Brezilya'da geçen yılın başlarında yaşanan başarısız darbe girişimindeki rolü gibi kendisini bekleyen onlarca çetrefilli davaya ve Yüksek Mahkeme'nin iki yıl sonra yapılacak başkanlık seçimlerinde aday olamayacağına dair kararına rağmen, geçtiğimiz hafta sonu Brezilya'nın güneyindeki Camboriu'da düzenlenen Latin Amerika Aşırı Sağ Partiler Konferansı, Jair Bolsonaro'yu yaklaşan başkanlık seçimlerinde muhafazakâr kamp için tek seçenek olarak taçlandırmakta ısrar etti.
Konferansta konuşan Brezilya aşırı sağının yükselen yıldızı Nikolas Ferreira, “2026'da üç seçeneğimiz var: Jair, Jesus ve Bolsonaro” dedi. Binlerce katılımcı, aday olamaması halinde yerine geçmesi muhtemel olan Sao Paulo eyalet valisi Tarcisio Freitas ile birlikte oturan eski Brezilya Devlet Başkanı’nı alkışladı.
Brezilya'daki siyasi ve sosyal çevreler, aşırı sağın Bolsonaro'nun adaylığına sarılma eğilimini artan bir endişeyle izliyor. Yüksek Mahkeme'nin Bolsonaro'yu diskalifiye etme kararını geri almaması ve adaylığında ısrar etmesi halinde, ülkenin geniş çaplı bir güvenlik kargaşasına veya Bolsonaro'nun halen saflarında geniş destek bulduğu silahlı kuvvetlerin müdahalesine maruz kalabileceğinden korkuyorlar. Bu endişe, temsilci Marcos Bolon'un konferansta “Brezilya'da sağ diye bir şey yok, Jair Bolsonaro var. Eğer bizimle birlikte yürümek istiyorsanız, onun liderliğini tanımak zorundasınız” dediği gibi aşırı sağcı liderler tarafından yapılan açıklamalardan kaynaklanıyor.
Bolsonaro konferansta yaptığı konuşmada bazı eski kesinliklere ve anekdotlara başvurmakla yetindi. Yeni Avrupa Parlamentosu'nda sağ partilerin yükselişini, İtalyan hükümetinin başkanı olarak Giorgia Meloni'yi, Fransa'da Marine Le Pen'in partisinin yükselişini hızlıca gözden geçirdikten sonra sözlerini “Trump Kasım'da gelecek” diyerek tamamladı. Tüm dikkatler Ekim ayındaki belediye seçimlerine ve 2026'daki başkanlık ve parlamento seçimlerine hazırlık olarak ‘sistemi’ yenmenin önemine odaklandı.
Konferansta, son anketlerde bir sonraki başkanlık seçimlerini kazanması beklenen Şili Cumhuriyetçi Parti lideri Jose Antonio Kast'tan, ülkesinde son zamanlarda yaşananların başkanın konumunu ve sosyalist hareketin bir sonraki seçimlerdeki şansını güçlendirmek için düzenlenmiş bir darbe girişiminden başka bir şey olmadığını söyleyen Bolivyalı sağcı aktivist Annelina Suarez'e kadar Latin Amerika'daki tüm aşırı sağcı liderler hazır bulundu.
Konferansın ana oturumu pazar akşamı Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin gelip alkışlar ve tezahüratlar arasında Bolsonaro'ya sarılması ve uzun bir konuşma yapmasıyla sona erdi.
Alışılmadık bir şekilde 21’inci yüzyılda sosyalist sistemin eksiklikleri ve Arjantin'in yeniden inşası için önerdiği çözümler üzerine sakin bir konuşma yapmayı tercih eden Milei, Bolivya'daki darbenin ‘saçmalığı’ ve Venezüella'daki ‘kanlı diktatörlük’ konuları üzerinde durdu. Bu yılın başlarında iktidara geldiğinden beri Milei, Kolombiya, Bolivya, Venezüella ve Nikaragua başkanlarına yönelik kişisel eleştirileri ve son olarak Brezilya Başkanı Lula'ya saldırarak onu ‘küçük solcu’ olarak nitelendirmesi ve Lula'nın talep ettiği gibi özür dilemeyi reddetmesi nedeniyle giderek artan bir bölgesel izolasyonla karşı karşıya kaldı.
Konuşmasında geçen yıl Brezilya'da yaşanan başarısız darbe girişiminin ardından Arjantin'e kaçan ve Brezilya sağının siyasi tutuklu olarak gördüğü, Brezilya hükümetinin ise adalete teslim edilmelerini talep ettiği onlarca Bolsonaro destekçisine değinmedi. Milei konuşmasına başladığında Fransa seçimlerinin ikinci turunun ilk sonuçları çoktan açıklanmış olmasına rağmen şunları söyledi: “Dünyada değişim rüzgarları esiyor, insanları yoksullaştıran sosyalist fikirler başarısız oldu ve insanlar bunu biliyor. Onlar öldü ve nerede olurlarsa olsunlar onları kovacağız.”
Jeffrey Epstein (Reuters)