Kremlin'in paralı asker şirketi Wagner'in kontrolünü tamamen ele geçirdiği bildirildi.
Birleşik Krallık'ın (BK) kamu yayıncısı BBC'nin haberinde, Moskova'nın "etkili şekilde Wagner Grubu'nu dağıtıp kendi kontrolü altına aldığı" belirtildi.
Birleşmiş Milletler (BM) Paralı Askerlerin Kullanımına İlişkin Çalışma Grubu'nun üyesi Sorcha MacLeod, Wagner'in Rus devletinin farklı kademeleri tarafından denetim altına alındığını söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
Wagner tam olarak eski biçimiyle varlığını sürdürmüyor. Birden fazla versiyonu var. Bu unsurlar Rus devletinin farklı birimlerine dağıtıldı, bu yüzden tek bir kontrol merkezi yok.
Danimarka'daki Kopenhag Üniversitesi'nde çalışan MacLeod, "Wagner Grubu, Rusya için jeopolitik ve ekonomik açıdan son derece önemliydi, dolayısıyla bazılarının iddia ettiği gibi asla tamamen ortadan kalkmayacaktı" diye ekledi.
BK istihbarat yetkilileri, bazı Wagner birliklerinin doğrudan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bağlı hareket eden Rusya Ulusal Muhafızları'na katıldığını savundu.
2016'da kurulan ve "Putin'in özel ordusu" diye tanımlanan bu birim, Rus liderin eski koruması Viktor Zolotov tarafından kontrol ediliyor.
BK Savunma Bakanlığı da "gönüllü birlikler" diye adlandırılan Wagner savaşçılarının, 6 aylık sözleşmeyle Ukrayna'ya veya 9 aylık sözleşmeyle Afrika'ya gönderildiğini bildirdi.
Bakanlıktan kimliğini paylaşmayan yetkililer, paralı askerlerin Ulusal Muhafızlar bünyesine alınmasının, "Rus devletinin Wagner üzerindeki kontrolünü artırdığını gösterdiğine" işaret etti.
BBC, bazı Wagner savaşçılarının Putin'e yakın isimlerden Çeçenistan lideri Ramazan Kadirov'un yanında savaşmaya gönderildiğini belirtti.
Diğer yandan Afrika'daki Wagner savaşçılarının, Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı "Afrika Kolordusu" bünyesine alındığı da aktarıldı.
Afrika Kolordusu, eskiden Rusya'nın askeri istihbarat teşkilatında (GRU) görev yapmış General Andrey Aveyanov'un kontrolünde.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi'nden Ruslan Trad, Wagner'in artık "Afrika Kolordusu'na dönüştüğüne ve GRU'yla Savunma Bakanlığı'na çalıştığına" dikkat çekerek şunları söyledi:
Afrika'da bu askerler hemen hemen aynı işi yapıyor; ticaret yollarını koruyor, Moskova'nın yaptırımları delmek için kullandığı kaynakları güvence altına alıyor, yerel cunta yönetimlerine hizmet veriyor ve göçmen akışını yönlendiriyor.
Wagner isyanı ve Yevgeni Prigojin'in ölümü
Putin'in emriyle geçen 2022'de başlayan savaşta Wagner, Ukrayna'daki operasyonlarda önemli rol oynamıştı. Ancak daha sonra Wagner lideri Yevgeni Prigojin'le Rus ordusu arasında mühimmat tedariki sorunu gündeme gelmişti.
Gerginliğin iyice tırmanmasıyla 23 Haziran'da Wagner birlikleri ayaklanarak Rusya'nın Güney Federal Bölgesi'nin idari merkezi Rostov-na-Donu'daki askeri karargahı ele geçirmişti.
Prigojin, ilk etapta askerleriyle Rostov-na-Donu'dan Moskova'ya kadar gideceklerini açıklamıştı. Fakat daha sonra Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'nun 24 Haziran'da devreye girerek sunduğu gerilimi azaltma planını kabul eden Prigojin, birlikleri geri göndererek ayaklanmayı bitirmişti.
Bundan iki ay sonra 23 Ağustos'ta Prigojin ve sağ kolu Dmitri Utkin'in de aralarında yer aldığı 10 kişiyi taşıyan uçakta patlama yaşanmış ve kazadan sağ çıkan olmamıştı.
Olayın ardından gözler Putin'e dönmüş, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov yaşananlardan Moskova'nın sorumlu olmadığını öne sürmüştü.
Putin ise ekimdeki açıklamasında, yapılan incelemeler sonucunda uçak enkazındaki cesetlerde el bombası parçalarının bulunduğunu, patlamanın da bunların inflak etmesi sonucu yaşandığını savunmuştu.
Independent Türkçe, BBC, CNN
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)