WHO: Dünya ülkelerinin yarısından fazlası kızamık salgınına karşı yüksek risk altında

Sudanlı bir hemşire kızamık aşısı kampanyası sırasında aşı dozu hazırlıyor (AFP)
Sudanlı bir hemşire kızamık aşısı kampanyası sırasında aşı dozu hazırlıyor (AFP)
TT

WHO: Dünya ülkelerinin yarısından fazlası kızamık salgınına karşı yüksek risk altında

Sudanlı bir hemşire kızamık aşısı kampanyası sırasında aşı dozu hazırlıyor (AFP)
Sudanlı bir hemşire kızamık aşısı kampanyası sırasında aşı dozu hazırlıyor (AFP)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), acil önleyici tedbirler alınmadığı takdirde, dünya ülkelerinin yarısından fazlasının yıl sonuna kadar kızamık salgını açısından yüksek risk altında olacağı konusunda uyardı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığı habere göre, kızamık vakaları, sağlık sistemlerinin aşırı yük aldığı ve önlenebilir hastalıklara yönelik rutin aşıların geride kaldığı yeni tip koronavirüs salgını yıllarında aşı yapılmaması nedeniyle çoğu bölgede artıyor.

WHO’nun kızamık konusundaki teknik danışmanı Natasha Crowcroft, dün Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi:

“Bu yıl, yani 2024’te, aşılama programlarımızda büyük boşluklar var ve bunları gerçekten hızlı bir şekilde dolduramazsak, bu boşluğu kızamık dolduracak diye endişeleniyoruz. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin yanı sıra WHO verilerinden, dünyadaki ülkelerin yarısından fazlasının bu yılın sonuna kadar salgın açısından yüksek veya çok yüksek risk altında olacağını görebiliyoruz.”

Crowcroft, ekonomik krizler ve çatışmalar gibi birbiriyle çelişen sorunlar göz önüne alındığında, hükümetlerin ‘taahhüt eksikliği’ olduğunu söyleyerek, çocukları korumak için acil eylem çağrısında bulundu.

Kızamık, çoğunlukla beş yaşın altındaki çocukları etkileyen, oldukça bulaşıcı ve hava yoluyla bulaşan bir virüstür. 

WHO’ya göre, kızamık iki doz aşıyla önlenebiliyor ve 2000 yılından bu yana 50 milyondan fazla ölüm bu sayede önlendi.

FOTO: Kızamık aşısı yapılan bir çocuk (AFP)
 Kızamık aşısı yapılan bir çocuk (AFP)

Geçen yıl bildirilen kızamık vaka sayısı 2022’ye göre yüzde 79 artış gösterdi ve dünya çapında 300 binden fazla vaka rapor edildi.

Bu sayının, toplam vakaların küçük bir bölümünü temsil ettiğine inanılıyor.

Amerika kıtası dışındaki tüm WHO bölgelerinde salgınlar bildirilirken, Crowcroft orada da salgınların meydana geleceği konusunda uyardı.

Crowcroft, yoksul ülkelerde sağlık sistemlerinin zayıf olması nedeniyle ölüm oranlarının daha yüksek olduğunu belirterek, salgın ve ölümlerin orta ve yüksek gelirli ülkeler için de risk oluşturduğunu ifade etti.

Ayrıca, “Dünya çapında çok sayıda kızamık salgını yaşadık ve orta gelirli ülkeler büyük sıkıntı çekti. 2024’ün 2019 gibi görüneceğinden endişe duyuyoruz” diye ekledi.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.