Reisi sonrası döneme ilişkin mesajlar

Kenani, Tahran'ın ‘bölgesel ve uluslararası etkileşim sürecini durdurmayacağını’ söyledi.

Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)
Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)
TT

Reisi sonrası döneme ilişkin mesajlar

Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)
Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)

İran, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın vefatından sonra ‘bölgesel ve uluslararası etkileşimini durdurmayacağı’ konusunda bölgeye ve dünyaya güvence vermeye çalıştı. Ancak bir Rus diplomat, İran'daki değişikliklerin ‘bölgedeki durumu daha da alevlendirebileceğini’ söyledi.

İranlı yetkililer, Reisi'nin defnedilmesinden bir gün sonra dün(Cuma), dış politikada beklenen değişikliklerle ilgili eşzamanlı mesajlar yayınladı.

Reisi, Abdullahiyan ve diğer yetkilileri taşıyan helikopterin ülkenin kuzeybatısındaki dağlık bir bölgeye düşmesi sonucu içindekilerin hayatını kaybetmesinden beş gün sonra, İran'ın kuzeydoğusundaki Meşhed kentinde binlerce kişi Reisi'nin cenaze törenine katıldı.

Şarku’l Avsat’ın Mehr haber ajansından aktardığına göre İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani dün yaptığı açıklamada, “İran bölgesel ve uluslararası etkileşiminde herhangi bir duraklama yapmayacaktır” dedi.

Kenani X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “İran yetkin bir cumhurbaşkanı ve aktif bir dışişleri bakanı kaybetti. Ancak süreçte herhangi bir duraklama olmayacak” ifadelerini kullandı.

Kenani'nin açıklamaları, İran Genelkurmay Başkanlığı tarafından yayınlanan ve Reisi'nin helikopterinin düşmesinin sadece hava koşullarından kaynaklandığını ve bir dağ yamacına çarptıktan sonra alev aldığını iddia eden bir raporla birlikte geldi.

Diğer yandan İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) eski Komutanı Muhsin Rızai, Reisi ve Abdullahiyan'ın ‘İran'ın bölge ve dünya ülkeleriyle açıklığını teşvik etmek’ olarak tanımladığı rolünden bahsetti. Racha Today sitesinin aktardığına göre Rızai, “Reisi'nin diplomasi kapılarını herkese açmayı içeren yaklaşımı devam edecek” dedi.

Rızai, “Önemli şahsiyetleri kaybettik. İran için büyük bir kayıp ama bu krizin üstesinden geleceğiz” şeklinde konuştu.

Ancak şu anda iktidarda olan muhafazakâr kampı temsil eden hiç kimse henüz öne çıkmadığı için İran'da siyasi belirsizlik hâkim. Seçimler için adayların 30 Mayıs'ta resmen açıklanması bekleniyor. Görsel kaldırıldı.

Sana'da miting düzenleyen Husiler, helikopter kazasında ölen İran Cumhurbaşkanı'nın fotoğraflarını taşıdı. (AFP)

Rus endişesi

Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimî Temsilcisi Birinci Yardımcısı Dmitry Polyanski dün yaptığı açıklamada, Reisi, Abdullahiyan ve beraberindekilerin ölümlerinin Ortadoğu'da zaten gergin olan durumu daha da alevlendirebileceğini söyledi.

Alman haber ajansı DPA'nın haberine göre Polyanski, “Ortadoğu'daki durum şu anda o kadar gergin ki, durumun nasıl istismar edildiğine ve ne gibi sonuçlar doğuracağına bağlı olarak her şey onu etkileyebilir. İranlı dostlarımız soruşturmalarını tamamlayana kadar,

 sonuçlara varmak ya da spekülasyon yapmak için acele etmeyelim. Bence şu ana kadar tüm taraflar yeterince itidalli davranmaya çalışıyor” ifadelerini kullandı.

İran, akıl hocası Hamaney'in din adamlarının gücünü pekiştirmeye yönelik sert politikalarını uygulayan, muhalefeti bastıran ve 2015 İran nükleer anlaşmasını canlandırmak için Washington ile nükleer görüşmeler gibi dış politika konularında sert bir tutum benimseyen Reisi için beş günlük yas ilan etti.

Yas günlerinin sona ermesinin ardından yetkililer, özellikle de cumhurbaşkanlığına vekaleten atanan cumhurbaşkanı yardımcısı 68 yaşındaki Muhammed Muhbir, 28 Haziran'da yapılması planlanan ve Reisi'nin halefini seçecek olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin düzenlenmesine odaklanacak.



ABD'li yetkililer: Hamas, Gazze Şeridi'ndeki cesetlerin iadesi konusunda varılan anlaşmaya uymayı planlıyor

Hamas tarafından teslim edilen iki rehinenin cesetlerini taşıyan konvoy Tel Aviv'deki Ulusal Adli Tıp Merkezi'ne ulaşırken İsrailli askerler selam duruyor. (EPA)
Hamas tarafından teslim edilen iki rehinenin cesetlerini taşıyan konvoy Tel Aviv'deki Ulusal Adli Tıp Merkezi'ne ulaşırken İsrailli askerler selam duruyor. (EPA)
TT

ABD'li yetkililer: Hamas, Gazze Şeridi'ndeki cesetlerin iadesi konusunda varılan anlaşmaya uymayı planlıyor

Hamas tarafından teslim edilen iki rehinenin cesetlerini taşıyan konvoy Tel Aviv'deki Ulusal Adli Tıp Merkezi'ne ulaşırken İsrailli askerler selam duruyor. (EPA)
Hamas tarafından teslim edilen iki rehinenin cesetlerini taşıyan konvoy Tel Aviv'deki Ulusal Adli Tıp Merkezi'ne ulaşırken İsrailli askerler selam duruyor. (EPA)

İsrail ordusu bugün, Hamas tarafından rehin tutulan ve cesetleri dün teslim edilen iki rehinenin kimliklerini tespit ettiğini duyurdu.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, X platformundaki resmi hesabında şunları yazdı: “Ulusal Adli Tıp Merkezi'nde İsrail polisi ile iş birliği içinde kimlik tespit süreci tamamlandı. Sonrasında ordu temsilcileri, kaçırılanların ailelerine, Inbar Hayman'ın ve Kıdemli Onbaşı Muhammed el-Atraş'ın cenazelerinin defnedilmek üzere iade edildiğini bildirdi.”

Adraee, Hayfalı 27 yaşındaki İsrailli grafiti sanatçısı Inbar Hayman'ın 7 Ekim 2023'te Nova Müzik Festivali’nde öldürüldüğünü ve cesedinin Gazze Şeridi’ne nakledildiğini belirtti. Gazze Tümeni Kuzey Tugayı'nda iz sürücü olarak görev yapan 39 yaşındaki bedevi Onbaşı Muhammed el-Atraş da 7 Ekim'de öldürüldü ve cesedi Gazze Şeridi'ne nakledildi.

ABD'li üst düzey yetkililer dün, Hamas'ın Gazze Şeridi'nde tutulan tüm rehinelerin cesetlerini iade etme sözünü yerine getirmeyi planladığını doğruladı. Bu açıklama, hareketin lojistik nedenlerle kalan cesetleri iade edemeyeceğini açıklamasının ardından İsrail'in çatışmaları yeniden başlatmakla tehdit etmesinden sonra geldi.

fr
Kudüs'teki Herzl Dağı Askeri Mezarlığı'nda düzenlenen cenaze töreninde Yüzbaşı Daniel Peretz'in tabutunu taşıyan İsrailli askerler (AP)

Bu yetkililerden biri Washington'da gazetecilere, isminin açıklanmamasını isteyerek şunları söyledi: “Anlaşmaya bağlılıklarını bize sürekli olarak dile getiriyorlar. Bu konuyu sonuca bağlamak istiyorlar.”

ABD’li yetkililere göre Gazze Şeridi’nde cesetlerin çıkarılması zor bir görev. Çünkü bölge tamamen yıkılmış durumda, yani cesetleri çıkarmak için özel ekipman gerekiyor.

dfrgt
Haham Doron Peretz (ortada) ve öldürülen rehine Daniel Peretz'in kız kardeşleri, Kudüs'teki Herzl Dağı Askeri Mezarlığı'nda düzenlenen cenaze törenine katıldı. (AP)

Başka bir ABD'li yetkili ise şöyle dedi: “Sadece dört ceset çıkarıldığında büyük bir hayal kırıklığı ve öfke yaşandı. Onlar basitçe ‘Biliyorsunuz, biz yolumuza devam ediyoruz’ diyebildi. Ancak ertesi gün ve ondan sonraki gün, biz onlara istihbarat sağladıkça cesetleri geri getirdiler.”

Bu yetkililerin açıklamaları, ABD Başkanı Donald Trump'ın Hamas'ın cesetleri aradığını duyurmasından kısa bir süre sonra geldi.

d
Hamas tarafından teslim edilen iki rehine cesedini taşıyan aracın Tel Aviv'deki Ulusal Adli Tıp Merkezi'ne gelişini bekleyen İsrailliler (EPA)

Trump, Oval Ofis'te gazetecilere Hamas'ın anlaşmaya bağlı olup olmadığına ilişkin bir soruya yanıt olarak şunları söyledi: “Kazıyorlar. Çok sayıda ceset buluyorlar.”

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz dün gece, Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren ABD destekli ateşkes şartlarına uymaması halinde çatışmaları yeniden başlatmakla tehdit etti.

ABD'li yetkililer, enkaz altında kalan cesetlerin çıkarılmasının karmaşık olduğunu vurgulayarak, Hamas'ın özel ekipman olmadan daha fazla ceset çıkaramayacağı yönündeki şikayetlerini yineledi.

Bu yetkililerden biri, “Gazze Şeridi'nin tamamı sanki bir film izliyormuşuz gibi tamamen yıkılmış durumda” dedi.

Yetkili, ABD ve diğer arabulucuların, ölen rehinelerin cesetlerinin bulunmasına yardımcı olan kişilere ödül verilmesi fikrini tartıştıklarını söyledi.

Yetkili, anlaşmanın ana arabulucularından biri olan Türkiye'nin, Gazze Şeridi'ne ceset kurtarma uzmanları göndermek için görüşmelerde bulunduğunu açıkladı.

ABD’li yetkililere göre, Endonezya, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, Katar ve Azerbaycan da dahil olmak üzere diğer ülkeler, Filistin topraklarını istikrara kavuşturmak için uluslararası bir güce katılmayı düşünüyor.


Irak’ta bir adayın öldürülmesi seçimleri tehdit ediyor

Bağdat İl Meclisi Üyesi Sefa el-Meşhedani (Hükümet Medyası)
Bağdat İl Meclisi Üyesi Sefa el-Meşhedani (Hükümet Medyası)
TT

Irak’ta bir adayın öldürülmesi seçimleri tehdit ediyor

Bağdat İl Meclisi Üyesi Sefa el-Meşhedani (Hükümet Medyası)
Bağdat İl Meclisi Üyesi Sefa el-Meşhedani (Hükümet Medyası)

Dün Irak seçimlerinde aday olan Sefa el-Meşhedani, başkent Bağdat’ın kuzeyindeki Termiye bölgesinde arabasına yerleştirilen bir bomba ile öldürüldü. Saldırı, Irak’ta uzun yıllar sonra bir ilk olarak gerçekleşti.

Ülkede 11 Kasım'da yapılması planlanan genel seçimlere bir aydan az bir süre kala gerçekleşen saldırıda Meşhedani’nin dört yardımcısı da yaralandı. Bu olay, seçim sürecinin şiddete dönüşebileceği endişelerini artırdı.

Öte yandan Bağdat Ortak Operasyonlar Komutanlığı, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin talimatıyla acil bir soruşturma başlattığını duyurdu. Yerel platformlarda yayınlanan video görüntülerinde Meşhedani’nin arabasından alevlerin yükseldiği görülürken, kaynaklar onun bir parti toplantısından döndüğünü doğruladı.

Bağdat Kuşağı’nın bir parçası olan tarım beldesi Termiye, Meşhedani'nin memleketiydi. Termiye son yıllarda, Meşhedani'nin suikastına karıştığından şüphelenilen silahlı grupların akınına uğradı.

Saldırının gerçekleştiği bölge daha önce El Kaide ve DEAŞ gibi radikal örgütlerin kalesi olmasına rağmen Irak'ta halktan ve siyasetçilerden Meşhedani’nin uğradığı bombalı saldırının özellikle karma bölgelerin içindeki ve dışındaki Sünni ve Şii ittifakları arasındaki rekabetin artmasıyla iktidar ve çıkar mücadelesiyle bağlantılı bir ‘siyasi suikast’ olabileceği yönünde tepkiler geldi.


İsrail Savunma Bakanı Katz, orduya Gazze Şeridi’nde savaşın yeniden başlaması halinde Hamas'ın yenilgisi için bir plan hazırlaması talimatı verdi

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (DPA)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (DPA)
TT

İsrail Savunma Bakanı Katz, orduya Gazze Şeridi’nde savaşın yeniden başlaması halinde Hamas'ın yenilgisi için bir plan hazırlaması talimatı verdi

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (DPA)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (DPA)

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın ofisi tarafından yapılan açıklamada, Katz'ın dün İsrail ordusuna, savaşın yeniden başlaması halinde Gazze Şeridi'nde ‘Hamas'ı yenmek’ için kapsamlı bir plan hazırlaması talimatı verdiği belirtildi.

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, Hamas'ın ateşkes anlaşmasına uymayı reddetmesi halinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze Şeridi’nde askeri operasyonları yeniden başlatmasına izin vermeyi düşüneceğini söyledi. Katz’ın ve Trump’ın açıklamaları art arda gelirken Trump, CNN'e verdiği demeçte, İsrail ordusunun ‘kendisinin sadece bir kelimesiyle’ sokaklara geri dönebileceğini söyledi.

ABD Başkanı, kısa telefon görüşmesi olarak verdiği demeçte, “Hamas ile ilgili olanlar kısa sürede düzeltilecek” dedi.

Trump'ın açıklamaları, İsrail'in ABD hükümeti tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılan Hamas'ı, Gazze'deki çatışmaları sona erdirmek için yapılan anlaşmanın bir parçası olan esir takası anlaşmasına uymamakla suçlamasının ardından geldi.

Trump’ın 20 maddelik barış planının dördüncü maddesi, “İsrail'in bu anlaşmayı kamuoyu önünde kabul etmesinden itibaren 72 saat içinde, hayatta olan ve ölen tüm rehineler iade edilecektir” şeklindeydi. Bu sabah itibariyle, hayatta olan 20 İsrailli rehine İsrail'e iade edildi. Ancak Hamas sadece dört rehinenin cesedini teslim edebildi. İsrail ordusu bunlardan birinin İsrailli rehinelerden olmadığını açıkladı.

Hamas’ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları dün akşam iki rehinenin daha cesedini iade etti ve İsrail ordusu, Kızılhaç'ın cesetleri teslim almaya gittiğini ve aldığını teyit etti.

Trump daha önce Hamas’ın silahsızlandırılması gerektiğini, aksi takdirde ‘biz onları silahsızlandıracağız’ uyarısında bulunmuştu. Trump'ın Gazze'nin geleceğine ilişkin planında, Hamas'ın Gazze'nin yönetiminde herhangi bir rol oynamamayı kabul ettiği bir madde yer alıyor. Plana göre Gazze silahsızlandırılacak ve bağımsız denetim altında tutulacak. Ancak ABD yönetimi, Gazze'nin geleceği meselesini çözmek için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini ve rehinelerin serbest bırakılmasının anlaşmanın sadece ilk adımı olduğunu vurguladı.