulmasını destekliyoruz" dedi.

Aslında, Putin bu sözleriyle, 7 Ekim'deki saldırıları ilk kez "Holokost" olarak nitelendirmesi dikkat çekiciydi.

Putin, saldırıyı o zaman kınamış olmasına rağmen, Filistin-İsrail çatışmasına dair dengeli bir dil kullanmıştı.

Moskova ve Tel Aviv 

Bu açıklamalar, Moskova ile Tel Aviv arasındaki ilişkilerin zaten savaşın başlangıcından bu yana gergin olduğu bir dönemde, ilişkilerin daha da gerildiği bir zamana denk geldi.

Rusya'nın Gazze'deki Hamas hareketine desteği nedeniyle ilişkiler zora girmişti.

Siyasi gözlemciler, Putin'in bu açıklamalarının, Rusya ile İsrail arasındaki gergin diplomatik ilişkileri iyileştirmeye yönelik bir girişim olduğu ve Rusya'nın, Hamas ile iyi ilişkileri sayesinde sahada somut başarılar elde edebilecek bir arabulucu rolü oynamaya çalıştığını düşünüyor.

Putin'in açıklamalarından önce, İsrail ve Rusya arasında, Rusya Dışişleri Bakanlığının Tel Aviv Büyükelçisi Simona Halperin'i çağırmasına neden olan ciddi anlaşmazlıklar yaşanmıştı.

Halperin, Rusya'nın Hamas ile "aşırı dostane" bir şekilde ilişki kurduğunu ve "7 Ekim'deki Holokost'u hafife aldığını" söylemişti.

Buna karşılık, Rusya'nın İsrail Büyükelçisi Anatoly Viktorov, Rusya'nın Hamas ile insani meselelerin çözümü ve esirlerin serbest bırakılması konusunda İsrail'in çıkarlarını gözeten iletişim kurduğunu belirtti.

Viktorov, "Bu konudaki çalışmalarımız hiçbir zaman durmadı ve devam edecek, İsrailliler yaptığımız tüm çabaları biliyor" dedi.

Putin, Rusya ile İsrail arasındaki bu anlaşmazlığı çözmek için Moskova'daki Yahudi liderlerle bir toplantı düzenleyerek esirlerin serbest bırakılması yönünde diplomatik çabalarında önemli sonuçlar elde edildiğini belirtti.

Siyasi gözlemciler, Rusya Devlet Başkanı'nın bu adımlarının, iki ülke arasındaki farklılıkların üstesinden gelmeye ve Tel Aviv ile ilişkileri iyileştirmeye yönelik olduğunu düşünüyor.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, "Hamas liderliğinin acil çağrılarımıza olumlu cevao vermesinden dolayı minnettarız" dedi.

Bu açıklamanın ardından Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne, sivillere yönelik şiddeti ve tüm terör eylemlerini kınayan ve insani ateşkes çağrısında bulunan bir karar tasarısı önerisinde bulundu.

Ancak, Amerika Birleşmiş Devletleri bu tasarıya veto hakkını kullanarak karşı çıktı.

İsrail ile yaşanan gerilimin doğası

Bu gelişmeler, Tel Aviv ile olan ilişkilerde gerilime yol açtı.

Bu gerilimin sonuçlarından biri, Putin'in Hamas'ın İsrail'e saldırısından sonra İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapması gereken telefon görüşmesini yaklaşık 10 gün geciktirmesi ve savaş başladığından bu yana sadece bir kez daha aramasıydı.

Ayrıca, İsrail'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Gilad Erdan, Moskova'yı, "Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri saldırısından dünyanın dikkatini dağıtmaya çalıştığını, bu konuda İsrail'e ahlak dersi verebilecek son ülke olduğunu" söyleyerek eleştirdi.

Esirlerin serbest bırakılması için müzakereler

Bu gerilim, Rusya devlet başkanının esirlerin serbest bırakılması için müdahalede bulunacağını açıklamasıyla azalmaya başladı.

Bu açıklamanın ardından, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, "Esirlerin serbest bırakılması için çaba sarf ediyoruz ancak İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ateşkes sağlanması için daha fazla esneklik göstermesi gerekiyor" dedi.

Bogdanov, "Moskova, İsrail ve Hamas arasında esir takası konusunda müzakereler için bir platform sağlamaya hazır. Kimseye bir şey dayatmıyoruz, müzakereler için rahat bir ortam sağlamaya ve bir platform sunmaya hazırız" ifadelerini kullandı.

Rusya'nın Katar Büyükelçisi Dmitry Dogadkin, "Hamas'ın siyasi kanadıyla Doha'daki Rus diplomatik misyonu aracılığıyla Gazze'de tutulan diğer esirlerin serbest bırakılması için düzenli olarak diyalog yürütüyoruz" dedi.

Tel Aviv'in tepkisi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Rusya'nın İsrail vatandaşlarının serbest bırakılması için gösterdiği çabalara değer verdiğini belirterek, "Tel Aviv, tüm esirlerin serbest bırakılması için siyasi ve askeri tüm araçları kullanacak" dedi.

Hamas ise Rusya'nın "Paris Anlaşması"nın uygulanmasını garanti altına alacak ülkelerden biri olmasını kabul etti. Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Musa ebu Merzuk, "Moskova'yı dost bir ülke olarak görüyoruz. Rus teklifine müzakere platformu sağlama konusunda büyük ilgi gösteriyoruz" dedi.

Independent Arabia - Independent Türkçe



İsrail'de İran'a saldırı için rol değişimi

Netanyahu ve Gallant, Savunma Bakanlığı'ndaki bir yeraltı odasında İran'a yönelik saldırıyı izliyor. (İsrail Savunma Bakanlığı)
Netanyahu ve Gallant, Savunma Bakanlığı'ndaki bir yeraltı odasında İran'a yönelik saldırıyı izliyor. (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

İsrail'de İran'a saldırı için rol değişimi

Netanyahu ve Gallant, Savunma Bakanlığı'ndaki bir yeraltı odasında İran'a yönelik saldırıyı izliyor. (İsrail Savunma Bakanlığı)
Netanyahu ve Gallant, Savunma Bakanlığı'ndaki bir yeraltı odasında İran'a yönelik saldırıyı izliyor. (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail, bir yanda Başbakan Binyamin Netanyahu ile diğer yanda güvenlik ve askeri servislerin liderleri arasındaki rol değişiminde dikkat çekici bir değişime tanıklık ediyor. Netanyahu 2010 yılında İran'a karşı bir savaşı şiddetle savunurken, şimdi duruşunu değiştirip daha muhafazakâr bir yaklaşım benimsiyor gibi görünüyor. Daha önce onun yaklaşımına karşı çıkan generaller ise şimdi Tahran'ı vurma konusunda daha hevesli.

Bu anlaşmazlık geçtiğimiz iki gün içinde Husilerin Ramat Gan ve Yafa'yı iki balistik füzeyle başarılı bir şekilde hedef almasıyla daha da belirginleşti ve Tel Aviv'de uygun cevabın ne olacağı konusunda bir tartışma başlattı.

Netanyahu ve bakanları Husileri tehdit etti. ABD yönetimini Husilere ve onların Sana, Saada ve Yemen'in diğer bölgelerindeki üslerine ve aynı zamanda İran'a karşı büyük çaplı, ikili bir askeri saldırı planı geliştirmeye ikna etmeye çalıştı.

Diğer yandan Mossad'ın Netanyahu hükümetine İran'ı vurmayı ‘yeni koşullarda uygulanabilir hayati bir mesele’ olarak önerdiği ortaya çıktı.

Geçmişte Netanyahu, tüm İsrail güvenlik servislerinin (ordu, Mossad ve istihbarat) liderlerinin muhalefetini görmezden gelerek İran'a karşı bir savaşın önde gelen savunucularından biri olmasına rağmen, sahne tersine dönmüş gibi görünüyor. Netanyahu şimdi böyle bir adım atmaya yanaşmazken, Yemen'den gelen Husi saldırılarına karşılık olarak İran'a saldırı çağrısı yapanlar artık İsrail güvenlik servislerinin liderleri.

İsrail'de pazar akşamı çıkan haberlere göre Mossad Başkanı David Barnea, Netanyahu'ya güvenlik servislerinin başkanlarının tutumunu anlattı ve İsrail'e füze ve insansız hava araçları (İHA) fırlatılmasına karşılık olarak Husilerin hedef alınmaması yönünde açık bir tavsiyede bulunarak, “saldırı İran'a yönelik olmalı” dedi.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 13 televizyonundan aktardığına göre Barnea, “Sadece Husilere saldırırsak pek bir etkisi olmaz” dedi. Kanal, gelişmeleri ele almak üzere güvenlik servislerinin liderleri arasında ‘son 24 saat içinde birkaç istişarenin gerçekleştiğini’ açıkladı.

İsrail Kanal 12 televizyonu ise İran içinde ‘İsrail saldırısı olasılığı’ konusunda istişareler yapıldığını bildirirken, İsrail'deki güvenlik servisleri liderliğinin İran'a doğrudan saldırılması gerektiğini tavsiye ettiğini vurguladı. Kanalın pazar akşamı yayınladığı habere göre, İsrail'deki siyasi liderler, yakın gelecekte İran topraklarındaki stratejik bölgelere yönelik bir İsrail saldırısı olasılığı nedeniyle İran'ın artan bir baskıyla karşı karşıya olduğunu değerlendiriyor.

İsrail'de siyasi ve güvenlik düzeylerinde yapılan son istişarelere göre, İran'da İsrail'in ‘doğrudan karşı karşıya gelmek ve bedel ödetmek için kuzeydeki (Lübnan) savaşı durdurmayı kabul etmeye’ karar verdiğine dair bir inanç var.

Bu istişareler sırasında İsrail tarafında İran'ın son üç olay (İran'daki hava savunma sistemlerinin imha edilerek İsrail Hava Kuvvetleri uçaklarının önünün açılması, Lübnan'daki ateşkes anlaşması ve Donald Trump'ın ABD başkanı seçilmesi) arasında bağlantı kurduğuna dair bir kanaat ortaya çıktı.

Buna karşılık İranlılar da ne yapacaklarına karar vermek için istişareler yürütüyorlar. İstişareler sırasında ‘İsrail'in İran'ın Suriye ve Lübnan'a dönmesini engellemek ve Tahran'ın büyük yatırımlar yaptığı çabalarını boşa çıkarmak için her şeyi yapabileceği’ vurgulandı.

xopğ
Bir İsrail savaş uçağı 26 Ekim'de İran'a yapılacak saldırıya katılmak üzere yola çıkıyor. (AFP)

Netanyahu hükümetinde 2010 yılında savunma bakanı olarak görev yapan eski Başbakan Ehud Barak, ordunun muhalefeti nedeniyle geri adım atmadan önce Netanyahu'nun İran'a saldırı planlarını destekleyerek bu tartışmaya katılmıştı.

Bugün Barak şöyle diyor: “İsrail, İran'ın nükleerleşmesini birkaç aydan fazla geciktirebilecek hassas bir hava saldırısı düzenleme kapasitesine sahip değil. ABD'nin de İran'ın nükleer tesislerine karşı bunu başarabilecek kabiliyete sahip olup olmadığı belli değil.”

Barak pazar günü Kanal 12 televizyonuna pozisyonunu şöyle açıkladı: “Sorun şu ki İran zaten bir ‘nükleer eşik ülke’. Bir dizi nükleer tesis inşa etmek için yeterli miktarda yüksek düzeyde zenginleştirilmiş malzemeye sahip ve askeri düzeyde zenginleştirmeye devam etmesine izin veren konuşlandırılmış ve iyi korunan bir altyapısı var. Bir füzeye monte edilebilecek bir nükleer silah inşa etmek ve donatmak için kısa bir süreye, belki bir yıl kadar bir süreye ihtiyacı vardır, ancak bunların izlenmesi ve müdahale edilmesi çok zordur. İran'ın nükleerleşmesini geciktirecek hassas bir hava saldırısı sadece sınırlı bir süre için işe yarayacaktır, birkaç aydan fazla değil. Amerikalıların nükleer tesislere karşı böyle bir kabiliyete sahip olduğu da belli değil.”

Barak, İran'a yönelik böyle bir saldırıyı hem ABD Başkanı seçilen Donald Trump hem de İsrail yönetimi için ‘basit bir ikilem’ olarak nitelendirdi ve sıkıntının sadece nükleer tesislere mi saldırılacağı yoksa İran'ın nükleer, ekonomik, petrol ve yönetim sistemini hedef alarak ‘altını oymak ve çökertmek’ mi olduğu sorusu olduğunu söyledi. Barak, “Sadece kısmi bir hedefleme rejimi zayıf tutar. Ancak sağlam kalırsa, İran'ın nükleer silaha erişimini hızlandırma girişimi şeklinde ağır bir bedeli olacaktır” ifadelerini kullandı.

Trump'ın ABD için ‘stratejik geri çekilme’ kavramını desteklediğini, bunun da ABD'nin bitmek bilmeyen savaşlara ve dünyanın öbür ucunda kendisine faydası olmayan çıkarlara dahil olması için bir neden olmadığı anlamına geldiğini belirten Barak, Trump'ın önemli uluslararası meseleleri, bu meselelerin taraflarıyla doğrudan kişisel temas yoluyla ‘anlaşmalar’ yaparak ve bir dizi tartışmalı konuyu kararlı ve hızlı bir şekilde çözerek çözmeye çalıştığına dikkat çekti.

Barak, Trump'ın Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmazlığı çözmek ve savaşı durdurmak için inisiyatif alacağını, Çin ile Tayvan arasındaki anlaşmazlığı çözeceğini, Washington ile Pekin arasındaki ticaret, gümrük ve teknoloji savaşına rağmen Çin ile güvenlik gerilimini azaltacağını, Ortadoğu'daki savaşı sona erdirmeye çalışacağını, İran ile çatışmayı sona erdireceğini ve iki devletli çözüm yolunda ilerlemek için ‘bulanık’ bir planla İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkileri normalleştireceğini öne sürdü.

Trump'ın bazı konularda İsrail'e taviz verme eğiliminde olacağını ve kendisini ilgilendiren konularda kendi sorumluluğunda hareket etmesi için İsrail'e belirli bir özgürlük tanıyacağını belirten Barak, “Ancak Trump, çıkarları için merkezi olduğunu düşündüğü konularda görüşünü Biden yönetiminden daha açık bir şekilde dikte etmekte ısrar edebilir” dedi. Barak'a göre İran'a yönelik bir saldırı bağlamında bu şu anlama geliyor: “Trump bir saldırıyı başlatmayacak ya da yönetmeyecek. Aksine, Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek için Putin'le yapılan anlaşmanın bir parçası da Rusya'nın İran'ı dizginlemesi ve nükleer silaha doğru ilerlemesi için içeriden gelen baskıyı durdurması olabilir. Bazı durumlarda Trump, İran'ı yeni bir nükleer anlaşmaya katılmaya ikna etmek için Putin ve Çin'i kullanmaya çalışabilir.”