Latin Amerika'da aşırı sağ harekete geçiyor

Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesi bekleniyor

Eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei pazar günü Latin Amerika’daki aşırı sağcı partilerin konferansında (EPA)
Eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei pazar günü Latin Amerika’daki aşırı sağcı partilerin konferansında (EPA)
TT

Latin Amerika'da aşırı sağ harekete geçiyor

Eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei pazar günü Latin Amerika’daki aşırı sağcı partilerin konferansında (EPA)
Eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei pazar günü Latin Amerika’daki aşırı sağcı partilerin konferansında (EPA)

Brezilya'da geçen yılın başlarında yaşanan başarısız darbe girişimindeki rolü gibi kendisini bekleyen onlarca çetrefilli davaya ve Yüksek Mahkeme'nin iki yıl sonra yapılacak başkanlık seçimlerinde aday olamayacağına dair kararına rağmen, geçtiğimiz hafta sonu Brezilya'nın güneyindeki Camboriu'da düzenlenen Latin Amerika Aşırı Sağ Partiler Konferansı, Jair Bolsonaro'yu yaklaşan başkanlık seçimlerinde muhafazakâr kamp için tek seçenek olarak taçlandırmakta ısrar etti.

Konferansta konuşan Brezilya aşırı sağının yükselen yıldızı Nikolas Ferreira, “2026'da üç seçeneğimiz var: Jair, Jesus ve Bolsonaro” dedi. Binlerce katılımcı, aday olamaması halinde yerine geçmesi muhtemel olan Sao Paulo eyalet valisi Tarcisio Freitas ile birlikte oturan eski Brezilya Devlet Başkanı’nı alkışladı.

y56j56hh
Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei, pazar günü Latin Amerika'daki aşırı sağcı partilerin konferansına katıldı. (EPA)

Brezilya'daki siyasi ve sosyal çevreler, aşırı sağın Bolsonaro'nun adaylığına sarılma eğilimini artan bir endişeyle izliyor. Yüksek Mahkeme'nin Bolsonaro'yu diskalifiye etme kararını geri almaması ve adaylığında ısrar etmesi halinde, ülkenin geniş çaplı bir güvenlik kargaşasına veya Bolsonaro'nun halen saflarında geniş destek bulduğu silahlı kuvvetlerin müdahalesine maruz kalabileceğinden korkuyorlar. Bu endişe, temsilci Marcos Bolon'un konferansta “Brezilya'da sağ diye bir şey yok, Jair Bolsonaro var. Eğer bizimle birlikte yürümek istiyorsanız, onun liderliğini tanımak zorundasınız” dediği gibi aşırı sağcı liderler tarafından yapılan açıklamalardan kaynaklanıyor.

Bolsonaro konferansta yaptığı konuşmada bazı eski kesinliklere ve anekdotlara başvurmakla yetindi. Yeni Avrupa Parlamentosu'nda sağ partilerin yükselişini, İtalyan hükümetinin başkanı olarak Giorgia Meloni'yi, Fransa'da Marine Le Pen'in partisinin yükselişini hızlıca gözden geçirdikten sonra sözlerini “Trump Kasım'da gelecek” diyerek tamamladı. Tüm dikkatler Ekim ayındaki belediye seçimlerine ve 2026'daki başkanlık ve parlamento seçimlerine hazırlık olarak ‘sistemi’ yenmenin önemine odaklandı.

xsdefrgthy
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva dün (pazartesi) Paraguay'da düzenlenen MERCOSUR Zirvesi’ne katıldı. (Reuters)

Konferansta, son anketlerde bir sonraki başkanlık seçimlerini kazanması beklenen Şili Cumhuriyetçi Parti lideri Jose Antonio Kast'tan, ülkesinde son zamanlarda yaşananların başkanın konumunu ve sosyalist hareketin bir sonraki seçimlerdeki şansını güçlendirmek için düzenlenmiş bir darbe girişiminden başka bir şey olmadığını söyleyen Bolivyalı sağcı aktivist Annelina Suarez'e kadar Latin Amerika'daki tüm aşırı sağcı liderler hazır bulundu.

Konferansın ana oturumu pazar akşamı Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin gelip alkışlar ve tezahüratlar arasında Bolsonaro'ya sarılması ve uzun bir konuşma yapmasıyla sona erdi.

dfergth
Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin dün (pazartesi) katılmayı reddettiği Paraguay'daki MERCOSUR Zirvesi katılımcıları (EPA)

Alışılmadık bir şekilde 21’inci yüzyılda sosyalist sistemin eksiklikleri ve Arjantin'in yeniden inşası için önerdiği çözümler üzerine sakin bir konuşma yapmayı tercih eden Milei, Bolivya'daki darbenin ‘saçmalığı’ ve Venezüella'daki ‘kanlı diktatörlük’ konuları üzerinde durdu. Bu yılın başlarında iktidara geldiğinden beri Milei, Kolombiya, Bolivya, Venezüella ve Nikaragua başkanlarına yönelik kişisel eleştirileri ve son olarak Brezilya Başkanı Lula'ya saldırarak onu ‘küçük solcu’ olarak nitelendirmesi ve Lula'nın talep ettiği gibi özür dilemeyi reddetmesi nedeniyle giderek artan bir bölgesel izolasyonla karşı karşıya kaldı.

Konuşmasında geçen yıl Brezilya'da yaşanan başarısız darbe girişiminin ardından Arjantin'e kaçan ve Brezilya sağının siyasi tutuklu olarak gördüğü, Brezilya hükümetinin ise adalete teslim edilmelerini talep ettiği onlarca Bolsonaro destekçisine değinmedi. Milei konuşmasına başladığında Fransa seçimlerinin ikinci turunun ilk sonuçları çoktan açıklanmış olmasına rağmen şunları söyledi: “Dünyada değişim rüzgarları esiyor, insanları yoksullaştıran sosyalist fikirler başarısız oldu ve insanlar bunu biliyor. Onlar öldü ve nerede olurlarsa olsunlar onları kovacağız.”



Cumhuriyetçiler Harvard hakkında meclis soruşturması başlattı

Harvard Üniversitesi kampüsü (AP)
Harvard Üniversitesi kampüsü (AP)
TT

Cumhuriyetçiler Harvard hakkında meclis soruşturması başlattı

Harvard Üniversitesi kampüsü (AP)
Harvard Üniversitesi kampüsü (AP)

ABD Kongresi'ndeki Cumhuriyetçiler dün, Donald Trump'ın kampının prestijli eğitim kurumuna yönelik son saldırısında, eşitlik yasalarını ihlal etmekle suçladıkları Harvard Üniversitesi hakkında soruşturma başlattıklarını duyurdular.

Trump yönetimi birkaç haftadır, Gazze Şeridi'ndeki savaşa karşı öğrenci hareketleri sırasında antisemitizmin tırmanmasına izin vermekle suçlanan bazı Amerikan üniversiteleriyle mali bir çatışmaya girmiş bulunuyor. Trump yönetiminin hedef aldığı üniversiteler arasında, ABD hükümetinin taleplerini reddetmesinin ardından 2.2 milyar dolarlık hibesi dondurulan Harvard Üniversitesi de bulunuyor. Trump, “nefret ve aptallık” yaymakla suçladığı Harvard Üniversitesi'ne tanınan vergi muafiyetini iptal ederek daha da ileri gitmekle tehdit ediyor.

“Harvard'ın bir utanç kaynağı olduğunu düşünüyorum. Bence yaptıkları şey bir rezalet,” diyen Trump, dün Oval Ofis'te gazetecilere yaptığı açıklamada, ‘avukatlar tarafından ele alınan’ davayla ilgisini küçümsedi.

Cumhuriyetçi yetkililer, bir meclis soruşturması başlatıldığını duyurdukları mektuplarında, üniversite yönetimine, özellikle ırk temelinde ayrımcılık olmak üzere “medeni haklar yasalarına uyumsuzluğunu” izleyeceklerini bildirdiler. Temsilciler Meclisi Soruşturma Komitesi Başkanı James Comer ve Cumhuriyetçi Temsilci Elise Stefanik, “Harvard Üniversitesi, sizin talimatınızla, Harvard'ı yasalara uygun hale getirmeyi amaçlayan federal yetkililer tarafından önerilen makul bir uzlaşma anlaşmasını değerlendirmeyi reddettiği ölçüde yasadışı ayrımcılığı önleyemiyor ya da önlemek istemiyor gibi görünüyor” diye yazdı. Üniversite Başkanı Alan Garber'a hitaben “Hiçbir kurumun yasaları çiğneme hakkı yoktur” ifadelerini kullandılar.

Bu tehdit, çarşamba günü Trump yönetimi tarafından yapılan ve üniversitenin kabul, işe alım ve siyasi yönelim alanlarında incelemeye tabi tutulmayı kabul etmemesi halinde, yabancı öğrenci kabulünü engellemeyi düşünen bir başka tehdidin ardından geldi. Birçok profesör ve öğrenci, üniversitenin Trump yönetiminin taleplerini reddetmesini nadir görülen bir direniş işareti olarak memnuniyetle karşılarken, New York'taki Columbia Üniversitesi Cumhuriyetçilerin baskısı altında reformları kabul etti.

Araştırmacı Avi Steinberg, Harvard Üniversitesi personeli ve öğrencilerinin dün Boston yakınlarındaki Cambridge'de bulunan kampüste, Trump yönetimine karşı gösteri düzenlediklerini söyledi. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Steinberg, “Harvard'ın öğrencilerine ve öğretim üyelerine verdiği sözleri yerine getirmesini, kampüsteki her öğrenciyi korumasını, öğretim üyelerini ve özellikle de ifade özgürlüğünü korumasını istiyorlar” ifadelerini kullandı.

30 bin öğrencili kurum yıllardır Şangay Dünya Üniversiteleri Sıralamasında en üst sıralarda yer alıyor. Diğer üniversitelerde olduğu gibi, bu üniversite de yıllardır büyük ölçüde sol görüşlü olduklarını düşündükleri Amerikan üniversitelerine karşı saldırıya geçen muhafazakarların hedefindeydi.

Bu saldırı, Filistin halkına destek ve Gazze'deki savaşa karşı düzenlenen öğrenci protestoları sırasında yoğunlaşmış ve üniversite kampüslerinde Yahudi öğrencilerin korunmamasına yönelik yaygın eleştirilere yol açmıştır.