İHA’lar ve sinyal bozucular: Ukrayna semalarında ‘devasa’ bir siber savaş yaşanıyor

Ukrayna, İHA’lar nedeniyle her iki ordunun da kayıplar verdiğini açıkladı (Reuters)
Ukrayna, İHA’lar nedeniyle her iki ordunun da kayıplar verdiğini açıkladı (Reuters)
TT

İHA’lar ve sinyal bozucular: Ukrayna semalarında ‘devasa’ bir siber savaş yaşanıyor

Ukrayna, İHA’lar nedeniyle her iki ordunun da kayıplar verdiğini açıkladı (Reuters)
Ukrayna, İHA’lar nedeniyle her iki ordunun da kayıplar verdiğini açıkladı (Reuters)

Ukrayna cephesinde sinyal bozucular son aylarda Rusya'ya karşı yürütülen siber savaşta önemli bir ekipman haline geldi. Ukrayna ordusu, çatışmaların yaşandığı bölgelerin semalarını dolduran insansız hava araçlarını (İHA) mümkün olan en fazla sayıda etkisiz hale getirmeye çalışıyor.

Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) haberine göre Ukrayna ordusunda siber savaş konusunda uzman üst düzey bir yetkili, “Bu devasa bir savaş ve aynı zamanda teknolojilerin hızlı gelişimi nedeniyle zamana karşı bir yarış” ifadelerini kullandı. Ukrayna ordusunun şu an, ilk elden canlı görüntü sağlayan kameralı Rus FPV insansız hava araçlarının yüzde 60 ila 70'inin radar sinyallerini bozmayı başardığını söyleyen yetkili, “Her üç ayda bir yeni teknolojiler düşünmek zorundayız” diye ekledi.

Ukrayna'nın doğu cephesinde savaşan 92. Tugay'a bağlı bir İHA taburunda sinyal bozucular konusunda uzman olan Mykola (42) askerin sırt çantasına yerleştirilen dört kilogramlık beyaz silindir şeklinde bir cihaz olan sinyal bozucuyla ilgili olarak “Ukrayna askerleri için ilk taşınabilir elektronik koruma cihazlarından biri sinyal bozucudur. Bu cihaz askerlerimizi ve İHA’larımızı kullanabilecekleri yerlere giden birliklerimizi Rusya’nın FPV model İHA’larından koruyor” dedi.

Patlayıcılarla donatılmış FPV’ler, birkaç kilometrelik bir yarıçap içindeki düşmanları doğrudan vurabiliyor.

Rusya'nın Ukrayna’ya savaş açmasının üzerinden geçen iki yılı aşkın sürenin ardından, her iki tarafın da cepheye yüz binlercesini konuşlandırdığı bu nispeten ucuz cihazlar, obüslerin yanında savaşın vazgeçilmezi haline geldi.

Sinyal bozucular İHA’ların kontrolünün kaybedilmesini sağlıyor

Ukrayna Kara Kuvvetleri Komutanı General Oleksandr Pavlyuk, geçtiğimiz günlerde İngiltere merkezli The Times gazetesine verdiği bir röportajda, İHA’ların şu an her iki tarafta da zayiata yol açtığını söyledi.

Sinyal bozucular, İHA’ların sinyalleriyle aynı frekansta sinyaller yayarak İHA ile onu kontrol eden operatör arasındaki iletişimi kesiyor.

AFP’nin aktardığına göre Mykola, sinyal bozucunun 30 metre mesafede ‘etkili’ olduğunu ve düşmanın kullandığı FPV model İHA’ların kontrolünün tamamen kaybedilmesine neden olduğunu söyledi. Ukraynalı bir şirket tarafından üretilen sinyal bozucular özel bağışlarla finanse edildi.

Ukrayna ordusunun hassas bölgelerde seyreden 4x4 araçlarının gün geçtikçe daha büyük taşınabilir sinyal bozucularla donatılıyor. Mykola'ya göre cepheye ‘büyük siber harp istasyonları’ kuruluyor.

Sinyal bozucuları bir yere kadar koruma ve güven sağlayan kurşun geçirmez yeleklere benzeten Mykola, “Bu cihazlar sayesinde hayatta kalma şansı artıyor” dedi. İHA operatörü Coyote (22) ise Rus sinyal bozucularından korunmak için deneyimli olmak gerektiğine inanıyor. Coyote, kullandığı İHA’ların yaklaşık yüzde 40'ının Rusya’nın sinyal bozucuları nedeniyle kaybolduğunu itiraf etti.

Sinyal bozucularla nasıl baş edilir?

Ukrayna Ordusu 28’inci Tugayı’ndan olan Mykola, “Sinyal bozucuların hangi frekanslarda çalıştığını biliyorsanız ve genellikle aktif oldukları yerlerde daha önce uçtuysanız, İHA’nın frekanslarını değiştirebilirsiniz. Böylece sinyal bozucunun etrafından ya da üzerinden uçmayı deneyebilirsiniz” diyor.

Rusya'nın bu alanda bir adım önde olduğunu çünkü 30 yılı aşkın bir süredir siber savaş sistemleri üzerinde çalıştığını belirten Mykola, Ukrayna’nın ise ekipman geliştirmeye Rusya’nın Kırım'ı ilhak ettiği ve Ukrayna'nın doğusunda silahlı çatışmaların başladığı 2014 yılında başladığını açıkladı.

Kiev ve Moskova arasındaki savaşın başlamasının üzerinden iki yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen Ukrayna’nın düşmanı Rusya’yı ekipman geliştirme konusunda büyük ölçüde yakaladığını savunan Mykola, “Bugün herkes FPV’leri ve aynı frekanslarda çalışan diğer İHA’lar için boş frekanslar arıyor. Herkes aynı zamanda bu frekanslara nasıl karşı koyacağını da düşünüyor” şeklinde konuştu.



UAEA: Çernobil Nükleer Santrali’nin koruyucu kalkanı hasar gördü

Çernobil Nükleer Santrali'ndeki hasarlı dördüncü reaktörü kapatan eski kubbenin üzerindeki Yeni Güvenli Muhafaza (NSC) yapısının genel görünümü (Reuters)
Çernobil Nükleer Santrali'ndeki hasarlı dördüncü reaktörü kapatan eski kubbenin üzerindeki Yeni Güvenli Muhafaza (NSC) yapısının genel görünümü (Reuters)
TT

UAEA: Çernobil Nükleer Santrali’nin koruyucu kalkanı hasar gördü

Çernobil Nükleer Santrali'ndeki hasarlı dördüncü reaktörü kapatan eski kubbenin üzerindeki Yeni Güvenli Muhafaza (NSC) yapısının genel görünümü (Reuters)
Çernobil Nükleer Santrali'ndeki hasarlı dördüncü reaktörü kapatan eski kubbenin üzerindeki Yeni Güvenli Muhafaza (NSC) yapısının genel görünümü (Reuters)

Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) dün yaptığı açıklamada, 1986’daki Çernobil felaketinin ardından radyoaktif maddelerin sızmasını önlemek için inşa edilen Çernobil nükleer santralindeki koruyucu kalkanın artık temel güvenlik işlevini yerine getiremediğini bildirdi. Ajans, bu hasarın bir insansız hava aracı (İHA) saldırısı nedeniyle oluştuğunu ve Ukrayna’nın, sorumluluğun Rusya’da olduğunu öne sürdüğünü belirtti.

UAEA, geçen hafta tamamlanan çelik izolasyon yapısının denetiminde, şubat ayında meydana gelen İHA saldırısının, Ukrayna’daki Rusya kaynaklı çatışmanın başlamasından üç yıl sonra yapıyı olumsuz etkilediğini ortaya koyduğunu duyurdu.

UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi yaptığı açıklamada, “Denetim heyeti, koruma yapısının temel güvenlik işlevlerini, özellikle de radyoaktif maddeyi izole etme kapasitesini kaybettiğini doğruladı. Ancak yapının taşıyıcı sistemleri veya izleme cihazlarında kalıcı bir hasar bulunmadığı sonucuna varıldı” dedi.

Grossi, onarımların yapıldığını, ancak uzun vadeli nükleer güvenliği sağlamak ve daha fazla bozulmayı önlemek için kapsamlı bir restorasyonun gerekli olduğunu vurguladı.

BM, 14 Şubat’ta yayımladığı açıklamada, Ukrayna yetkililerinin, yüksek patlayıcı başlığa sahip bir İHA’nın tesise saldırdığını, yangına yol açtığını ve 1986 felaketinde hasar alan 4 numaralı reaktörü çevreleyen koruyucu kaplamaya zarar verdiğini bildirdiğini aktarmıştı.

Ukrayna yetkilileri, İHA’nın Rusya’ya ait olduğunu belirtirken, Moskova saldırıyı reddetti.

BM, şubat ayında yaptığı açıklamada, radyasyon seviyelerinin normal ve stabil olduğunu, herhangi bir sızıntı rapor edilmediğini bildirdi.

1986’daki Çernobil patlaması, radyasyonun Avrupa’nın dört bir yanına yayılmasına yol açmış ve Sovyet yetkililerini olaya müdahale etmek için büyük sayıda insan ve ekipman seferber etmeye zorlamıştı. Santraldeki son çalışan reaktör ise 2000 yılında kapatılmıştı.

Şarku'l Avsat'ın aldığı bilgiye göre Rusya, Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgalinin ilk haftalarında santrali ve çevresini bir aydan fazla süreyle işgal etmiş; kuvvetleri başlangıçta başkent Kiev’e ilerlemeye çalışmıştı.

UAEA, Ukrayna ile Rusya arasında yaklaşık dört yıldır süren savaşın elektrik trafo merkezlerine verdiği hasarı ülke çapında araştırırken, aynı zamanda bu incelemeyi de gerçekleştirdi.


Avrupa, ABD'nin Ukrayna'daki savaşı sona erdirme "acelesi" konusunda endişeli

Almanya Başbakanı Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Kanada Başbakanı Carney ile (Reuters)
Almanya Başbakanı Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Kanada Başbakanı Carney ile (Reuters)
TT

Avrupa, ABD'nin Ukrayna'daki savaşı sona erdirme "acelesi" konusunda endişeli

Almanya Başbakanı Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Kanada Başbakanı Carney ile (Reuters)
Almanya Başbakanı Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Kanada Başbakanı Carney ile (Reuters)

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında gerçekleşen hassas bir telefon görüşmesinin içeriği ortaya çıktı. Bu görüşme, Avrupa'nın Moskova ile barış müzakerelerini yönetme konusundaki yeni Amerikan yaklaşımına ilişkin endişelerinin boyutunu gözler önüne seriyor.

Alman Der Spiegel gazetesinin protokol dışı olarak yayınladığı görüşmeye göre, özellikle Steve Wittkoff ve Jared Kushner'in müttefiklerle önceden koordinasyon sağlamadan Moskova'ya yaptığı ziyaretin ardından ABD'nin gözle görülür ivmesi, Rusya'nın gelecekteki boşlukları istismar etmesini önlemek için herhangi bir sağlam güvenlik taahhüdü oluşturulmadan Ukrayna'yı belirsiz tavizler vermeye itebilecek "aceleci bir anlaşma" korkularını güçlendirdi.

Mertz, Washington'un "oyunları" ve "Washington'un Kiev'e ihanet etme olasılığı" konusunda uyarıda bulunurken, Macron, Kiev'in gerçek bir caydırıcılık sistemi üzerinde anlaşmaya varmadan önce sınır anlaşmalarını kabul etmesi için dolaylı baskıya maruz kalabileceği ihtimaline işaret etti.


Ukrayna savaşı, Çernobil’i uyandırdı: “Radyasyon engellenemiyor”

Uzmanlar, koruyucu kalkanda yaklaşık 15 metrelik delik açıldığını bildirmişti (Reuters)
Uzmanlar, koruyucu kalkanda yaklaşık 15 metrelik delik açıldığını bildirmişti (Reuters)
TT

Ukrayna savaşı, Çernobil’i uyandırdı: “Radyasyon engellenemiyor”

Uzmanlar, koruyucu kalkanda yaklaşık 15 metrelik delik açıldığını bildirmişti (Reuters)
Uzmanlar, koruyucu kalkanda yaklaşık 15 metrelik delik açıldığını bildirmişti (Reuters)

Ukrayna savaşında zarar gören Çernobil Nükleer Santrali'nin koruyucu kalkanı artık radyasyon sızıntısını engelleyemiyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndan (UAEA) dün yapılan açıklamada, geçen hafta yürütülen incelemeler sonucu çelik kalkanda ciddi hasar meydana geldiğinin tespit edildiği belirtildi. 

UAEA Direktörü Rafael Grossi, yapının radyasyon sızıntısını engelleme dahil "birincil güvenlik işlevlerini" kaybettiğini duyurdu. 

Grossi, koruyucu kalkanda bazı onarım çalışmalarının yapıldığını ancak "uzun vadeli nükleer güvenliğin sağlanması için kapsamlı restorasyon gerektiğini" söyledi. 

UAEA, Çernobil Nükleer Santrali'nin 4. reaktörünü koruyan güvenlik kalkanına drone isabet ettiğini şubatta açıklamıştı. Bunun koruyucu metal kapsülün çatısında yangına neden olduğu aktarılmıştı. Yangının söndürülmesi neredeyse iki hafta sürmüştü.

1986'daki nükleer facianın yaşandığı 4. reaktörden geriye kalan radyoaktif atıkların korunması için 2019'da inşa edilen kalkan yaklaşık 1,5 milyar dolara mal olmuştu.

Saldırının ardından Ukrayna ve Rusya birbirini suçlamıştı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, saldırıyı "Kiev rejimi tarafından önceden planlanmış bir provokasyon" diye nitelemişti. Ukrayna ise iddiaları reddederek saldırının Rus ordusuna ait insansız hava araçlarıyla (İHA) düzenlendiğini söylemişti.

Rus birlikleri, Şubat 2022'de başlayan savaşın ilk haftalarında, Ukrayna'nın kontrolündeki Pripyat'ta yer alan Çernobil santralini ele geçirmişti. Bir aydan uzun süren çatışmaların ardından Ukrayna askerleri bölgenin kontrolünü geri almıştı. 

Independent Türkçe, Guardian, Reuters