Çin Halk Kurtuluş Ordusu, Tayvan'ın etrafını sardığı tatbikat görüntülerini başkent Pekin'deki ekranlardan yayımlamıştı (Reuters)
Çin, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan yetkilileri idam cezasıyla tehdit etti.
Çin'in resmi haber ajansı Şinhua'nın aktardığına göre, Pekin yönetiminin cuma günü paylaştığı yönergede "Tayvan'da bağımsızlık yanlısı radikallerin ağır şekilde cezalandırılması" talep edildi.
Bildiride, bağımsızlık faaliyetlerinde "başı çeken liderlerin, devlete ve halka zarar verdiği" savunularak, bu kişilere en ağır cezanın uygulanması istendi.
Çin Kamu Güvenlik Bakanlığı'ndan Sun Ping, Pekin'de düzenlediği basın toplantısında, ayrılıkçılık faaliyetlerine verilecek en yüksek cezanın idam kararı olduğunu belirtti.
Buna ek olarak, bağımsızlık yanlısı faaliyet yürüten diğer kişilerin 10 yıla kadar hapis cezası alabileceği ifade edildi.
Yeni yönergenin, Tayvan'ın bağımsızlık arayışına karşı 2005'te yürürlüğe koyduğu "Ayrılmayı Önleme Yasası" dahilinde çıkarıldığı belirtildi.
Çin Komünist Partisi (ÇKP), bunu Tayvan'ın Çin'den ayrılması durumunda adaya askeri hareket düzenlemek için yasal dayanak olarak kullanıyor.
Tayvan'ın Çin'le ilişkilerinden sorumlu Anakara İşleri Konseyi'nden aynı gün yapılan açıklamadaysa Pekin'in hamlesi kınandı.
"Pekin makamlarının Tayvan üzerinde kesinlikle hiçbir yargı yetkisi yoktur" denen açıklamada, Tayvan halkının ÇKP tarafından tehdit edilemeyeceği belirtildi.
Tayvan'da iktidardaki Demokrat İlerici Parti'nin (DPP) adayı Lai Ching-te'nin 13 Ocak'taki başkanlık seçimini kazanmasıyla iki ülke arasındaki gerginlik tekrar tırmanmıştı.
Lai, 20 Mayıs'taki yemin töreninde yaptığı konuşmada, Çin'den Tayvan'a yönelik tehditlerini sonlandırmasını istemiş ve diyalog çağrısı yapmıştı. Lai, Tayvan ve Çin'in "birbirinin boyunduruğu altında olmadığını" söylemişti.
Tayvan liderini "ayrılıkçı" olarak gören Pekin yönetimiyse açıklamalara tepki göstermişti. Çin'in Tayvan İlişkiler Ofisi Sözcüsü Çın Binhua, Lai'nin "bağımsızlık için dış güçlere bel bağladığını ve kutuplaşma yarattığını" öne sürmüştü.
Bu gelişmelerin ardından Çin, 23 Mayıs'ta ada etrafında geniş kapsamlı askeri tatbikat başlatmıştı. Pekin, "Müşterek Kılıç-2024A" operasyonunun 25 Mayıs'ta sonlandırıldığını duyurmuştu.
Çin - Tayvan gerginliği
II. Dünya Savaşı sonrasında Çin'de Milliyetçi Parti ve Komünist Parti arasındaki iç savaş Komünist Parti'nin zaferiyle sonuçlanmıştı. Mağlubiyetin ardından Milliyetçi Parti liderleri Tayvan'a sığınmıştı.
Soğuk Savaş nedeniyle Batı'yla ilişkilerini koparan Çin'i 1970'lerin başına kadar Birleşmiş Milletler'de (BM) Tayvan ya da resmi adıyla Çin Cumhuriyeti temsil ediyordu.
BM'nin 1971'de aldığı Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı gerginliği yeni bir boyuta taşımıştı. Kararın ardından Tayvan, BM'den çıkarılmıştı.
Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Buna göre Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın ülkelerle diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
Tayvan ise o günden bu yana bağımsızlık arayışını farklı biçimlerde sürdürüyor.
Arakçi: İsrail'deki hedeflerimizi belirledik ve diplomasi hâlâ mümkünhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5073183-arak%C3%A7i-i%CC%87sraildeki-hedeflerimizi-belirledik-ve-diplomasi-h%C3%A2l%C3%A2-m%C3%BCmk%C3%BCn
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İran'a ait bir insansız hava aracının (İHA) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun konutunu hedef aldığı iddiasının Tahran tarafından yalanlandığı bir dönemde, İsrail'deki hedeflerinin belirlenmesine atıfta bulunarak ülkesinin İsrail'in herhangi bir eylemine benzer şekilde karşılık vereceğini bildirdi.
Şarku’l Avsat’ın İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’ndan (ISNA) aktardığına göre Arakçi basına yaptığı açıklamalarda, İran'a yönelik herhangi bir saldırıya karşı uyarıda bulunarak, ülkesinin ‘işleri geciktirmeyeceğini ama aceleye de getirmeyeceğini’ söyledi.
Nükleer tesislerle ilgili olarak “Herhangi bir saldırı bizim için kırmızı çizgi olacaktır ve cevapsız kalmayacaktır” diyen Arakçi, İsrail'deki tüm hedeflerini belirlediklerini ve benzer saldırılar gerçekleştireceklerini vurguladı.
İran'ın bu ay başındaki füze saldırısının ‘meşru müdafaa’ olduğunu ifade eden Arakçi, herhangi bir eyleme aynı şekilde karşılık vermeye hazır olduklarını belirtti. Arakçi, “İran tüm olasılıklara karşı hazırlıklıydı ve bu saldırıya karşı koymak için tüm düzenlemeleri yaptık. İran füzeleri sadece askeri merkezleri hedef aldı ve İsrail'in ekonomik ya da ekonomik olmayan tesislerine saldırmadık” ifadelerini kullandı.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Ankara'da 3+3 Güney Kafkasya Bölgesel İşbirliği Platformu toplantısına katıldı. (AFP)
İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Fars Haber Ajansı, bilgi sahibi bir kaynağın ‘savaş uçakları komşu ülkelerdeki hava üslerine gönderilmesine rağmen İsrail üslerinden birinde en az 3 gelişmiş savaş uçağının imha edildiğini’ aktardı.
Arakçi, Tahran ve Washington'un ‘bazı iletişim kanalları aracılığıyla mesaj alışverişinde bulunduklarını, ancak bu mesajların müzakere yapıldığı anlamına gelmediğini’ söyledi. Bu açıklama, Arakçi'nin geçen hafta Tahran ve Washington arasında nükleer programa ilişkin dolaylı görüşmelerin, artan bölgesel gerginlikler ışığında uygun bir ‘zemin’ bulunamaması nedeniyle durduğunu ifade etmesinin ardından geldi.
ABD Başkanı Joe Biden cuma günü yaptığı açıklamada, İsrail'in İran'ın füze saldırılarına nasıl ve ne zaman karşılık vereceği konusunda bilgi sahibi olduğunu söyledi.
Arakçi Biden’a X platformu üzerinden yanıt vermekte gecikmedi: “İsrail'in İran'a nasıl ve ne zaman saldıracağını bilen ya da anlayan ya da böyle bir çılgınlık için araç ve destek sağlayan herkes, olası insan kayıplarından sorumlu tutulmalıdır.”
ISNA'nın aktardığına göre Arakçi dün şunları söyledi: “ABD ve İsrail arasında ne olup bittiğini bilmiyoruz ama ABD'nin İsrail'i desteklediğini ve İsrail'in herhangi bir saldırısının ABD tarafından destekleneceğini biliyoruz. İsrail ABD'nin yardımı olmadan yoluna devam edemez. Bu, Lübnan ve Gazze Şeridi'nde Amerikan silahlarının kullanılması için de geçerlidir. Eğer Washington gerçek bir siyasi iradeye sahipse, saldırıları önleyebilecektir. Siyonistlerin müttefiki olan ABD, bölgede büyük çaplı bir savaş patlak verirse buna dahil olacak. Biz savaşı diğer ülkelere yaymak istemiyoruz, diplomasi fırsatı halen mevcut.”
‘Kısıtlamanın sonu’
Diğer yandan İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızai, “Direnişin kısıtlanması sona erdi ve hedef bankası tüm Siyonistleri ve bölgedeki destekçilerini içerecek şekilde güncellendi” dedi.
“Biden'ın açıklamaları Amerikalılar ile Siyonistler arasında hiçbir fark olmadığını ortaya koyuyor” diyen Rızai, ‘İsrail'in bölgede ABD'nin askeri üssü haline geldiğini’ vurguladı. Rızai, “Amerikalılar Filistin ve Lübnan'da Siyonistlerin tüm ihtiyaçlarını karşılarken, onlar da işledikleri suçları meşrulaştırmaya çalışıyorlar” ifadesini kullandı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi ise cumartesi günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun konutuna yönelik İHA saldırısında İran'ın herhangi bir rolü olduğunu reddetti.
İran'ın 1 Ekim 2024 tarihinde İsrail'e balistik füze fırlatmasının ardından Tel Aviv semalarında bir mermi (Reuters)
IRNA'ya göre Bekayi, “Yalan yaymak Siyonist varlığın daimî yaklaşımıdır ve bu rejimin ve onun suçlu liderlerinin mevcut ve daimî bir uygulamasıdır” dedi.
İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) misyonu da cumartesi günü Netanyahu'nun konutuna yapılan İHA saldırısının Hizbullah tarafından gerçekleştirildiğini doğruladı.
Suçlamalar, İsrail'in İran'ın 1 Ekim'deki füze saldırısına karşılık vermekle defalarca tehdit ettiği Ortadoğu'da askeri gerilim korkularını arttırıyor.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, İran'ın saldırılarına İsrail'in yanıtının ‘ölümcül, spesifik ve ani’ olacağı uyarısında bulundu.
Tehditler ve diplomasi arasında
İsrail'i sert bir şekilde eleştirmek ve tehdit etmek ile gerilimin daha da artmasını önlemek için yoğun diplomatik istişarelerde bulunmak arasında gidip gelen İran'ın yaklaşımı, Tel Aviv'in bu ay başında kendisini hedef alan İran füze saldırısına misilleme sözü vermesiyle çelişkili görünüyor.
DMO Komutanı Hüseyin Selami, “Eğer bir hata yapar ve ister bölgede ister İran'da olsun hedeflerimize saldırırsanız, size acı verici bir darbe vururuz” ifadesini kullandı. İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ise İsrail'i ‘kanserli bir tümör’ olarak tanımlayarak, “Siyonist düşman sefil hayatının sonuna yaklaştığını bilmelidir” dedi.
Arakçi ülkesinin pozisyonunu desteklemek için yoğun bir diplomatik kampanya yürütüyor. Nasrallah'ın Beyrut'ta öldürülmesinden bir hafta sonra Lübnan'ı ziyaret eden Arakçi, İran'ın İsrail'e yönelik füze saldırılarından sonraki ilk ziyaretini, İran tarafından askeri ve mali olarak desteklenen Hizbullah'a silah temininde stratejik bir rol oynayan Suriye'ye yaptı.
İran Dışişleri Bakanı, Suudi Arabistan'ın yanı sıra Katar, Irak ve genellikle ABD ile dolaylı görüşmelerde arabuluculuk yapan Umman'a da uğradı. Arakçi daha sonra İran'la karmaşık ilişkileri olan Ürdün'e ve 2013'ten bu yana İranlı bir dışişleri bakanı tarafından ziyaret edilmeyen Mısır'a geçti. Cuma günü ise Türkiye'yi ziyaret etti.
AFP'ye konuşan analist Ahmed Zeydabadi, “Bu pozisyonların çelişkili olduğu söylenemez” dedi ve Arakçi'nin İsrail'in bir saldırı başlatması halinde ‘İran'ın cevabının acı verici olacağı yönündeki askeri açıklamaları bizzat tekrarladığını’ belirtti. Zeydabadi’ye göre Dışişleri Bakanı'nın görevi ‘gerilimi düşürmek.’
