Reisi'nin ölümü kaza değilse arkasında kimler olabilir?

"İran'ın komplolara yatkın siyasi kültüründe çok az kişi Reisi'nin ölümünün kaza olduğuna inanacaktır"

Helikopterin enkazına 15 saatlik çalışma sonrasında ulaşıldı (AFP)
Helikopterin enkazına 15 saatlik çalışma sonrasında ulaşıldı (AFP)
TT

Reisi'nin ölümü kaza değilse arkasında kimler olabilir?

Helikopterin enkazına 15 saatlik çalışma sonrasında ulaşıldı (AFP)
Helikopterin enkazına 15 saatlik çalışma sonrasında ulaşıldı (AFP)

Dün helikopteri düşen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'yi bulmak için harekete geçilirken olayın kaza olmadığını düşünenler "Bunu kim yapmış olabilir?" sorusuna yanıt aramaya başlamıştı. 

Pek çok kişi tarafından ülkenin 85 yaşındaki Yüce Lideri Ali Hamaney'in yerine geçmesi beklenen Reisi'nin ölümü halihazırda soruşturuluyor. 

Olası sebepler arasında yıllardır süren yaptırımlar yüzünden hava araçlarının bakımının yapılamaması ve sis, yağmur ve rüzgarın etkili olduğu kötü hava koşulları var. 

Ancak Tahran sokaklarında atılan havaifişekler Reisi'nin ülke içinde herkes tarafında sevilmediğine bir işaret olabilir. 35 yıldır ülkeyi yöneten Hamaney'in sağlık durumunun kötüleştiğine yönelik haberlerin taht kavgasını kızıştırması da muhtemel. 

Uzmanlar, 63 yaşındaki Reisi'nin ülkenin bir numaralı pozisyonu için Hamaney'in küçük oğlu Mücteba'yla yarıştığını söylüyor. ABD merkezli Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'ndan Kerim Sacapur konuyu şöyle yorumluyor:

Reisi'nin ölümü, İran'da veraset krizine yol açabilir. 85 yaşındaki Yüce Lider'in yerini alabilecek adaylar arasında yalnızca o ve Mücteba Hamaney'in adı geçiyordu. İran'ın komplolara yatkın siyasi kültüründe çok az kişi Reisi'nin ölümünün kaza olduğuna inanacaktır.

İsrail'le süregelen gerginlik de şüphelere yol açıyor. Zira daha 1 Nisan'da Suriye'deki iki generali öldürülen Tahran, bu olaydan iki hafta sonra İsrail'e drone'larla ve füzelerle saldırı düzenlemişti. İsrail'in buna verdiği cılız bir yanıtla gerginliğin şimdilik dindiği düşünülüyordu. Yine de Reisi'nin kazasıyla birlikte gözler İsrail'e döndü. 

hyju
Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tebriz Valisi Malik Rahmeti ve İran lideri Hamaney'in Tebriz Temsilcisi Muhammed Ali Haşim de kazada hayatını kaybedenler arasında yer aldı (AFP) ​​​​​​

Bir başka şüphe çeken aktör de Azerbaycan oldu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Reisi, Aras Nehri üzerinde iki ülke tarafından ortaklaşa inşa edilen Kız Kalesi ve Hudaferin barajlarının açılışını dün gerçekleştirirken sıcak mesajlar veriyordu. 

Ancak sınır bölgesinden üç helikopterlik konvoyla dönen Reisi'nin ölümü, Bakü'nün Tel Aviv'le iyi ilişkilere olması ve İkinci Karabağ Savaşı'nda Tahran'dan gelen sert mesajları hatırlattı. 

Olaydan sonra Aliyev de taziye mesajı yayımlayanlar arasında yer aldı:

Dost ve kardeş İran Cumhuriyeti ve halkının ağır kaybı, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve diğer kişilerin helikopter kazasında trajik bir şekilde hayatını kaybetmesi haberi bizi derinden sarstı. İran halkı, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi şahsında, hayatı boyunca ülkesine özveri ve sadakatle hizmet eden seçkin bir devlet adamını kaybetti. Onun aziz hatırası her zaman kalbimizde yaşayacak.

Bu üzücü günde yüce Allah'tan dost ve kardeş İran halkına sabır ve metanet diliyor, acılarını paylaştığımızı ifade ediyor, size, hayatını kaybedenlerin aile ve yakınlarına, tüm halkınıza kendi adıma ve Azerbaycan halkı adına başsağlığı diliyorum. Allah rahmet eylesin.

İran Anayasayı Koruyucular Konseyi, Ali Hamaney'in onaylamasının ardından cumhurbaşkanlığı görevini Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir'in devralacağını açıkladı.

İran anayasasına göre yeni cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içinde seçilmesi amacıyla meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurulun gerekli düzenlemeleri yapması gerekiyor. İran’da cumhurbaşkanları, Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin onayladığı adaylar arasından halk tarafından seçiliyor.

Independent Türkçe



Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
TT

Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)

Uluslararası Af Örgütü cumartesi günü yaptığı açıklamada, Nijerya'nın orta kesiminde yer alan Benue eyaletindeki Yelewata köyüne silahlı kişiler tarafından düzenlenen saldırıda en az 100 kişinin öldüğünü belirtti.

zxscdfgth
Nijerya polis güçleri, 12 Haziran 2025 tarihinde Lagos eyaletinin başkenti Ikeja’da Nijerya Demokrasi Günü anısına düzenlenen bir sokak gösterisi sırasında yol kenarında duruyor. (Reuters)

Kuruluş, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, saldırının cuma akşamından cumartesi sabahının erken saatlerine kadar sürdüğünü belirtti.

Paylaşımda, “Birçok kişiden halen haber alınamıyor... Onlarca kişi yaralandı ve yeterli tıbbi bakımdan yoksun bırakıldı... Aileler kapıları kilitlendikten sonra yatak odalarında yakıldı” ifadeleri yer aldı.

Benue, Nijerya'nın Orta Kuşak bölgesinde, ağırlıklı olarak Müslüman olan kuzey ile Hıristiyanların çoğunlukta olduğu güney bölgelerinin kesiştiği yerde bulunuyor.

Hayvanları için otlak arayan çobanlar ile ekilebilir araziye ihtiyaç duyan çiftçiler arasındaki çatışmaların ortasında arazi kullanımı için rekabet kızışıyor. Etnik ve dini bölünmeler sık sık üst üste gelerek gerilimi artırıyor.

Geçtiğimiz ay aynı eyaletin Gwer West bölgesinde silahlı çobanlara atfedilen bir dizi saldırıda en az 42 kişi hayatını kaybetti.

jukıo
Nijerya'nın Lagos kenti sokaklarında hükümet karşıtı protestolar için toplanan insanlar, 12 Haziran 2025 Perşembe (AP)

Araştırma şirketi SPM Intelligence'a göre bölgede 2019'dan bu yana devam eden şiddet olayları 500'den fazla can aldı ve yaklaşık 2,2 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Bir insan hakları örgütü Facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, terör saldırısının cuma gecesi ile cumartesi günü sabahın erken saatleri arasında Benue eyaletinin Yelewata köyünde gerçekleştiğini belirtti.

Örgüt, onlarca kişiden halen haber alınamadığını, yüzlerce kişinin de yaralandığını ve tıbbi bakım eksikliğinden mustarip olduğunu bildirdi.

zgthy
Nijerya'nın orta kesiminde bir saldırıdan (Arşiv)

Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada, “Birçok aile yatak odalarına kilitlendi ve ateşe verildi. Birçok ceset tanınmayacak şekilde yanmıştı” denildi. Benue Eyaleti Polis Sözcüsü Udeme Edet, Yelewata bölgesindeki saldırıyı doğruladı ancak ölü sayısını vermedi.

Cinayetlerden kimin sorumlu olduğu bilinmemekle birlikte, sınırlı toprak ve su kaynakları üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle çobanlar ve yerel çiftçiler arasında sık sık çatışmaların yaşandığı kuzey Nijerya'da bu tür saldırılar yaygın.